การทวนสอบตามกรอบมาตรฐานการเรียนรู้ เป็นอีก 1 พันธกิจของมหาวิทยาลัย ซึ่งจะมีกระบวนการในการจัดทำในหลายระดับ ตั้งแต่ ระดับมหาวิทยาลัย คณะ หลักสูตร และ รายวิชา โดยการทวนสอบตามกรอบมาตรฐานการเรียนรู้จะทำให้ทราบว่าการจัดการเรียนการสอนเป็นไปตามหลักสูตรที่สร้างขึ้นหรือไม่ และควรมีการปรับปรุงหรือพัฒนาการจัดการเรียนการสอนอย่างไร เพื่อให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะตามที่แต่ละหลักสูตรได้กำหนดไว้

           จากการเข้าร่วมโครงการจัดการความรู้ (KM) เรื่อง การทวนสอบตามกรอบมาตรฐานการเรียนรู้ เมื่อวันเสาร์ที่ 28 พฤศจิกายน 2558 ณ ห้อง 2504 อาคาร 60 ปี แม่โจ้ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โดยมีรองศาสตราจารย์ ดร.ปาริชาติ  บัวเจริญ เป็นวิทยากร ซึ่งจากการเข้าร่วมโครงการดิฉันได้ทราบว่าการทวนสอบมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง ในการที่จะบอกว่า การจัดการเรียนการสอนเป็นไปตามหลักสูตรที่ได้สร้างขึ้นหรือไม่ โดยจะขอกล่าวถึงรายละเอียดของการทวนสอบตามลำดับ ดังนี้

1. ความหมายของการทวนสอบ
2. วิธีการในการทวนสอบ
3. เอกสารประกอบการทวนสอบ
4. หลักในการพัฒนา มคอ.3
5. การนำแนวทางในการทวนสอบไปปฏิบัติจริง

 1. ความหมายของการทวนสอบ

  ตามประกาศคณะกรรมการการอุดมศึกษา เรื่อง แนวทางการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2552 ได้ให้ความหมายของการทวนสอบไว้ว่า “การทวนสอบมาตรฐานผลการเรียนรู้ หมายถึง กระบวนการหาหลักฐานเพื่อยืนยันหรือสนับสนุนว่านักศึกษาทุกคนมีผลสัมฤทธิ์การศึกษาตรงตามมาตรฐานผลการเรียนรู้เป็นอย่างน้อย ซึ่งอาจได้จากผลการประเมินข้อสอบ    ว่าครอบคลุมมาตรฐานผลการเรียนรู้ การให้คะแนนตรงตามความจริง การให้ข้อมูลย้อนกลับของผู้สำเร็จการศึกษา การประสบความสำเร็จในการทำงานของผู้สำเร็จการศึกษา”

         ดังนั้นอาจจะกล่าวได้ว่า การทวนสอบ (Verifying) เป็นการดำเนินการหาหลักฐาน หรือตรวจสอบด้วยวิธีการใด ๆ ที่เหมาะสมกับวิธีการประเมินผลและลักษณะผลการเรียนรู้ เพื่อยืนยันว่าผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์การเรียนรู้ตามมาตรฐานผลการเรียนรู้ที่กำหนดในรายวิชาและหลักสูตร

2. วิธีการในการทวนสอบ  เพื่อให้มีระบบจำเป็นที่จะต้องมีคู่มือการทวนสอบ ทั้งในระดับมหาวิทยาลัย คณะ หลักสูตร และ รายวิชา โดย

2.1   ผู้ทวนสอบ จะมีหลายกลุ่ม ดังนี้

        1) คณะกรรมการประจำหลักสูตร

        2) อาจารย์ผู้สอน

        3) ผู้เรียน

        4) ผู้ใช้บัณฑิต

        5) บัณฑิต

        6) ผู้ทรงคุณวุฒิ

2.2  สำหรับในส่วนของคณะกรรมการประจำหลักสูตร อาจจะมีการดำเนินการ ดังนี้

        1) แต่งตั้งอนุกรรมการทวนสอบรายวิชา ซึ่งกรรมการอาจจะประกอบด้วยอาจารย์ผู้สอน และตัวแทนจากหลักสูตร

        2) จัดทำคู่มือการทวนสอบมาตรฐานผลสัมฤทธิ์ของนักศึกษาในระดับรายวิชา

        3) กำหนดรายวิชาที่จะทวนสอบ สำหรับรายวิชาที่ควรรับการทวนสอบ ได้แก่ รายวิชาเอก รายวิชาบังคับ รายวิชาแกน หรือ                    รายวิชาที่มีลักษณะการประเมินผลที่ผิดปกติ โดยอาจจะวางแผนการทวนสอบร้อยละ 25 ในแต่ละปีการศึกษา เช่น

4) ดำเนินการทวนสอบ โดยวิธีในการทวนสอบสามารถทำได้หลายแบบ (จะมีวิธีการทวนสอบที่จะใช้ในหลักสูตร ที่ระบุไว้ใน                  มคอ.2 เรียบร้อยแล้ว) เช่น

                    - การสัมภาษณ์

                    - การสังเกตพฤติกรรม

                    - การตรวจสอบการให้คะแนน

                    - การทวนความสอดคล้องของข้อสอบกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้

                    - การทวนการตัดเกรด

                    - การสอบย่อย

                    -  การทวนวิธีการวัดและประเมินผลกับกลยุทธ์การสอนตามมาตรฐานผลการเรียนรู้

         5)  สรุปผลและรายงานต่อที่ประชุมคณะกรรมการประจำหลักสูตร

         6)  คณะกรรมการประจำหลักสูตร รายงานผลการดำเนินงานใน มคอ.7 เพื่อการปรับปรุงในปีต่อไป

 ตัวอย่าง การทวนวิธีการวัดและประเมินผลกับกลยุทธ์การสอนตามมาตรฐานผลการเรียนรู้

           สรุป ผู้เกี่ยวข้อง / ดำเนินการในการทวนสอบ ตามเครื่องมือต่าง ๆ 

3.  เอกสารประกอบการทวนสอบ

          1) มคอ.2 ของหลักสูตรที่ดำเนินการทวนสอบ

          2) มคอ.3 หรือ มคอ.4 ของรายวิชาที่ทำการทวนสอบ

          3) มคอ.5 หรือ มคอ.6 ของรายวิชาที่ทำการทวนสอบ (เพื่อจะได้พิจารณาว่าผู้สอนได้มีการปรับเปลี่ยนผลการเรียนรู้ วิธีการ

               สอน หรือ การประเมินผลหรือไม่ รวมถึงเนื้อหาที่สอนเป็นอย่างไรมีการปรับเปลี่ยนหรือไม่ และ ผลการเรียนของผู้เรียน                    เป็นอย่างไร โดยอาจจะสอบถามจากผู้สอนเพิ่มเติมได้)

          4)  ข้อสอบ รายงาน ชิ้นงานต่าง ๆ หรือแฟ้มสะสมผลงาน ที่คณาจารย์ใช้ประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียนในแต่ละด้าน

4.    หลักในการพัฒนา มคอ.3

           การพัฒนา มคอ.3 สามารถพิจารณาได้จาก

          1) Main concept ของคำอธิบายรายวิชาใน มคอ. 2

          2) การพัฒนาคุณลักษณะพิเศษของนักศึกษาใน มคอ. 2

          3) ผลการเรียนรู้ curriculum mapping ใน มคอ. 2 เพื่อปรับปรุงเพื่อพัฒนานักศึกษาและบัณฑิต

          4) คุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์  ซึ่งอาจจะกำหนดของสาขาวิชาขึ้นมา โดยไม่จำเป็นต้องเหมือนกับคณะ หรือ  

               มหาวิทยาลัยทั้งหมดก็ได้

          5)  ทักษะที่จำเป็นสำหรับการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยพิจารณาว่าได้นำไปใช้ในการออกแบบระบบอย่างไร

เอกสารอ้างอิง :  ปาริชาติ  บัวเจริญ 2558. เอกสารประกอบการอบรม เรื่อง การทวนสอบตามกรอบ

                      มาตรฐานการเรียนรู้ เมื่อวันเสาร์ที่ 28 พฤศจิกายน 2558.