รายละเอียดโครงการ

นับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน “ภาคเกษตร” ได้รับการกล่าวขานว่ามีความสำคัญต่อการพัฒนาระบบเศรษฐกิจและสังคมของประเทศไทยมาโดยตลอด โดยเฉพาะการเป็นฐานอาชีพ และเป็นแหล่งรายได้สำหรับการดำเนินวิถีชีวิตของประชาชนในเขตชนบทแต่ละภูมิภาคต่าง ๆ ของประเทศ ทั้งนี้ในอีกมิติหนึ่งภาคการเกษตรยังเป็นที่มาของแรงงานที่ผันตัวเคลื่อนย้ายเข้าสู่เมืองใหญ่เพื่อขับเคลื่อนระบบเศรษฐกิจ-สังคมอีกโครงสร้างหนึ่งคือ “ภาคอุตสาหกรรมและการบริการ” อย่างไรก็ตามนับตั้งแต่ต้นปี 2563 ประเทศไทยได้ประสบปัญหาการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19 ซึ่งเป็นวิกฤตการณ์ที่ตอกย้ำปัญหาที่เกษตรกรได้ประสบมาเป็นระยะเวลายาวนาน อาทิ ราคาผลผลิตทางการเกษตรตกต่ำ การขาดแหล่งตลาดที่รับซื้อผลผลิตที่มีความชัดเจน รวมถึงการประสบภัยพิบัติทางธรรมชาติอื่น ๆ เช่น ภัยแล้ง อุทกภัย หรือการระบาดของศัตรู เป็นต้น โดยการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19 ดังกล่าวได้กระทบถึงโครงสร้างทางเศรษฐกิจของครัวเรือนเกษตรกรรายย่อยที่ต้องหยุดชะงักชั่วคราวจากมาตรการควบคุมการแพร่ระบาดที่ส่งผลกระทบต่อระบบขนส่ง (โลจิสติกส์) ที่ไม่สามารถทำการได้ และความต้องการผลผลิตทางการเกษตรของตลาดมีการเปลี่ยนแปลงยากที่จะคาดการณ์ ประกอบกับการรายงานของสถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์ (2563) ได้แสดงให้เห็นถึงความไม่มั่นคงทางรายได้ของเกษตรกรจากข้อมูลที่บ่งชี้ว่า ร้อยละ 76 ของครัวเรือนเกษตรไทยพึ่งพิงรายได้จากการประกอบอาชีพนอกภาคเกษตร และมีครัวเรือนถึงร้อยละ 62 มีแหล่งรายได้จากการรับจ้างทั่วไปนอกภาคเกษตร ซึ่งอาจนำไปสู่การมีภาระหนี้สินเพิ่มสูงขึ้นของครัวเรือนเกษตรกรจากการขาดความสามารถใชการชำระหนี้ เนื่องจากลดลงของรายได้ทั้งในภาคการเกษตรและนอกภาคการเกษตร และที่สำคัญสภาพปัญหามิได้เกิดเพียงในโครงการภาคการเกษตรเพียงเท่านั้น แต่ยังกระทบกับแรงงานที่เดินทางไปทำงานในเมืองใหญ่ที่ต้องประสบกับปัญหาการพักงาน หรือการเลิกจ้างจากภาคอุสาหกรรมและการบริการต่าง ๆ ที่จำเป็นต้องเดินทางกลับสู่ภูมิลำเนาเดิม แต่ทว่าวิกฤตการณ์ในครั้งนี้กลับลดศักยภาพของภาคการเกษตรในการรองรับการกลับมาของแรงงานดังกล่าว โดยเฉพาะการปัญหาการขาดแคลนน้ำสำหรับการเกษตร การขาดที่ดินทำกินที่ตนเองมีกรรมสิทธิ์ หรือการประสบอุทกภัย หรือราคาผลผลิตที่ลดลงจากการจำกัดการรับซื้อของตลาด การสร้างโอกาสให้แก่ภาคการเกษตรในพื้นที่ชนบทของประเทศไทยที่จะมีแรงงานคุณภาพและอายุน้อยที่พร้อมเป็นกำลังหลักในการทำงานขับเคลื่อนการพัฒนาภาคเกษตรอันเป็นฐานเศรษฐกิจท้องถิ่น และอีกหนึ่งโอกาสคือ การเกิดข้อจำกัดจากวิกฤตการณ์ที่เกิดขึ้นสามารถบีบบังคับให้เกษตรกรได้เรียนรู้ และใช้เทคโนโลยีต่าง ๆ มาปรับใช้เพื่อยกระดับการผลิต สร้างคุณค่า ตลอดจนการเข้าถึงตลาดของเกษตรกร ทั้งนี้ยังเป็นการเปิดโอกาสให้หน่วยงาน หรือสถาบันทั้งภาครัฐและเอกชนตั้งแต่ในประเทศ ภูมิภาค และท้องถิ่นได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้นในการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นกับภาคการเกษตร หรือชุมชนที่มีการเกษตรเป็นรากฐานให้เกิดความเข้มแข็งขึ้น (สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์, 2563) มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เป็นมหาวิทยาลัยหรือสถาบันทางการศึกษาที่มีปรัชญาคือ “การมุ่งมั่นพัฒนาบัณฑิตสู่ความเป็นผู้อุดมด้วยปัญญา อดทน สู้งาน เป็นผู้มีคุณธรรมและจริยธรรม เพื่อความเจริญรุ่งเรืองวัฒนาของสังคมไทยที่มีการเกษตรเป็นรากฐาน” โดยมีหนึ่งพันธกิจที่สำคัญในการสร้างและพัฒนานวัตกรรมและองค์ความรู้ในสาขาวิชาต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางการเกษตร และวิทยาศาสตร์ประยุกต์เพื่อการเรียนรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีแก่สังคม” ซึ่งมีคณะผลิตกรรมการเกษตรเป็นหนึ่งในหน่วยงานหนึ่งที่สนับสนุน และขับเคลื่อนวิสัยทัศน์และพันธกิจดังกล่าวให้บรรลุผลสำเร็จภายใต้การดำเนินการของงานบริการวิชาการที่เป็นตัวกลางในการประสานงานทางวิชาการของบุคลากรของแต่ละหลักสูตรภายใต้คณะฯ เพื่อถ่ายทอดนวัตกรรมและเทคโนโลยีการเกษตรสู่การพัฒนาชุมชน และสร้างความร่วมมือในการพัฒนาทักษะอาชีพแก่ประชาชน โดยใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีด้านการเกษตรเป็นฐาน เพื่อนำไปสู่การได้มาซึ่งผลผลิตทางการเกษตร หรือผลิตภัณฑ์ของชุมชน โดยในปัจจุบันคณะผลิตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้กำหนดให้พื้นที่ตำบลแม่แฝก อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ และตำบลเหมืองแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ เป็นพื้นที่เป้าหมายในการบริการวิชาการ และเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่ประสบวิกฤตการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19 เช่น รายได้จากการจำหน่ายผลผลิตทางการเกษตรลดลง ปริมาณการรับซื้อผลผลิตทางการเกษตรมีปริมาณลดลง ประชาชนบางส่วนทยอยกลับเข้ามาพักอาศัยในชุมชนจากการประสบปัญหาการว่างงาน หรือการพักงานชั่วคราว เป็นต้น ตลอดจนปัญหาทางสังคมอื่น ๆ โดยเฉพาะปัญหาการเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ หรือการขยายตัวของเมืองที่กระทบต่อวิถีชีวิตเกษตรกรรมอันเป็นอาชีพเดิมของประชาชนโดยส่วนใหญ่ ซึ่งจากสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นการเสริมวิทยาการความรู้ทางการเกษตรบนฐานทักษะเดิมแก่เกษตรกร การถ่ายทอดเทคโนโลยีเพื่อการพัฒนาทักษะอาชีพด้านการเกษตรแก่ประชาชนที่กลับเข้ามายังชุมชน หรือประชาชนผู้สูงวัยถือเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการสร้างคุณภาพชีวิต การฟื้นคืนกลับสู่สภาพเดิมมั่นคง ภายใต้การดำเนินโครงการชื่อว่า “โครงการถ่ายทอดองค์ความรู้การผลิตผักและเห็ดปลอดภัยแบบครบวงจรให้แก่เกษตรกรในชุมชน” ที่งมุ่งเน้นในการถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรภายใต้คณะผลิตกรรมการเกษตร โดยโครงการนี้สามารถสร้างผลลัพธ์ให้ประชาชนเกิดความพอประมาณในดำเนินชีวิตได้อย่างพอดีจากมีการใช้จ่ายตามกำลังและความสามารถจากความรู้ทางการเกษตรที่ตนเองได้รับ บนฐานของการได้รับความรู้ด้านการเกษตรที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ และการถ่ายทอดโดยมุ่งเน้นประชาชนเป็นศูนย์กลางตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และสอดคล้องกับโครงการพระราชดำริด้านการพัฒนาการเกษตร ตลอดจนยังเป็นไปตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การสหประชาชาติในเป้าหมายที่ 2 ยุติความหิวโหย บรรลุความมั่นคงทางอาหารและยกระดับโภชนาการ และส่งเสริมเกษตร กรรมที่ยั่งยืน ตามเป้าประสงค์ที่ 2.3 การเพิ่มผลิตภาพทางการเกษตรและรายได้ของผู้ผลิตอาหารรายเล็ก รวมถึงการเข้าถึงที่ดิน ทรัพยากร และปัจจัยในการผลิต ความรู้ บริการทางการเงิน ตลาด และโอกาสสำหรับการเพิ่มมูลค่าและการจ้างงานนอกภาคการเกษตรอย่างปลอดภัยและเท่าเทียม