รายละเอียดโครงการ

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนารถบพิตร ได้พระราชทานแนวทางการพัฒนาที่ใช้แนวคิดอันเหมาะสม และสอดคล้องกับภูมิสังคม อันได้แก่ สภาพพื้นที่ สังคม และวัฒนธรรม ซึ่งทั้งหมดอยู่บนฐานความคิดของความพอเพียง นอกจากนี้ ยังมีปราชญ์ท้องถิ่นจำนวนมากที่ได้สร้างสรรค์แนวทางในการพัฒนาชุมชนท้องถิ่นที่สอดคล้องกับแนวพระราชดำริ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โดยการสนับสนุนของ ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา จึงได้จัดการศึกษาในระดับปริญญาโท ภาคพิเศษ สาขาวิชาการพัฒนาภูมิสังคมอย่างยั่งยืน คณะผลิตกรรมการเกษตร ตั้งแต่ปีการศึกษา 2547 เป็นต้นมา เพื่อเรียนรู้แนวทางการพัฒนาภูมิสังคมอย่างยั่งยืนตามแนวพระราชดำริ อันนำไปสู่การพัฒนา เพิ่มศักยภาพของนักศึกษาในฐานะที่เป็นทรัพยากรมนุษย์และสังเคราะห์ องค์ความรู้ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดการขยายผลและต่อยอดอย่างต่อเนื่องในสังคม จนกระทั่งในปัจจุบันนี้หลักสูตรได้รับนักศึกษาเพื่อผลิตมหาบัณฑิตเป็นรุ่นที่ 18 และรุ่นที่ 19 และได้มีการปรับปรุงหลักสูตรให้สอดคล้องกับเกณฑ์ของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาและสถานการณ์ในปัจจุบันที่เหมาะสมอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากสถานการณ์ทางเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงไปและส่งผลกระทบต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ในสังคมเป็นอย่างมาก ผู้คนจึงได้น้อมนำแนวคิดของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพล อดุลยเดชมหาราช บรมนารถบพิตร มาเป็นแนวทางในการศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมรวมถึงการนำองค์ความรู้ที่ได้ไปพัฒนาท้องถิ่น ชุมชน และสังคมประเทศชาติ ประกอบกับรัฐบาลในทุกสมัยได้ให้ความสำคัญกับการดำเนินการตามศาสตร์ของพระองค์ฯ ในขณะเดียวกันสภาวการณ์ทางเศรษฐกิจและการบริหารงบประมาณขององค์กรทำให้การบริหารจัดการของหลักสูตรประสบปัญหาในหลายๆ ด้าน ซึ่งสวนทางกับกระแสความต้องการพัฒนาความรู้ของประชาชนที่ต้องการเข้ามาศึกษาต่อในหลักสูตร ดังนั้นหลักสูตรจึงได้หาแนวทางในการนำองค์ความรู้ของหลักสูตรที่มีอยู่ไปเผยแพร่สู่สาธารณชนให้เกิดประโยชน์อย่างสูงสุดโดยคณาจารย์ของหลักสูตรที่มีความเชี่ยวชาญแต่ละด้าน รวมถึงเป็นการบูรณาการการบริการวิชาการแก่ชุมชนและสังคมร่วมกับการเรียนการสอน เพื่อให้นักศึกษาได้เกิดแนวคิดการแก้ไขปัญหาจริง ทั้งนี้ในการดำเนินงานที่ผ่านมา หลักสูตรมีเป้าหมายในการพัฒนาพื้นที่ (are based) อย่างต่อเนื่องในพื้นที่ใกล้เคียงในจังหวัดเชียงใหม่ เนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ป่าต้นน้ำทางภาคเหนือ ได้รับผลกระทบจากกระแสการพัฒนาทุนนิยม ทำให้ประชาชนในพื้นที่สูงตัดไม้ทำลายป่า เพื่อใช้เป็นพื้นที่ปลูกพืชเชิงเดี่ยว และส่งผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมตามมามากมาย รวมถึงผลกระทบทางด้านสังคม วิถีชีวิตและความเป็นอยู่ ได้แก่ การใช้สารเคมีในการทำการเกษตร นอกจากนี้หลักสูตรยังได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของพื้นที่หลายๆ พื้นที่รอบมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ที่ยังทำการเกษตรเคมี ทำให้เกิดผลกระทบต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อม ดังนั้นจึงได้มีการนำองค์ความรู้ตามศาสตร์ของในหลวง รัชกาลที่ 9 ออกไปเผยแพร่สู่ชุมชนต่างๆ โดยบูรณาการร่วมกับการเรียนการสอนภาคสนาม รวมถึงการสำรวจ และนำไปสู่การแก้ไขปัญหาของชุมชนดังกล่าว โดยพื้นฐานของการแก้ไขปัญหาทั้งด้านภูมิ (ภูมิศาสตร์กายภาพ ได้แก่ ดิน น้ำ ป่า) และด้านสังคม (วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ การศึกษา สาธารณสุข ภูมิปัญญา เป็นต้น) คือ การน้อมนำศาสตร์ในหลวง รัชกาลที่ 9 ไปประยุกต์ใช้ ทั้งด้านแนวคิดทฤษฎีในพระราชดำริ ดิน น้ำ ป่า รวมถึงปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งเป็นศาสตร์หรือองค์ความรู้ที่ได้เห็นเป็นประจักษ์ชัดเจนว่าสามารถทำให้ชุมชนและสังคมอยู่แบบพึ่งพาตนเองและเกิดความยั่งยืนต่อไปในอนาคตได้