สถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ส่งผลต่อการจัดการเรียนการสอนในทุกระดับการศึกษา ตั้งแต่โรงเรียนจนถึงระดับมหาวิทยาลัย โดยนักเรียนและนักศึกษาจะต้องปรับตัวให้เข้ากับการเรียนการสอนในชีวิตปกติใหม่ (New Normal) รวมถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในโลกยุคดิจิทัล เช่นเดียวกับบทบาทของครูอาจารย์ที่ต้องปรับตัว รับการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการสอนโดยใช้สื่อต่างๆ ที่เหมาะสมกับการถ่ายทอดความรู้เพื่อสร้างความสนใจแก่ผู้เรียนในชั้นเรียน
“สื่อการเรียนรู้” (instructional media) มีบทบาทสำคัญมากในการจัดการการเรียนรู้ คุณสมบัติสำคัญของสื่อเปรียบได้กับการสื่อสาร โดยผู้สอนจะถ่ายทอดเนื้อหาต่างๆ ไปยังผู้เรียนโดยผ่านสื่อการเรียนรู้การผลิตสื่อในปัจจุบันไม่ใช่เรื่องยาก แต่ก็ไม่ได้ง่ายสำหรับผู้ที่เริ่มต้น การผลิตสื่อโดยใช้โปรแกรมที่ติดมากับเครื่องคอมพิวเตอร์ ipad หรืออุปกรณ์อิเลกโทรนิกส์ต่างๆ น่าจะเป็นทางออกที่ดีสำหรับมือใหม่ที่เริ่มผลิตสื่อ เนื่องจากโปรแกรมเหล่านี้ฟรี ไม่เสียค่าใช้จ่าย อีกทั้งใช้ง่าย และไม่ยุ่งยาก แต่หากต้องการผลิตสื่อแบบมืออาชีพ อาจต้องใช้โปรแกรมที่สูงขึ้นเพื่อผลิตสื่อให้ตรงกับความต้องการ เช่น
- โปรแกรม power point เป็นโปรแกรมที่ใช้ผลิตสื่อการสอนที่ทุกคนคุ้นเคย ใช้งานง่าย เพียงจัดทำสไลด์ ข้อมูล ให้เรียบร้อย จากนั้นจึงลงมืออัดวีดีโอการนำเสนอ โดยพูด อธิบายข้อมูลต่างๆในแต่ละสไลด์ หากเกิดข้อผิดพลาดก็สามารถลบและแก้ไขในสไลด์แต่ละแผ่นได้โดยไม่ต้องแก้ไข file ทั้งหมด เมื่อทำการบันทึกการนำเสนอสไลด์ทุกแผ่นแล้ว จึงทำการสร้าง file วิดีโอ โดยเลือกบันทึกเป็น MP4
- โปรแกรม canva เป็นโปรแกรมที่ใช้งานคล้ายกับ power point ไม่เสียค่าใช้จ่าย ไม่ต้องติดตั้งโปรแกรมบนเครื่องคอมพิวเตอร์ แต่ต้องใช้งานผ่านอินเตอร์เน็ตเท่านั้น canva.com การนำเสนอไม่ยุ่งยาก และมีรูปแบบที่น่ารักน่าใช้กว่า power point สามารถตัดต่อ แทรกเนื้อหา ข้อมูล แทรกเสียงเพลงในคลิปและวิดีโอการนำเสนอได้ วิดีโอที่ได้จะถูกบันทึกเก็บไว้ใน canva สามารถเปิดใช้งานได้ทุกที่ และยังสามารถส่ง link วิดีโอให้กับผู้เรียนได้เลย หรืออาจโหลดวิดีโอเก็บไว้ในเครื่องคอมพิวเตอร์ได้
- โปรแกรม imovie สามารถสร้างวิดีโอ ให้เห็นผู้สอนพร้อมเนื้อหาการนำเสนอ สามารถตัดต่อคลิปได้ง่ายและสะดวก โดยเป็นโปรแกรมที่ไม่เสียค่าใช้จ่าย สามารถโหลดได้จาก App store
- โปรแกรม Loom ใช้ง่าย เห็นหน้าผู้สอนเป็นวงกลม สามารถย้ายตำแหน่งได้ ลด ขยาย ขนาดได้ ไม่ต้องลงโปรแกรม ใช้ผ่าน Chrome วิดีโอที่สร้างขึ้นมีความยาวไม่เกิน 5 นาที ให้ทดลองใช้ 14 วัน หลังจากนั้นอาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม ค่าใช้จ่ายรายปี ประมาณ 3500 บาท
- โปรแกรม OBS studio ใช้ฟรี 100% สามารถใช้ได้ทั้งแบบถ่ายทอดสด และแบบบันทึกวิดีโอ จัดฉากซับซ้อนได้ ตัดสลับกล้องได้แบบมืออาชีพ แต่มีข้อจำกัด ด้าน RAM และ CPU และเปลี่ยนมุมกล้องภายหลังไม่ได้
- โปรแกรม DaVinci Resolve ใช้ฟรีและดีมาก แต่ต้องใช้ email แลก link สำหรับการดาวน์โหลด เป็นโปรแกรมที่ใช้ตัดต่อวิดีโอแบบมืออาชีพ อาจใช้งานยากสำหรับมือใหม่
สื่อที่มีให้เลือกใช้ มีหลายโปรแกรมด้วยกัน โดยในแต่โปรแกรม จะมีข้อดีและข้อเสีย แตกต่างกันไป ดังนั้นควรเลือกใช้ให้เหมาะกับความต้องการของตนเอง การผลิตสื่อขั้นพื้นฐานผู้สอนต้องมัดใจผู้ฟังหรือผู้เรียนให้ได้ โดยต้องมีอารมณ์ขัน เป็นตัวของตัวเอง ให้ความสำคัญกับผู้เรียน ให้ฟีดแบค และมีแจกรางวัล หรือ life coach ส่วนเทคนิคการทำสื่อให้น่าสนใจ นั้นทำได้ไม่ยาก ดังนี้
- แบ่งวิดีโอออกเป็นส่วนๆ
- วางพลอตเรื่องให้เชื่อมโยง และต่อเนื่องกัน สร้างรูปแบบของแต่ละวีดีโอ ออกแบบ Storyline สร้างความสอดคล้อง เชื่อมโยงของแต่ละวีดีโอ แต่ละครั้งของการเรียนการสอน Online วางแผนการใส่ Gimmicks, Applications วางแผนการปฏิสัมพันธ์ วางแผนการประเมินย่อย และ Quiz
- อินเนอร์ของผู้สอน ต้องจัดเต็ม
- มีการเร้า เหตุการณ์ สถานการณ์ หรือปรากฎการณ์/ภาพยนตร์
- มีกิจกรรมจากกล้องมุมบน (Top view)