รายละเอียดโครงการ

คณะเทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางน้ำ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ มีพันธกิจในการพัฒนาระบบการให้บริการวิชาการ เพื่อสร้างความเข้มแข็งและความยั่งยืนของชุมชน เป็นแหล่งเรียนรู้มีชีวิตให้แก่นักศึกษา และบูรณาการกับการเรียนการสอน การวิจัย โดยให้นักศึกษามีส่วนร่วม ทั้งนี้การดำเนินพันธกิจดังกล่าวเพื่อผลักดันยุทธศาสตร์ของคณะในการส่งเสริมองค์ความรู้ทางด้านการประมงให้เป็นที่ยอมรับในระดับนานาชาติ ตลอดจนสร้างความเข้มแข็งและยั่งยืนให้แก่ชุมชน และสร้างเครือข่ายชุมชนให้เป็นห้องเรียนที่มีชีวิตให้แก่นักศึกษา (แผนพัฒนาการศึกษาคณะเทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางน้ำ ฉบับที่ 13 พ.ศ. 2565 - 2569) นอกจากนี้ยังสอดคล้องกับพันธกิจและวัตถุประสงค์หลักของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนและพัฒนาท้องถิ่นอย่างยั่งยืน ด้วยการสนับสนุนให้หน่วยงานดำเนินการให้บริการวิชาการแก่สังคมตามความเชี่ยวชาญ และตามบริบทของแต่ละหน่วยงาน สร้างและพัฒนาเทคโนโลยี นวัตกรรม และองค์ความรู้ในสาขาวิชาต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางการเกษตรและวิทยาศาสตร์ประยุกต์ เพื่อการเรียนรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีแก่สังคม พัฒนามหาวิทยาลัยให้มีความเป็นเลิศทางวิชาการด้านการเกษตร เพื่อเป็นที่พึ่งของตนเองและสังคมตามแผนพัฒนามหาวิทยาลัยแม่โจ้ ระยะ 15 ปี (พ.ศ. 2555 – 2569) โดยที่ผ่านมาคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ดำเนินการสำรวจความต้องการ และความพร้อมของกลุ่มเกษตรกร ตลอดจนดำเนินกิจกรรมเบื้องต้น (บางส่วน) ในการส่งเสริมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ เพื่อเป็นแหล่งอาหารโปรตีนจากสัตว์น้ำ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้เสริมจากอาชีพหลักในชุมชนเป้าหมายของคณะเทคโนโลยีการประมงฯ และมหาวิทยาลัยแม่โจ้ที่อยู่ในเขตพื้นที่อำเภอสันทราย อำเภอแม่แตง อำเภอเชียงดาว อำเภอฝาง และ อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เช่น กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเศรษฐกิจฐานรากกลุ่มเลี้ยงปศุสัตว์และประมงบ้านแม่ก๋อน ตำบลทุ่งข้าวพวง อำเภอเชียงดาว กลุ่มชุมชนบ้านปางปอย ตำบลแม่คะ อำเภอฝาง กลุ่มอาชีพการเกษตรบ้านห้วยม่วง ตำบลแม่นาวาง อำเภอแม่อาย กลุ่มเลี้ยงปลาบ้านโป่งน้ำร้อน ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย และกลุ่มประมงตำบลยุหว่า อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นต้น โดยชุมชนเหล่านี้ คณะเทคโนโลยีการประมงฯ มีเป้าหมายที่จะส่งเสริมและพัฒนาให้เป็น “เครือข่ายชุมชนด้านการประมง” ที่สามารถพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน และเป็นห้องเรียนที่มีชีวิตให้แก่นักศึกษา ตลอดจนมีการบูรณาการร่วมกับงานสนองโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และการส่งเสริมองค์ความรู้ด้านการประมงในระดับนานาชาติ เพื่อให้ชุมชนได้รับการพัฒนาแบบทางเลือกตามองค์ความรู้ 6 มิติ คือ “อยู่รอด พอเพียง และ ยั่งยืน” ในรูปแบบของการพัฒนาชนบทเชิงพื้นที่ประยุกต์ ตามพระราชดำริ (พชร.) อีกทั้งสามารถขยายผลการพัฒนาไปยังหมู่บ้านใกล้เคียงต่อไปในอนาคต นอกจากนี้คณะเทคโนโลยีการประมงฯ ยังได้ดำเนินกิจกรรมเบื้องต้นในการส่งเสริมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในโรงเรียนเป้าหมายในพื้นที่อำเภอพร้าว อำเภอแม่ริม อำเภอแม่แตง อำเภอแม่อาย อำเภอหางดง อำเภอดอยหล่อ อำเภอฮอด และ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ ภายใต้โครงการประมงโรงเรียนตามแผนยุทธศาสตร์ของคณะฯ ในการสร้างและพัฒนาเครือข่ายสถาบันการศึกษาผู้ส่งมอบนักเรียนเข้าศึกษาต่อในระดับปริญญาตรีและถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการประมงในโรงเรียน เช่น โรงเรียนพร้าววิทยาคม อำเภอพร้าว โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 60 อำเภอแม่ริม โรงเรียนสันป่ายางวิทยาคม อำเภอแม่แตง โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 30 อำเภอแม่อาย โรงเรียนหางดงรัฐราษฎร์อุปถัมภ์ อำเภอหางดง โรงเรียนสองแคววิทยาคม อำเภอดอยหล่อ โรงเรียนฮอดพิทยาคม อำเภอฮอด และโรงเรียนบ้านบ่อแก้ว อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งโรงเรียนเหล่านี้บางโรงเรียนเป็นโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาแก่นักเรียนชาติพันธุ์ที่มีฐานะยากจนและมาจากถิ่นทุรกันดาร และได้รับการโปรดเกล้าฯ จากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นโรงเรียนในโครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดารตามพระราชดำริ เช่น โรงเรียนสองแคววิทยาคม และบางโรงเรียนเป็นโรงเรียนพระราชทานโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิราชประชานุเคราะห์ร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ และจังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นสถานศึกษา เลี้ยงดูเด็กกำพร้า และเยาวชนผู้ด้อยโอกาสในสังคม เช่น โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 30 และโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 60 เป็นต้น โดยคณะเทคโนโลยีการประมงฯ มุ่งหวังให้นักเรียนในโรงเรียนเป้าหมายได้เรียนรู้ฝึกปฏิบัติกิจกรรมทางการประมง เกิดทักษะการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ สร้างรายได้ สร้างอาชีพในอนาคต ส่งเสริมโรงเรียนเป้าหมาย เป็นแหล่งเรียนรู้หรือฐานเรียนรู้ทางการประมงให้แก่นักเรียน บุคลากร เกษตรกร และผู้สนใจทั่วไปในชุมชนเขตพื้นที่รอบโรงเรียน ตลอดจนเพื่อขยายโอกาสทางการศึกษาให้นักเรียนเข้าศึกษาต่อในหลักสูตรของคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ต่อไป โครงการ “การพัฒนาศักยภาพฐานเรียนรู้ทางการประมงและนวัตกรรมการผลิตสัตว์น้ำแบบบูรณาการภายในคณะเทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางน้ำ และพื้นที่ชุมชนหรือโรงเรียนเป้าหมาย เพื่อสร้างความเข้มแข็ง ยั่งยืน และพัฒนาเป็นผู้ประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแบบครบวงจรด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG” เป็นโครงการที่อยู่ในแผนแม่บทงานบริการวิชาการสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 13 นโยบายประเทศไทย 4.0 แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ (23) การวิจัยและพัฒนานวัตกรรม (พ.ศ. 2561-2580) ยุทธศาสตร์ด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม นโยบายการเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจด้วยฐานชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และ เศรษฐกิจสีเขียว (BCG model) เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) รวมถึงแผนพัฒนาภาคเหนือ และกลุ่มจังหวัดภาคเหนือในแผนแม่บทงานบริการวิชาการมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2565-2569) ได้ยึดแนวทางของแผนพัฒนามหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ปีที่ 100 โครงการเรือธง (Flag Ships) ที่บรรจุในแผนพัฒนามหาวิทยาลัย แผน 12 และข้อมูลจากการวิเคราะห์สถานการณ์ภายในและภายนอกหน่วยงาน ซึ่งครอบคลุมและเน้นประเด็นการเป็นมหาวิทยาลัยเกษตรอินทรีย์ (Organic University) มหาวิทยาลัยสีเขียว (Green University) มหาวิทยาลัยเชิงนิเวศ (Eco University) เพื่อมุ่งสู่การเป็นมหาวิทยาลัยแห่งชีวิต (University of Life) นอกจากนี้โครงการฯ ยังผลักดันยุทธศาสตร์ของคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ในการสร้างความเข้มแข็งและความยั่งยืนของชุมชนที่ต้องดำเนินอย่างต่อเนื่อง และยกระดับการพัฒนาศักยภาพความเป็นผู้ประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแบบครบวงจรด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG จากองค์ความรู้ทางด้านการประมงของคณาจารย์และบุคลากรของคณะฯ ผ่านฐานเรียนรู้ทางการประมงและนวัตกรรมการผลิตสัตว์น้ำ ภายใต้โครงการตามยุทธศาสตร์ของคณะ แบ่งเป็น 4 กลุ่ม จำนวนฐานเรียนรู้ 14 ฐาน ดังนี้ กลุ่มที่ 1 ฐานเรียนรู้ในระบบการท่องเที่ยวเชิงเกษตรอย่างยั่งยืนมหาวิทยาลัยแม่โจ้ จำนวน 2 ฐาน คือ 1) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงปลาบึก และ 2) ฐานเรียนรู้การผลิตปลานิลเพศผู้ กลุ่มที่ 2 ฐานเรียนรู้ด้านทรัพยากรทางน้ำและการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ จำนวน 6 ฐาน ประกอบด้วย 1) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงสาหร่ายและแพลงก์ตอน 2) ฐานเรียนรู้ด้านความหลากหลายของทรัพยากรทางน้ำ จำนวน 2 ส่วนจัดแสดง คือ สถานแสดงพรรณปลาภาคเหนือ และพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาทางน้ำแม่โจ้ 3) ฐานเรียนรู้การเลี้ยงปลาระบบไบโอฟลอค 4) ฐานเรียนรู้การผลิตปลาน้ำจืดเศรษฐกิจในระบบน้ำหมุนเวียน 5) ฐานการเรียนรู้การผลิตกุ้งเพื่อส่งเสริมการเลี้ยงในน้ำจืด และ 6) ฐานเรียนรู้ปลาชะโอนในระบบน้ำหมุนเวียนแบบปิด กลุ่มที่ 3 ฐานเรียนรู้ที่พัฒนาจัดตั้งใหม่ จำนวน 3 ฐาน ประกอบด้วย 1) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงกบนา 2) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงปลาไหลนา และ 3) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงหนอนแมลง BSF กลุ่มที่ 4 ฐานเรียนรู้ด้านส่งเสริมเทคโนโลยีและนวัตกรรม และการสร้างผู้ประกอบการ จำนวน 3 ฐาน ประกอบด้วย 1) ฐานเรียนรู้ (อาคาร) การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำอัจฉริยะเชิงพาณิชย์ 2) ฐานเรียนรู้นวัตกรรมการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากสัตว์น้ำและเศษเหลือสำหรับผู้ประกอบการ และ 3) อาคารนวัตกรรมการแปรรูปผลิตภัณฑ์ประมง (Nexfish) โดยเบื้องต้นฐานเรียนรู้ทางการประมงในคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ทั้ง 14 ฐาน (4 กลุ่ม) จะได้รับการพัฒนาศักยภาพให้เป็นแหล่งเรียนรู้ และถ่ายทอดเทคโนโลยี นวัตกรรมในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแบบครบวงจร ให้แก่ เกษตรกร (ชุมชนเป้าหมาย) นักเรียน คุณครู และบุคลากรทางการศึกษา (โรงเรียนเป้าหมาย) นักศึกษา บัณฑิตจบใหม่ จากคณะเทคโนโลยีการประมงฯ และผู้สนใจทั่วไป จากนั้นดำเนินการส่งเสริมและขับเคลื่อนให้มีการขยายจัดตั้งฐานเรียนรู้ทางการประมงขึ้นภายในพื้นที่ชุมชนหรือโรงเรียนเป้าหมาย ตามความต้องการและความพร้อมของชุมชนและโรงเรียน เพื่อให้ชุมชนและโรงเรียนเป็น “เครือข่ายชุมชน/โรงเรียนด้านการประมง” และพัฒนาจัดตั้งเป็น “ฐานเรียนรู้ชุมชนทางการประมง” เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน และเป็นห้องเรียนที่มีชีวิตให้แก่นักศึกษา นอกจากนี้หากชุมชนหรือโรงเรียนเป้าหมายมีผลผลิตจากสัตว์น้ำ และมีความต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ก็จะได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG ให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ต้นแบบของชุมชนหรือโรงเรียน สามารถนำมาผลิตและจำหน่ายเป็นรายได้ อีกทั้งส่งเสริมพัฒนาเป็นผู้ประกอบการ และนำความรู้ไปประกอบอาชีพเสริม สร้างรายได้ สามารถพึ่งพาตนเองทางด้านอาหาร มีหลักประกันมั่นคงด้านอาชีพ และมีคุณภาพชีวิตที่ดี ขณะเดียวกันนักศึกษา คณะเทคโนโลยีการประมงฯ ที่ได้เรียนรู้ในแหล่งเรียนรู้ (ห้องเรียน) ที่มีชีวิต (พื้นที่ชุมชนหรือโรงเรียนเป้าหมาย) ได้เห็นรูปแบบของการพัฒนาสร้างความเข้มแข็งและยั่งยืนให้แก่ชุมชนผ่านฐานเรียนรู้ทางการประมงในคณะฯ และฐานเรียนรู้ชุมชนทางการประมงในพื้นที่ชุมชนหรือโรงเรียนเป้าหมาย ซึ่งเมื่อนักศึกษาสำเร็จการศึกษา สามารถนำความรู้กลับไปพัฒนาบ้านเกิดเป็นตัวอย่างแก่เกษตรกร สังคม ชุมชน ในการพัฒนาประเทศให้มีความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนต่อไป