รายละเอียดโครงการ

การวาดภาพทางพฤกษศาสตร์นั้น ในอดีตถือว่าเป็นกระบวนการหนึ่งที่สำคัญของการศึกษาพันธุกรรมพืช ของนักพฤกษศาสตร์ เพราะในอดีตนั้นเทคโนโลยีการถ่ายภาพ ยังไม่สามารถตอบสนองการบันทึกภาพจำได้ ภาพวาดทางพฤกษศาสตร์หรือภาพวาดพฤกษศาสตร์วิทยาศาสตร์ ซึ่งนับรวมไปถึง ดอก ผล ลำต้น ราก ใบ ถิ่นที่อยู่อาศัย จึงจำเป็นอย่างยิ่งในการศึกษา ซึ่งศาสตร์เหล่านี้นิยมกันมากในโลกตะวันตก ในโลกตะวันออกช่วงเวลาเดียวกันนั้น การศึกษาพันธุกรรมพืชแทบจะเรียกได้ว่าคือความแปลกใหม่ เมื่อนักพฤกษศาสตร์ตะวันตกเข้ามาศึกษาพันธุ์ไม้ในดินแดนต่างๆทางโลกตะวันออก แต่ก็ใช่ว่าเป็นเรื่องที่ไม่เคยพบเห็นแต่อย่างใด เพราะในโลกตะวันออกนี้นิยมบันทึกภาพพันธุกรรมพืชผ่านงานศิลปะ รับใช้ศาสนาและสถาบันพระมหากษัตริย์ ดังนั้นจึงเกิดภาพจิตรกรรม ประติมากรรม และงานพุทธศิลป์ต่างๆมากมาย ที่ปรากฏลวดลายพันธุ์พฤกษา ดอกไม้ต่างๆ ผ่านงานเหล่านี้ จึงถือได้ว่างานในลักษณะนี้มีความน่าสนใจเพราะเป็นการบันทึกภาพพันธุกรรมพืชในแบบโลกตะวันออก ในวัฒนธรรมล้านนานั้น สิ่งที่สำคัญสุดคือพุทธศาสนา ดังนั้นช่างต่างๆจึงได้ใช้สรรพวิชาในการสร้างสรรค์งานศิลปะเพื่อรับใช้ศาสนา ผ่านระบบความคิด จินตนาการ การวาดฝันและจากธรรมชาดก ประกอบเข้าเป็นเรื่องราวต่างๆ ผ่านงานจิตรกรรม ประติมากรรม และงานพุทธศิลป์ สิ่งที่สำคัญที่ได้กล่าวไว้ข้างต้นคือการวาดภาพพันธุกรรมพืชต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ ใบไม้ และดอกไม้ โดยเลียนแบบจากธรรมชาติที่มีอยู่ในภูมิสังคมนั้นๆ การศึกษาและเลียนแบบของช่างโบราณดังกล่าว ก่อเกิดลวดลายพันธุ์ไม้ที่มาจากธรรมชาติ ถูกบันทึกไว้กับงานพุทธศิลป์นานาชนิดได้อย่างน่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นลาดอกโบตั๋น ลายดอกบัว ลายดอกก๋ากอก ลายดอกสับปะรด ลายต้นศรีมหาโพธิ์ ลายใบผักกูด เป็นต้น สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นการบันทึกภาพพันธุกรรมชื่อได้อย่างสร้างสรรค์ของช่างโบราณในซีกโลกตะวันออก ซึ่งไม่ต่างจากการบันทึกภาพวาดทางพฤกษศาสตร์หรือภาพวาดพฤกษศาสตร์วิทยาศาสตร์ในซีกโลกตะวันตก ดังนั้นการศึกษาภาพบันทึกพันธุกรรมพืชโบราณ ผ่านงานพุทธศิลป์ล้านนา จึงเป็นเรื่องหนึ่งที่มีความน่าสนใจ ในเชิงการเก็บรูปแบบพันธุกรรมพืชแบบโลกตะวันออก ซึ่งจะได้เห็นถึงรูปแบบของพันธุกรรมพืช ที่มีความสัมพันธ์ในทางพุทธศาสนา เห็นถึงมุมมอง แง่คิด และการสังเกตธรรมชาติของช่าง ผ่านรูปแบบลวดลายพันธุ์พฤกษาในงานพุทธศิลป์ล้านนา ทำการจัดเก็บรวบรวมภาพต่างๆที่ปรากฏ เป็นหนึ่งองค์ความรู้ในเชิงรูปแบบและลวดลายพันธุกรรมพืชล้านนา ซึ่งองค์ความรู้ดังกล่าวถือเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เราเข้าใจบริบททางสังคมและวัฒนธรรมล้านนา ที่ใช้ธรรมชาติเป็นเชื่อมโยงกับพุทธศาสนา อีกทั้งจะเป็นประโยชน์ในด้านต่างๆ สามารถนำมาพัฒนาและต่อยอดไปสู่การสร้างและเพิ่มมูลค่างานอุตสาหกรรมตามแนวทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์ เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนและสังคม ทั้งด้านงานศิลปกรรม ทางด้านอุตสาหกรรม ด้านการท่องเที่ยว ด้านสังคมและวัฒนธรรม โดยองค์ความรู้เหล่านี้ ถือเป็นภาพบันทึกพันธุกรรมพืชแบบโลกตะวันออกที่เกิดขึ้นในสังคมล้านนา และสามารถพัฒนาองค์ความรู้ด้านภูมิปัญญาดังกล่าวออกมาในรูปแบบมรดกทางวัฒนธรรมล้านนาในอนาคตต่อไป