รายละเอียดโครงการ

ปัจจุบันเกษตรกรนิยมใช้สารเคมีในการช่วยเพิ่มประสิทธิภาพผลผลิตทางการเกษตรมากกว่าสารอินทรีย์ ผลผลิตทางการเกษตรจำนวนมากตรวจพบสารตกค้างจากการใช้สารเคมีที่ก่อให้เกิดโรคในสิ่งมีชีวิตที่ได้บริโภค นอกจากนี้สารเคมีนั้นย่อมส่งผลเสียหายหลายด้านในระยะยาวได้ ยิ่งใช้เป็นเวลานานจะทำให้ดินเสื่อมโทรมแข็งกระด้าง และทำให้ดินเป็นกรด และปัจจุบันปุ๋ยเคมีมีราคาสูงขึ้นเป็นอย่างมาก ทำให้ต้นทุนทางการเกษตรเพิ่มสูงขึ้นตามไปด้วย และยังมีปัญหาหมอกควัน ฝุ่น PM 2.5 ที่เกิดจากการเผาวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรอีกด้วย ดังนั้น การนำชีวนวัตกรรมการผลิตปุ๋ยชีวภาพอัดแท่งจากจุลินทรีย์ตรึงไนโตรเจนจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการเพิ่มประสิทธิภาพในการทำเกษตรอินทรีย์ เนื่องจากมีจุลินทรีย์ที่ช่วยตรึงไนโตรเจนมีเชื้อแบคทีเรียที่ช่วยในการส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช หรือ เอนโดไฟติกแบคทีเรีย 3 สายพันธุ์ ประกอบด้วย Pseudoxanthomonas spadix MJUP08, Bacillus nealsonii MJUP09 และ Novosphingobium sp. R96 ที่คัดแยกได้จากพืชอินทรีย์ เช่น ข้าว ผักหวานป่า และห้อม ซึ่งมีหน้าที่สำคัญในการรักษาคุณภาพดิน ตรึงไนโตรเจนในบรรยากาศและในดินให้อยู่ในรูปของแอมโมเนียม (NH4+) และไนเตรท (NO3+) ช่วยผลิตฮอร์โมน IAA และไซโตรไคนิน โดยสารทั้งหมดที่แบคทีเรียได้สร้างขึ้นล้วนแล้วแต่เป็นปัจจัยที่สำคัญต่อการเจริญเติบโตของพืชเป็นอย่างมาก ทั้งช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตจะมีการออกรากที่ยาวขึ้น เพิ่มความสูงของต้น ขนาดกอ เพิ่มผลผลิต ยังยั้งการเกิดโรคกาบใบแห้งของข้าว สามารถควบคุมแมลงพาหะ ลดแมลงก่อโรคในพืชได้โดยทำให้แมลงตาย 6.66-23.33% และแมลงวางไข่ได้ลดลง 30-75% ทำให้เกษตรกรสามารถผลิตข้าวแบบอินทรีย์ได้ และยังเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย โดยเอนโดไฟติกแบคทีเรีย สายพันธุ์ Pseudoxanthomonas spadix MJUP08 ซึ่งสามารถสังเคราะห์สาร IAA สูงถึง 8.15 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร โคยสามารถตรึงไนโตรเจนได้เท่ากับ 0.1120 เปอร์เซ็นต์ และตัววัสดุปรับปรุงดินซึ่งทำมาจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร เช่น ฝุ่นข้าว ฝุ่นข้าวโพด ก้านตอง เป็นต้น โดยจะนำมาผสมกับหัวเชื้อจุลินทรีย์ที่คัดแยกได้ เพื่อผลิตเป็นชีวนวัตกรรมวัสดุปรับปรุงดิน และเป็นการลดการใช้ปุ๋ยเคมี ทำให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และเป็นการนำวัสดุเหลือทิ้งมาใช้ให้เกิดมูลค่า ซึ่งสอดคล้องกับหลัก BCG Model เพื่อลดการใช้สารเคมีทางการเกษตรกรรม ซึ่งรัฐบาลได้มีการนำยุทธศาสตร์การขับเคลื่อนประเทศไทยด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG คือ เศรษฐกิจชีวภาพ (Bio-economy) เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) เศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) โดยเป็นระเบียบวาระแห่งชาติและถือเป็นยุทธศาสตร์การพลิกฟื้นเศรษฐกิจโดยการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม เพื่อยกระดับความสามารถในการแข่งขันอย่างยั่งยืน เป็นการลงทุนที่ก่อให้เกิดความคุ้มค่าในระยะยาวโดยรัฐบาลส่งเสริมการนำ BCG Economy Model มาใช้ทั้งในภาคเกษตรและอุตสาหกรรม สนับสนุนให้ประชาชน เกษตรกร ผู้ประกอบการพัฒนาผลผลิตและผลิตภัณฑ์ ที่มุ่งเน้นการพัฒนานวัตกรรมควบคู่การรักษาสิ่งแวดล้อม เพื่อนำไปสู่การเติบโตที่ยั่งยืน โครงการชีวนวัตกรรมปุ๋ยและวัสดุอินทรีย์ปรับปรุงดินสำหรับระบบเกษตรปลอดภัย/อินทรีย์ เป็นการบริการวิชาการสร้างกิจกรรมภายในมหาวิทยาลัย อันจะตอบสนองสอดคล้องกับประเด็นยุทธศาสตร์ของมหาวิทยาลัย และเป็นการบูรณาการในรูปแบบของการอบรมเชิงปฏิบัติการ เพื่อนำองค์ความรู้ต่อยอด พัฒนาหลักการของการจัดการองค์ความรู้สู่ชุมชน และเป็นแนวทางการพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่นด้วยรูปแบบการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นในการพัฒนาระบบเกษตรปลอดภัยด้วยการพึ่งพาเทคโนโลยีแบบมีส่วนร่วมของชุมชน และการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร เพื่อสร้างฐานความรู้ การใช้ทรัพยากรทางการเกษตรอย่างคุ้มค่า เพื่อสร้างระบบเกษตรอย่างยั่งยืน มั่นคงและยั่งยืน ซึ่งมีความพร้อมในการถ่ายทอดเทคโนโลยี ในหลักสูตร “ชีวนวัตกรรมปุ๋ยและวัสดุอินทรีย์ปรับปรุงดินสำหรับระบบเกษตรปลอดภัย/อินทรีย์” ด้วยหลัก BCG Model ผสานชีวนวัตกรรมการผลิตและเกษตรอินทรีย์ภายใต้มาตรฐานการมีส่วนร่วมของเกษตรกร โดยโครงการนำองค์ความรู้และผลงานวิจัยเรื่อง 1) มัชฌิมา ศุภวิมลพันธ์ ณัฐพร จันทร์ฉาย พัชรณัฐ ดาวดึงษ์ ธีราพัฒน์ จักรเงิน และน้ำฝน รักประยูร. (2562). การถอดรหัสภูมิปัญญาฮ่อมในพื้นที่จังหวัดแพร่ : การศึกษาปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของฮ่อม. สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ประจำปีงบประมาณ 2560 2) อัญศญา บุญประจวบ และณัฐพร จันทร์ฉาย. (2561). การคัดแยก และคัดเลือกแบคทีเรียที่ช่วยตรึงไนโตรเจนจากรากห้อม ข้าว และผักหวานป่า รายงานการเรียนรู้อิสระวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีชีวภาพ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ. 67 หน้า. 3) Community BioBank พืชให้สีครามในพื้นที่บ้านนาตองและบ้านแม่ลัว จังหวัดแพร่ ได้รับทุนจากสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (สพภ.) ประจำปี 2562 4) ผลของเอนโดไฟติกเเบคทีเรียต่อคุณภาพการให้สีครามของห้อมในพื้นที่จังหวัดแพร่ ได้รับทุนอุดหนุนการวิจัยจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ประจำปี 2563 5) การพัฒนากระบวนปลูกและการย้อมห้อมธรรมชาติด้วยชีวนวัตกรรม พื้นที่จังหวัดแพร่ ได้รับทุนจาก สวทช. ประจำปี 2563 6) โครงการการเพิ่มศักยภาพและพัฒนากระบวนการปลูกและการย้อมห้อมธรรมชาติด้วยชีวนวัตกรรมเพื่อยกระดับเศรษฐกิจให้สอดคล้องกับการดำเนินชีวิตในรูปแบบวิถีใหม่ (New Normal) ในชุมชนพื้นที่ตำบลทุ่งโฮ้ง อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ ได้รับทุนจาก อว. ประจำปี 2564 7) โครงการส่งเสริมและพัฒนาการเพิ่มผลผลิตห้อมด้วยจุลินทรีย์ตรึงไนโตรเจน ได้รับทุนจาก มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ประจำปี 2564 8) ณัฐพร จันทร์ฉาย อัญศญา บุญประจวบ และฤทธิเกียรติ กรุณา. 2564. ผลของความเป็นกรด-ด่างเริ่มต้นต่อการเจริญเติบโตและคุณภาพการให้สีครามของห้อม (Baphicacanthus cusia) ในพื้นที่จังหวัดแพร่. การประชุมวิชาการเครือข่ายวิจัยนิเวศวิทยาป่าไม้ประเทศไทย ครั้งที่ 10 มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ระหว่างวันที่ 4-5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564. 559-567. (proceeding) 9) โครงการการผลิตปุ๋ยจุลินทรีย์อัดแท่งเพื่อการปลูกกล้วยตานี และการใช้เศษใบตองในการผลิต จาน-ชาม รักษ์โลก ได้รับทุนจาก มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ประจำปี 2565 10) ณัฐพร จันทร์ฉาย. 2565. ผลของเอนโดไฟติกแบคทีเรียต่อการเจริญเติบโตของต้นห้อม. วารสารเกษตรและอาหาร มรวอ. ปีที่ 1(2): 11) สิทธิบัตร : ณัฐพร จันทร์ฉาย. 100%. เรื่อง ปุ๋ยชีวภาพและกรรมวิธีการผลิต. วันที่ขอ 22 มิถุนายน 2563. เลขที่คำขอ 2001003591. 12) อนุสิทธิบัตร : ณัฐพร จันทร์ฉาย. 100%. เรื่อง ผลิตภัณฑ์ปุ๋ยจากถ่านชาโคลผสมวัสดุรองรับอินทรีย์. วันที่ขอ 4 เมษายน 2565. เลขที่คำขอ 2203000820. 13) อนุสิทธิบัตร : ณัฐพร จันทร์ฉาย. 100%. เรื่อง กระบวนการผลิตปุ๋ยก้านตอง. วันที่ขอ 4 เมษายน 2565. เลขที่คำขอ 2203000823.