รายละเอียดโครงการ

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ก่อตั้งโครงการหลวงขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2512 เนื่องจากทรงทราบถึงปัญหาการปลูกฝิ่นที่กระจายอยู่ทั่วไป ชาวไทยภูเขาไม่มีรายได้จากแหล่งอื่นนอกจากฝิ่น แต่ยากจนและมีการถางป่าเพื่อทำไร่เลื่อนลอย จึงต้องมีการอพยพโยกย้ายถิ่นฐาน และพื้นที่ทำกินอยู่ตลอด อีกทั้งยังมีปัญหาด้านความมั่นคงในพื้นที่ตามแนวชายแดน ต่อมาในปี พ.ศ. 2535 ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนสถานภาพเป็น “มูลนิธิโครงการหลวง” โดยมุ่งส่งเสริม และพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขา โดยการนำเอาพันธุ์พืชและสัตว์ที่ผ่านการวิจัยเป็นผลสำเร็จและมีความเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ เทคโนโลยีการเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว์ และการจัดการหลังเก็บเกี่ยว ไปสู่เกษตรกร ตลอดจนส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาสังคม เพื่อให้เกิดการพึ่งพาตนเอง และอนุรักษ์และฟื้นฟูพื้นที่ป่าต้นน้ำลำธารสิ่งแวดล้อม โดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน องค์กรท้องถิ่น และหน่วยงานราชการต่าง ๆ อย่างใกล้ชิด ที่ร่วมปฏิบัติงานในพื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทั้ง 39 แห่ง บนพื้นที่สูงของจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน ลำพูน พะเยา และจังหวัดตาก ในส่วนของมหาวิทยาลัยแม่โจ้นั้น ได้สนับสนุนงานมูลนิธิโครงการหลวงอยู่ 5 ศูนย์พัฒนา คือ 1. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหมอกจ๋าม ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2522 2. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงสะโง๊ะ ตำบลศรีดอนมูล อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2522 3. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งหลวง ตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2522 4. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่ ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2525 5. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง ตำบลแม่แวน อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2523 มูลนิธิโครงการหลวง และ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้ดำเนินงานการวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูงร่วมกันมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2512 นับตั้งแต่โครงการหลวงเริ่มก่อตั้งขึ้น โดยมหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้สนับสนุนการดำเนินงานของมูลนิธิโครงการหลวงและทำงานร่วมกันมาโดยตลอดเป็นเวลากว่า 50 ปีที่ผ่านมา ก่อให้เกิดคุณูปการระหว่างกันมากมาย และเพื่อให้เกิดความร่วมมืออย่างยั่งยืน จึงได้ให้ความสำคัญของการพัฒนาในพื้นที่สูงในทุกมิติเพื่อให้เกิดความยั่งยืนต่อไปตามแนวพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (รัชการที่ 9) และพระบรมราโชบายของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 10) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชปณิธานแน่วแน่ที่จะสืบสาน รักษา และต่อยอดงานโครงการหลวงให้มีความต่อเนื่อง ยั่งยืน มูลนิธิโครงการหลวง และ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้จัดทำบันทึกความเข้าใจความร่วมมือ ขึ้นเมื่อวันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2562 เพื่อส่งเสริม สนับสนุน การวิจัยและพัฒนา บูรณาการความร่วมมือทางวิชาการของทั้งสองหน่วยงานในทุกมิติ ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และเสริมสร้างสุขอนามัยขของชาวไทยภูเขา ให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน และขยายพื้นที่งานพัฒนาและส่งเสริมอาชีพเพิ่มขึ้น ทั้งพืชผัก พืชไร่ ไม้ดอกไม้ประดับ ไม้ผล พืชสมุนไพรและการเลี้ยงสัตว์ ให้เกษตรกรบางครอบครัว ที่ยังไม่ได้รับแผนหรือโอกาสการผลิต รวมทั้งยังไม่ได้เป็นสมาชิกเข้าร่วมกิจกรรมการพัฒนา เพื่อสร้างอาชีพและรายได้ที่มั่นคง โดยมุ่งหวังให้ชุมชนในโครงการหลวงเติบโตอย่างมีคุณภาพ และอยู่ร่วมกับสิ่งแวดล้อมได้อย่างยั่งยืน ปัจจุบันศูนย์พัฒนาโครงการหลวงนอกจากการส่งเสริมอาชีพแก่เกษตรกรแล้ว ยังเป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้ของการพัฒนาพื้นสูงอย่างยั่งยืนอีกด้วย มหาวิทยาลัยแม่โจ้เป็นหน่วยงานด้านการศึกษาที่มีความพร้อมด้านบุคลากรและองค์ความรู้ จึงเล็งเห็นความสำคัญในการสนับสนุน การพัฒนาศูนย์เรียนรู้ในพื้นที่งานมูลนิธิโครงการหลวง เพื่อให้เกิดเรียนรู้อย่างยั่งยืนต่อไป