รายละเอียดโครงการ

นับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันพระพุทธศาสนามีความสำคัญต่อสังคมไทยมายาวนาน บทบาทของวัดในอดีตเป็นศูนย์รวมของชุมชน โดยแบ่งหน้าที่ได้ดังนี้ 1. เป็นสถานศึกษา 2. เป็นที่รักษาพยาบาล 3. เป็นที่ฝึกอาชีพ 4.เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ 5.เป็นที่ไกล่เกลี่ยกรณีพิพาท 6. เป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจชุมชน (พระสุธีวรญาณ, 2549 : 163-163) จาก พ.ร.บ. คณะสงฆ์ 2537 ฉบับที่ 2 กำหนดบทบาทหน้าที่ของวัดว่า วัดจะต้องมีเจ้าอาวาสหนึ่งรูปในฐานะผู้ปกครองวัด เจ้าอาวาสในแต่ละวัดมีหน้าที่บำรุงรักษาวัด จัดกิจกรรมและศาสนาสมบัติของวัดให้ด้วยดี ให้ความสะดวกตามสมควรในการบำเพ็ญกุศล วัดจึงต้อมมีความพร้อมในการจัดการพื้นที่ทางกายภาพที่เอื้อกับกิจกรรมต่างๆ ของชุมชนอยู่เสมอ ในปัจจุบันบทบาทของวัดและพระสงฆ์ที่มีต่อสังคมไทยเกิดการสั่นคลอนเนื่องจากรูปแบบการพัฒนาของวัดเปลี่ยนไปอย่างเชื่องช้าไม่เท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกและประเทศที่พัฒนาอย่างรวดเร็ว ทั้งในเรื่องเทคโนโลยี เศรษฐกิจ สังคมและเงื่อนไขในการดำรงชีวิตของคนหลังสมัยใหม่ที่เร่งรีบ รวมถึงการจัดการพื้นที่กิจกรรมใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นภายในชุมชนไม่สัมพันธ์กับการจัดการพื้นที่ใช้สอยภายในวัด ด้วยปัจจัยที่เกิดขึ้นเป็นส่วนหนึ่งทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างวัดกับชุมชนแยกห่างออกจากกัน ความสัมพันธ์ระหว่างวัดกับชุมชนในปัจจุบันเหลือเพียงสถานที่เชิงสัญลักษณ์ที่มีไว้ตอบสนองในด้านประเพณีพิธีกรรมทางศาสนาหรือสถานที่จัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมประจำชาติในวันสำคัญเท่านั้น อีกด้านหนึ่งภาพลักษณ์ของวัดปัจจุบันถูกมองว่าเป็นแหล่งกอบโกยผลประโยชน์ความเชื่อจากพุทธะศาสนิกชน (ดำรงศักดิ์ มีสุนทร, 2566 : 3) ดังนั้น การศึกษาหาแนวทางการจัดการสภาพแวดล้อมและปรับปรุงพื้นที่ทางกายภาพเพื่อรองรับกิจกรรมที่เกิดขึ้นภายในวัด ถือเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อทำให้วัดกลับมามีบทบาทต่อชุมชน เป็นศูนย์กลางของพื้นที่ทางจิตวิญญาณของสังคม โครงการนี้มีแนวทางการออกแบบปรับปรุงพื้นที่และสภาพแวดล้อมวัดโดยรวม ด้วยแนวคิดและทฤษฎี ที่เกี่ยวข้องกับการรักษาคติความเชื่อและระบบสัญลักษณ์ในพุทธศาสนา รวมถึงการให้ความสำคัญกับการสร้างสภาวะน่าสบาย ใช้วัสดุและรูปแบบที่ส่งเสริมเอกลักษณ์และทุนทางวัฒนธรรมเดิมในพื้นที่กรณีศึกษา เพื่อให้เกิดการรับรู้และสร้างเสริมบรรยากาศสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมและการสร้างสภาวะน่าสบาย หลักการออกแบบอารยสถาปัตย์ หรือ การออกแบบเพื่อคนทุกคน Universal Design (UD) และ น้อมนำพระราชดำริ พระราชทานหลักการ “บวร” ซึ่งหมายถึงการนำสถาบันหลักในชุมชนมาเป็นกลไกในการพัฒนาสร้างชุมชนให้เข้มแข็ง ทำหน้าที่เป็นแกนกลางในการพัฒนา ตัดสินใจ แก้ปัญหาตนเองและชุมชน กำหนดแผนแม่บทชุมชน ร่วมกันคิด สร้าง และบริหารจัดการชุมชน ของตนในท้องถิ่นที่ร่วมกันเป็นเจ้าของแนวคิดและทฤษฎีที่นำมาใช้ในการทำงานที่ความสอดคล้องกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) 1. มีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี: Good Health and Well-being 1.1 หลักการออกแบบเพื่อคนทุกคน Universal Design (UD) 1.2 แนวคิดเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างสถาปัตยกรรม ภูมิทัศน์ และพื้นที่ว่าง 2. เมืองและถิ่นฐานมนุษย์อย่างยั่งยืน: Sustainable Cities and Communities 2.1 แนวคิดจากโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ การออกแบบโดยใช้แนวทางภูมิสังคมและเศรษฐกิจพอเพียง 2.2 พระราชดำริพระราชทาน หลักการ “บวร” 2.3 การออกแบบงานสถาปัตยกรรมแบบยั่งยืน (Sustainable Architecture) 3. ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน: Partnerships to achieve the Goal 3.1 การออกแบบโดยใช้หลักการการมีส่วนร่วม (Participatory Design) 3.2 การออกแบบโดยยึดผู้ใช้เป็นศูนย์กลาง (User-Centered Design) 3.3 แนวคิดของการเรียนรู้ตลอดชีวิต 3.4 แนวคิดการจัดพื้นที่สำหรับการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21