รายละเอียดโครงการ

การขับเคลื่อนแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างจริงจังภายใต้การขับเคลื่อนโมเดลเศรษฐกิจ BCG ของประเทศ ถือเป็นแนวทางหนึ่งของการดำเนินงานในยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และหมุดหมายที่ 10 ของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 ระบุว่าไทยมีเศรษฐกิจหมุนเวียนและสังคมคาร์บอนต่ำของเป้าหมายการเพิ่มมูลค่าจากเศรษฐกิจหมุนเวียน และการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการอนุรักษ์ ฟื้นฟูและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอย่างคุ้มค่า และการสร้างสังคมคาร์บอนต่ำและยั่งยืนเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและมลพิษพร้อมยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยการส่งเสริมให้เกิดการใช้น้อย ใช้ซ้ำ นำกลับมาใช้ใหม่ และส่งเสริมให้นำหลักการลดของเสียให้เหลือน้อยที่สุดมาใช้ในขั้นตอนการผลิตและบริการ ทำให้เกิดความเชื่อมโยงของกลไกสนับสนุนและสร้างแรงจูงใจในการปรับเปลี่ยนรูปแบบการผลิตไปสู่การลดปริมาณการปล่อยคาร์บอน (สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, 2564) จะเห็นว่าปัญหาสิ่งแวดล้อมและการปล่อยปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั้งในระดับชาติและท้องถิ่นให้ความสำคัญซึ่งต้องการแนวทางการปฎิบัติสะท้อนผลลัพธ์อย่างชัดเจนด้วยการจัดการให้มีการใช้ทรัพยากรธรรมธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพสอดคล้องตามแนวทางพระราชดำริ โดยเฉพาะของฟาร์มตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ บ้านแม่ตุงติง ตำบลแม่สาบ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งต้องการให้ราษฎรมีการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ การดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ ทำให้ระบบนิเวศไม่สูญเสียความสมดุลทางธรรมชาติ และเกิดความยั่งยืนในคุณภาพชีวิตอย่างแท้จริงด้วยการให้ชุมชมอยู่ร่วมกับทรัพยากรธรรมชาติแบบพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน นำมาสู่การสร้างงาน สร้างอาชีพ มีความรักษ์และหวงแหนในทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการอนุรักษ์ส่งต่อไปยังรุ่นต่อรุ่น จึงได้กำหนดการส่งเสริมให้ราษฎรในพื้นที่โครงการฯ มีรายได้จากการทำการเกษตรอย่างหลากหลายตลอดทั้งปีจากการมีอ่างเก็บน้ำเพื่อเป็นแหล่งอาหารและสร้างรายได้แก่ราษฎรในพื้นที่ฟาร์มตัวอย่างฯ และประชาชนในพื้นที่ (เอกสารประวัติความเป็นมาฟาร์มตัวอย่างฯ, 2565) โครงการบริการวิชาการนี้มีความสอดคล้องกับการสนองงานโครงการพระราชดำริด้านโครงการพัฒนาแบบบูรณาการเกี่ยวกับการปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ การเป็นศูนย์สาธิตและส่งเสริมการฝึกอบรมอาชีพ ได้แก่ งานศิลปาชีพ การทอผ้า การจักสาน การตีมีด การแกะสลักไม้ และการแปรรูปผลิตภัณฑ์ ตลอดจนการปลูกไม้โตเร็วไว้ใช้เพื่อป้องกันการตัดไม้ในป่า สะท้อนถึงการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอย่างคุ้มค่า สร้างความหวงแหนในผืนป่า และปลูกจิตสำนึกของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติทำให้เกิดการจัดการทรัพยากรอย่างเป็นระบบและไม่ก่อให้เกิดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมและช่วยลดการปล่อยเรือนกระจก แนวทางหนึ่งของการจัดการ คือ การเพิ่มมูลค่าทรัพยากรทั้งจากธรรมชาติและวัสดุเหลือทิ้งในพื้นที่เกษตรกรรมเพื่อผลิตเป็นปุ๋ยอินทรีย์ ไบโอชาร์ ซึ่งเป็นปัจจัยการผลิตหลักของการนำมาผลิตเป็นดินปลูกอินทรีย์ตามมาตรฐานรับรองของกรมวิชาการเกษตรเพื่อช่วยทดแทนการใช้ปุ๋ยเคมี เกิดการลดต้นทุนการผลิตแก่เกษตรกร ให้สามารถพึ่งพาตนเองได้ และสามารถยกระดับคุณภาพชีวิตภายใต้การนำผลิตภัณฑ์ปุ๋ยอินทรีย์ วัสดุปลูก หรือผลผลิตทางการเกษตรจากการส่งเสริมให้เกิดการผลิตเป็นระบบเกษตรอินทรีย์มาจำหน่ายสร้างรายได้แก่ครัวเรือนเกษตรกร การผลิตปุ๋ยอินทรีย์แบบไม่พลิกกลับกองด้วยวิธีวิศวกรรมแม่โจ้ 1 เป็นงานวิจัยของนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยแม่โจ้ที่ได้รับรางวัลนวัตกรรมระดับชาติในปี 2555 โดยการหมักปุ๋ยวิธีการนี้สามารถผลิตปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพดีตามมาตรฐานของกรมวิชาการเกษตร โดยไม่ต้องพลิกกลับกอง (ธีระพงษ์ สว่างปัญญากูร, 2556) ประกอบกับใช้ความรู้ความสามารถและภูมิปัญญาท้องถิ่นในการนำวัสดุเหลือทิ้งในพื้นที่เกษตรกรรมมาเพิ่มมูลค่า ซึ่งเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่เกษตรกรนิยมนำมาเป็นเครื่องมือจัดการวัสดุเหลือทิ้งฯ เนื่องจากเป็นเทคโนโลยีไม่ยุ่งยากซับซ้อน ต้นทุนต่ำ สามารถใช้วัตถุดิบในชุมชน และผลผลิตปุ๋ยอินทรีย์ที่ได้สามารถนำไปใช้เองเพื่อลดต้นทุนหรือจำหน่ายสร้างรายได้ นอกจากนี้สามารถนำปุ๋ยอินทรีย์มาผสมกับไบโอชาร์โดยถูกผลิตจากวัสดุเหลือทิ้งฯ เช่น กิ่งไม้ ใบไม้ เปลือกไม้ เป็นต้น มาผลิตเป็นดินปลูกอินทรีย์ตามมาตรฐานของกรมวิชาการเกษตรเพื่อเพิ่มคุณภาพผลผลิตทางการเกษตรและสร้างทางเลือกการปลูกพืช จะเห็นว่าผลผลิตปุ๋ยและดินปลูกอินทรีย์สามารถนำไปใช้เองหรือจำหน่ายเพื่อสร้างรายได้ ประกอบกับการนำผลิตภัณฑ์ปุ๋ยอินทรีย์เป็นปัจจัยการผลิตของการผลิตผลผลิตทางการเกษตรตามแนวทางเกษตรอินทรีย์เพื่อการขอรับรองมาตรฐานทำให้มีความสามารถแข่งขันในตลาดภายใต้องค์ความรู้ด้านการวางแผนทางการเงินให้เกิดการวางแผนและการตัดสินใจดำเนินการผลิตอย่างมีประสิทธิภาพ และการวางแผนทางการตลาดด้วยโมเดลธุรกิจแคนวาส (Business Model Canvas: BMC) สะท้อนภาพรวมของการดำเนินกิจการด้วยการปรับจุดอ่อน เสริมจุดแข็งในการวางแผนธุรกิจ กำหนดกลยุทธ์ทางการตลาด พร้อมกับการเพิ่มโอกาสทางการตลาดด้วยการออกแบบตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์ให้เกิดการจดจำและซื้อซ้ำของผู้ซื้อ ดังนั้นเพื่อให้โมเดลเศรษฐกิจ BCG สามารถดำเนินการได้อย่างเป็นรูปธรรมและบรรลุเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 ประกอบกับมหาวิทยาลัยแม่โจ้เป็นมหาวิทยาลัยกลุ่ม 2 ที่ต้องการพัฒนาเทคโนโลยีและส่งเสริมการสร้างนวัตกรรมเพื่อตอบโจทย์การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม และอุตสาหกรรมของประเทศ จึงต้องอาศัยความร่วมมือร่วมแรงของราษฎรในพื้นที่โครงการฟาร์มตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ชุมชน และมูลนิธิสานฝันสันติภาพ บ้านแม่ตุงติง ตำบลแม่สาบ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นหน่วยขับเคลื่อนให้เกิดพลังผลักดันการบรรลุเป้าหมายสู่การพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคม ผ่านกิจกรรมการให้บริการวิชาการถือเป็นส่วนหนึ่งในภารกิจหลักและเป็นยุทธศาสตร์สำคัญของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ โดยเน้นความสำคัญในการให้บริการวิชาการแก่ชุมชน สังคม และประเทศชาติ ในรูปแบบการให้บริการต่าง ๆ ตามความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ของนักวิชาการ นอกจากนี้เพื่อให้การดำเนินงานบรรลุวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ และมหาวิทยาลัยสามารถเป็นที่พึ่งของประชาชนและสังคม สอดคล้องกับนโยบายการพัฒนามหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่การเป็น “มหาวิทยาลัยแห่งชีวิต” ที่มีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาการเกษตรซึ่งเป็นรากฐาน ช่วยลดความเหลื่อมล้ำ ยกระดับคุณภาพชีวิต และกระจายรายได้ให้กับสังคมและชุมชนมุ่งสู่การเป็นมหาวิทยาลัยสีเขียว และมหาวิทยาลัยเชิงนิเวศ ในปี 2570 จึงคำนึงถึงการดำเนินงานการให้บริการทางวิชาการอย่างหลากหลายภายใต้เทคโนโลยีและองค์ความรู้อย่างเหมาะสมและทันสมัย ส่งผลต่อการพัฒนาความสมดุลในการอยู่ร่วมกันระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติอย่างสมบูรณ์แบบและยั่งยืน คำนึงถึงความสุขที่แท้จริงของมนุษย์ การพัฒนาจิตใจ และการสร้างจิตสำนึกที่ดีงาม นำมาสู่ประโยชน์สูงสุดแก่สังคมโดยรวมอย่างต่อเนื่องและมีความเชื่อมโยงเป็นระบบด้วยการจัดการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ ไบโอชาร์ ดินปลูกอินทรีย์ การปลูกผักตามแนวทางเกษตรอินทรีย์ การขอรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ การวางแผนทางการเงิน การออกแบบตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์ การวางแผนทางการตลาดด้วยโมเดลธุรกิจแคนวาส การเสนอขายผลิตภัณฑ์ผ่านช่องทางตลาดออฟไลน์ (Offline) และออนไลน์ (Online) และการนำเสนอสินค้า (Pitching) แก่ผู้ร่วมลงทุน เพื่อแสดงถึงการพึ่งพาตนเองอย่างแท้จริงจากการเป็นผู้ประกอบการด้านการเกษตรที่มีการวางแผนอย่างรอบด้านและรอบคอบ และมีความสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (SDGs) ด้านขจัดความยากจน ขจัดความหิวโหย การมีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี และการลดความเหลื่อมล้ำ