รายละเอียดโครงการ

ดินแดนล้านนาเป็นบริเวณที่พบเอกสารโบราณเป็นจำนวนมาก แม้ว่ามีหน่วยงานต่าง ๆ เข้ามารวบรวม แต่ยังไม่ครอบคลุมจำนวนเอกสารที่มีอยู่อย่างมหาศาล คัมภีร์มหาชาติเวสสันตรชาดก เป็นหนึ่งวรรณกรรมที่ได้รับความนิยมในการจารจารึกเพื่อถวายไว้ในพระพุทธศาสนา ด้วยความสามารถของพระภิกษุโบราณล้านนา ที่สามารถรจนารังสรรค์มหาชาติฉบับต่าง ๆ ได้อย่างหลากหลายตามความสามารถและความสนใจเฉพาะตน ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่าคัมภีร์มหาชาติเวสสันตรชาดกฉบับล้านนา เป็นขุมคลังทางความรู้อันไพศาลที่รอการค้นพบ ที่ผ่านมาการศึกษาค้นคว้ามหาชาติเวสสันตรชาดก จะให้ความสำคัญในประเด็นการสืบทอด ท่วงทำนองการเทศน์ ประเพณีและพิธีกรรม เป็นหลัก มีผู้เรียกการศึกษาลักษณะดังกล่าวว่า เป็นงานวิจัยที่ “ขึ้นหิ้ง” กล่าวคือเป็นการศึกษาเพื่ออธิบายปรากฏการณ์ มิได้เน้นการนำมาใช้ประโยชน์ ดังนั้นจึงเป็นโจทย์ที่ท้าทายว่าทำอย่างไร คัมภีร์มหาชาติเวสสันตรชาดก ฉบับล้านนา จะสามารถ “เข้าห้าง” และนำมาใช้ประโยชน์ในสังคมปัจจุบันได้อย่างแท้จริง คัมภีร์มหาชาติเวสสันตรชาดก ฉบับล้านนา มีลักษณะเด่นประการหนึ่ง คือ การสร้างสรรค์เพิ่มเติม โดยเฉพาะการกล่าวถึงพืชและสัตว์เพื่อพรรณนาสภาพป่า นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงดอกไม้หอม พืชสมุนไพร ที่มีสรรพคุณทางยา เช่น มหาพนตำรายา เป็นต้น พืชที่ปรากฏในคัมภีร์นั้น เป็นเครื่องสะท้อนความหลากหลายทางพฤกษศาสตร์ในพื้นล้านนาอย่างชัดเจน ดังนั้นการนำประโยชน์จากพืชที่ปรากฏในคัมภีร์มหาชาติเวสสันตรชาดก ฉบับล้านนา จึงเป็นสิ่งที่ควรศึกษาเพื่อนำมาต่อยอดในเชิงพาณิชย์เพื่อสร้างผู้ประกอบการทางด้านวัฒนธรรม ผู้วิจัยได้ศึกษาวรรณกรรมล้านนา พบว่า ภูมิปัญญาด้านเครื่องหอมล้านนานั้น มีการกล่าวถึงเครื่องหอมไม่มากนัก ที่พบมากที่สุดคือน้ำมันจันทน์ เป็นเครื่องหอมที่มักกล่าวถึงในวรรณกรรม ดังนั้นการพัฒนาองค์ความรู้ทางด้านเครื่องหอมล้านนา จึงเป็นประเด็นใหม่และท้าทายยิ่งที่จะนำเอาความรู้จากใบลานมาเป็นภูมิปัญญาที่เติมเต็มช่องว่างของความรู้เพื่อการต่อยอด สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งเมื่อได้ความรู้เรื่องเครื่องหอมล้านนา ต้องคัดสรรพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณทางยาที่เป็นสุคันธบำบัดเพื่อผ่อนคลายความตึงเครียด คลายวิตกกังวล ตลอดจนช่วยเรื่องการนอนหลับ ซึ่งเป็นอาการที่สำคัญในยุคปัจจุบัน เครื่องหอมแบบไทยที่เป็นที่นิยมไทยคือน้ำอบไทย เป็นผลิตภัณฑ์ที่นิยมที่ใช้ได้ทุกช่วงของชีวิต และได้รับความนิยมสูงสุดในเทศกาลสงกรานต์ ดังนั้นผู้วิจัยจึงสนใจที่จะผลิตน้ำอบตำรับล้านนาซึ่งเป็นสูตรเฉพาะ เพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์ของล้านนาให้แก่ชุมชน โดยใช้การปริวรรตถ่ายถอดเอกสารโบราณจากอักษรล้านนามาเป็นภาษาไทยภาคกลางนำองค์ความรู้ด้านพืชสมุนไพรที่ปรากฏมาสกัดเพื่อให้ได้กลิ่นหอม มีสรรพคุณในการผ่อนคลายเป็นตำรับเฉพาะ เพื่อนำไปส่งเสริมให้ชุมชนผลิต และสามารถนำไปต่อยอดในเชิงพาณิชย์ในฐานะผู้ประกอบการที่อาศัยฐานข้อมูลทางวัฒนธรรม จึงเป็นการยกระดับการศึกษาเอกสารโบราณได้อย่างเป็นรูปธรรม