การปรับปรุงพันธุ์พืชตระกูลแตงโดยใช้เทคโนโลยีจีโนมิกส์
วันที่เขียน 7/1/2561 8:31:16     แก้ไขล่าสุดเมื่อ 16/7/2567 13:37:45
เปิดอ่าน: 5364 ครั้ง

พืชตระกูลแตง (Cucurbitaceae) ประกอบด้วยแตงกวา มะระ เมล่อน สควอช แตงโม และฟักทอง โดยแตงกวาเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญและเป็นพืชต้นแบบสำหรับการศึกษาการกำหนดเพศและชีววิทยาของท่อลำเลียงในพืช การศึกษาจีโนมของแตงกวาได้มีการหาลำดับเบสได้แล้ว ลำดับเบสของจีโนมจะเป็นประโยชน์ทำให้เข้าใจลักษณะที่สำคัญ ได้แก่ การแสดงออกของเพศ การต้านทานโรค การสังเคราะห์สารที่ทำให้เกิดรสขม (cucurbitacin) และกลิ่นหอม นอกจากนี้ จีโนมแตงกวาจะเป็นแหล่งข้อมูลที่มีคุณค่าสำหรับการพัฒนาปรับปรุงพันธุ์แตงกวาให้เป็นพันธุ์การค้า และการผลิตสารที่มีคุณค่าทางโภชนาการและมีฤทธิ์ต้านมะเร็งอีกด้วย

จากการเข้าร่วมงานประชุมวิชาการประจำปี 2560 เมื่อวันที่ 7-8 ธันวาคม 2560 ณ อาคารเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ทำให้ได้ความรู้จากการบรรยาย เรื่อง เทคโนโลยีจีโนมิกส์เพื่อการปรับปรุงพันธุ์พืชตระกูลแตง โดย ดร. สิทธิโชค ตั้งภัสสรเรือง จากศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ โดยสรุปเนื้อหาและการนำไปใช้ประโยชน์ ได้ดังนี้

 พืชตระกูลแตง (Cucurbitaceae) ประกอบด้วยแตงกวา มะระ เมล่อน สควอช แตงโม และฟักทอง โดยแตงกวาเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญและเป็นพืชต้นแบบสำหรับการศึกษาการกำหนดเพศและชีววิทยาของท่อลำเลียงในพืช การศึกษาจีโนมของแตงกวาได้มีการหาลำดับเบสได้แล้ว ลำดับเบสของจีโนมจะเป็นประโยชน์ทำให้เข้าใจลักษณะที่สำคัญ ได้แก่ การแสดงออกของเพศ การต้านทานโรค การสังเคราะห์สารที่ทำให้เกิดรสขม (cucurbitacin) และกลิ่นหอม นอกจากนี้ จีโนมแตงกวาจะเป็นแหล่งข้อมูลที่มีคุณค่าสำหรับการพัฒนาปรับปรุงพันธุ์แตงกวาให้เป็นพันธุ์การค้า และการผลิตสารที่มีคุณค่าทางโภชนาการและมีฤทธิ์ต้านมะเร็งอีกด้วย

กลิ่นหอม (fragrance) ในพืชเป็นลักษณะที่เพิ่มมูลค่าให้กับพืชอาหารหลายชนิด ลักษณะกลิ่นหอมเกิดจากสาร 2-acetyl-1-pyrroline (2AP) การศึกษาในแตงกวา พบว่า การกลายพันธุ์ในยีน betaine aldehyde dehydrogenase2 (BADH2) บริเวณเอกซอนที่ 5 ทำให้เกิดการสังเคราะห์สาร 2AP และเกิดกลิ่นหอม นอกจากนี้ ได้มีการพัฒนาเครื่องหมายสนิปส์ (single nuclelotide polymorphism markers; SNP) เพื่อตรวจสอบอัลลีลที่สร้างกลิ่นหอม และเป็นประโยชน์ต่อการปรับปรุงพันธุ์พืช

สาร cucurbitacins เป็นสารพวก triterpenoids ทำให้เกิดรสขมในพืชวงศ์แตง สารชนิดนี้ทำให้ป้องกันพืชจากแมลงและมีคุณสมบัติต้านการเกิดเนื้องอก การศึกษาด้านจีโนมิกส์และชีวเคมี พบว่า มียีน 9 ยีน อยู่ในวิถีการสังเคราะห์สาร cucurbitacin C ยีน Bl (Bitter leaf) และยีน Bt (Bitter fruit) ซึ่งมีรหัสสร้างทรานสคริพชันแฟคเตอร์ เป็นยีนสำคัญที่ควบคุมวิถีการสังเคราะห์สาร cucurbitacin ในใบและผลแตงกวาตามลำดับ ยีน Bi จัดอยู่ในกลุ่มยีน (gene family) ที่มีรหัสสร้างเอนไซม์ oxidosqualene cyclase ยีน Bl และ Bt ควบคุมการทำงานของ 9 ยีน รวมทั้งยีน Bi ในวิถีการสังเคราะห์สาร cucurbitacin การกลายพันธุ์ในยีน Bi ชนิด C393Y mutation ทำให้เกิดรสขมในพืชวงศ์แตง ดังนั้น การปรับปรุงพันธุ์แตงทางการค้าเพื่อไม่ให้มีรสขมซึ่งเป็นลักษณะที่ควบคุมด้วยยีนเดียว (a single gene) สามารถทำได้โดยวิธีการคัดเลือกโดยใช้เครื่องหมายดีเอ็นเอ (marker-assisted selection) อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ การเข้าใจกลไกการสังเคราะห์สาร cucurbitacin จะเป็นประโยชน์ต่อการปรับปรุงพันธุ์พืชวงศ์แตง และการทำพันธุวิศวกรรมเพื่อผลิตสารที่ให้รสขมพวก triterpenoids เพื่อนำมาผลิตยาต้านมะเร็ง

ลักษณะสีเนื้อของเมล่อน ได้แก่ ขาว เขียว และส้ม ซึ่งเกี่ยวข้องกับสารสี beta-carotene ถูกควบคุมด้วยยีน 2 ตำแหน่ง ได้แก่ ยีน Orange (Or) และ White Fresh (Wf) ยีน Or มี 2 อัลลีล โดยอัลลีลหนึ่งเกี่ยวข้องกับเนื้อสีส้ม และอีกอัลลีลหนึ่งเกี่ยวข้องกับเนื้อสีขาวหรือเขียว การกลายพันธุ์ของยีน Or จากอัลลีลเนื้อสีขาวหรือเขียว โดยเปลี่ยนแปลงลำดับกรดอะมิโนที่ตำแหน่ง 323 จากอาร์จินีนเป็นฮีสทีดีน ทำให้เกิดการสังเคราะห์สาร beta-carotene ได้ การค้นพบ golden SNP ในยีน Or ที่สัมพันธ์กับลักษณะสีเนื้อเมล่อน ทำให้เป็นประโยชน์ต่อการศึกษากลไกการทำงานของยีน Or และการทำ genome editing สำหรับการเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการให้กับพืช

ในการเข้าร่วมประชุมวิชาการครั้งนี้ทำให้ได้รับความรู้เกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีจีโนมิกส์เพื่อการปรับปรุงพันธุ์พืช โดยนำข้อมูลจีโนมิกส์มาใช้ค้นหายีน ศึกษาหน้าที่ของยีน และพัฒนาเครื่องหมายดีเอ็นเอ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการนำมาพัฒนาการเรียนการสอน และการทำงานวิจัยด้านการปรับปรุงพันธุ์พืชต่อไป

ความคิดเห็นทั้งหมด (0)
ไม่มีข้อมูลตามเงื่อนไขที่ท่านกำหนด
รายการบทความการแลกเปลี่ยนเรียนรู้หมวดหมู่ : กลุ่มงานสายวิชาการ
การจัดสอบระบบ Dugga » เรียนรู้การใช้งานระบบ Dugga - Digital Assessment Platform
Dugga - Digital Assessment Platform (https://www.dugga.com) เป็นโปรแกรมที่ช่วยในการสอบ บนโลกออนไลน์ ให้สะดวก ปลอดภัยมากขึ้น แนวทางการออกแบบประเภทคำถามมีหลากหลายกว่า 15 ประเภท แนะการจัดการระบบความปล...
AI  Dugga  Exam     กลุ่มงานตามสมรรถนะบุคลากร   กลุ่มงานสายวิชาการ
ผู้เขียน ฐิติพรรณ ฉิมสุข  วันที่เขียน 9/7/2567 12:31:51  แก้ไขล่าสุดเมื่อ 16/7/2567 11:47:10   เปิดอ่าน 26  ครั้ง | แสดงความคิดเห็น 0  ครั้ง
การเผยแพร่ความรู้ที่ได้จากการเข้าร่วมประชุมวิชาการ/อบรม/สัมมนา » โครงการส่งเสริมศักยภาพบุคลากรในการยื่นขอตำแหน่งทางวิชาการ เรื่อง หลักเกณฑ์การเข้าสู่ตำแหน่งวิชาการ การวิจัย จริยธรรมการวิจัย และการตีพิมพ์ผลงาน
โครงการส่งเสริมศักยภาพบุคลากรในการยื่นขอตำแหน่งทางวิชาการ เรื่อง หลักเกณฑ์การเข้าสู่ตำแหน่งวิชาการ การวิจัย จริยธรรมการวิจัย และการตีพิมพ์ผลงาน วิทยากรโดย ศาสตราจารย์ ดร.ทนงเกียรติ เกียรติศิริโรจน์...
การขอตำแหน่งทางวิชาการ  การตีพิมพ์ผลงาน  จริยธรรมการวิจัย     กลุ่มงานตามสมรรถนะบุคลากร   กลุ่มงานสายวิชาการ
ผู้เขียน พิกุล ศรีดารัตน์  วันที่เขียน 7/7/2567 15:01:14  แก้ไขล่าสุดเมื่อ 16/7/2567 7:01:51   เปิดอ่าน 23  ครั้ง | แสดงความคิดเห็น 0  ครั้ง
การจัดการองค์ความรู้ที่ได้จากการเข้าร่วมประชุม อบรม สัมมนา » หลักเกณฑ์การเข้าสู่ตำแหน่งวิชาการ การวิจัย จริยธรรมการวิจัย และการตีพิมพ์ผลงาน
หลักเกณฑ์การเข้าสู่ตำแหน่งวิชาการ การวิจัย จริยธรรมการวิจัย และการตีพิมพ์ผลงาน บรรยายโดย ศาสตราจารย์ ดร.ทนงเกียรติ เกียรติศิริโรจน์ กรรมการ กพว มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้ให้เกียรติบรรยายเกี่ยวกับ หลักเก...
ตำแหน่งทางวิชาการ  ประกาศ ก.พ.อ.     กลุ่มงานตามสมรรถนะบุคลากร   กลุ่มงานสายวิชาการ
ผู้เขียน ศิรศักดิ์ ศศิวรรณพงศ์  วันที่เขียน 28/6/2567 15:15:17  แก้ไขล่าสุดเมื่อ 15/7/2567 2:37:51   เปิดอ่าน 46  ครั้ง | แสดงความคิดเห็น 0  ครั้ง
การจัดการองค์ความรู้ที่ได้จากการเข้าร่วมประชุม อบรม สัมมนา » ความเข้าใจที่อาจคลาดเคลื่อนเกี่ยวกับ OBE
เป็นประเด็นที่ผู้ประเมินอาจเกิดความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับ OBE โดยที่ประเด็นต่าง ๆ ที่นำมาเป็นกรณีศึกษา เพื่อใช้ในการเป็นผู้ประเมินเพื่อใช้ในการประเมินคุณภาพการศึกษาภายใน ให้เป็นไปในทิศทางเดี...
AUNQA  OBE  ประกันคุณภาพการศึกษา     กลุ่มงานตามสมรรถนะบุคลากร   กลุ่มงานสายวิชาการ
ผู้เขียน ศิรศักดิ์ ศศิวรรณพงศ์  วันที่เขียน 28/6/2567 15:04:09  แก้ไขล่าสุดเมื่อ 15/7/2567 4:48:37   เปิดอ่าน 42  ครั้ง | แสดงความคิดเห็น 0  ครั้ง