รายละเอียดโครงการ

เอชไอวี HIV (Human Immunodeficiency Virus) เป็นเชื้อไวรัสที่ทำลายระบบภูมิคุ้มกันของคน คือ เซลล์เม็ดเลือดขาวซีดีโฟร์ (CD4 cells) หรือ ทีเซลล์ (T cells) ซึ่งทำหน้าที่ป้องกันร่างกายจากการติดเชื้อ เมื่อเชื้อไวรัส HIV ทำลายเม็ดเลือดขาว CD4 จนมีปริมาณไม่เพียงพอ เป็นสาเหตุให้เกิดอาการภูมิคุ้มกันบกพร่อง (กรมควบคุมโรค, 2562) สถานการณ์การติดเชื้อ HIV ในปี พ.ศ. 2565 จากกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พบว่า มีผู้ติดเชื้อรายใหม่ 9,230 คน/ ปี พบการติดเชื้อในเพศชายคิดเป็นร้อยละ 81 โดยเป็นกลุ่มเยาวชนอายุระหว่าง 15-24 ปี มากถึง 4,379 คน ซึ่งการติดเชื้อรายใหม่ (ร้อยละ 96) เกิดจากการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ป้องกัน ซึ่งการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย จากสถิติของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ในปี พ.ศ.2565 พบว่า ส่วนใหญ่ มีเพศสัมพันธ์ระหว่างชายกับชาย คิดเป็นร้อยละ 68 รองลงมาเป็นคู่ประจำ ร้อยละ 19 และคู่นอนชั่วคราว คิดเป็นร้อยละ 8 ซึ่งนำไปสู่โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเฉพาะการติดเชื้อ HIV ประเทศไทยได้ดำเนินงานด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหาเอดส์มาอย่างต่อเนื่อง โดยมียุทธศาสตร์ป้องกันและแก้ไขปัญหาเอดส์แห่งชาติ พ.ศ. 2557- 2559 และมีแผนยุทธศาสตร์แห่งชาติว่าด้วยการยุติปัญหาเอดส์ พ.ศ. 2560-2573 มุ่งสู่เป้าหมายที่เป็นศูนย์ หรือ Getting to Zero ด้วยเป้าหมาย 3 ประการ คือ (1) เพื่อ มุ่งสู่เป้าหมายไม่มีผู้ติดเชื้อรายใหม่ (2) เพื่อมุ่งสู่เป้าหมายที่ไม่มีการตายเนื่องจากเอดส์ให้เหลือปีละไม่เกิน 4,000 ราย (3) เพื่อมุ่งสู่เป้าหมายที่ไม่มีการตีตราและเลือกปฏิบัติอันเกี่ยวเนื่องจากเอชไอวีและเพศภาวะ (ณัฐพิพัฒน์ เที่ยงธรรม, ยุวนุช สัตยสมบูรณ์, สุคนธา คงศีลและจุฑาธิป ศีลบุตร, 2566) การป้องกันการติดเชื้อรายใหม่เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง ซึ่งวิธีการที่นำมาใช้ได้ผลดี เช่น การสร้างความตระหนักในกลุ่มผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงสูง โปรแกรมการปรับเปลี่ยนหรือลดพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ การใช้ถุงยางอนามัยและสารหล่อลื่นเมื่อมีเพศสัมพันธ์ ไม่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกันในผู้ติดยาเสพติด และการกินยาป้องกันฉุกเฉินหลังสัมผัสเชื้อเอชไอวี (PEP) และยาต้านไวรัสก่อนการสัมผัสเชื้อเอชไอวี (PrEP) ยาเพร็พ (PrEP) ย่อมาจาก Pre-Exposure Prophylaxis คือ ยาที่ใช้ในการป้องกันเชื้อเอชไอวี (HIV) ก่อนการสัมผัสโรค สถิติในปี 2565 พบว่า มีผู้เข้ารับยาป้องกันก่อนการสัมผัสเชื้อ HIV 19,362 คน ซึ่งมีจำนวนเพิ่มขึ้น 16 เท่า เมื่อเทียบกับปี 2569 สำหรับยา PEP ย่อมาจาก Post-Exposure Prophylaxis เป็นยาป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี (HIV) ในกรณีฉุกเฉิน เช่น ถุงยางแตก โดนเข็มตำ ถูกข่มขื่น เป็นต้น ซึ่งต้องรับประทานให้เร็วที่สุดหลังสัมผัสความเสี่ยงที่จะติดเชื้อเอชไอวี โดยจะต้องเริ่มรับประทานภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีความเสี่ยง และรับประทานติดต่อกันนาน 28 วัน โดยยา PEP จะเข้าไปช่วยยับยั้งการแบ่งตัวของสารพันธุกรรมของเชื้อ หรือไปยับยั้งการกลายเป็นตัวไวรัสที่สมบูรณ์ ดังนั้นถ้าสามารถกินให้ “เร็วที่สุด” หลังการสัมผัสเชื้อ ก็จะมีโอกาสมากที่สุดประมาณร้อยละ 80% ที่จะป้องกันไม่ให้มีเชื้อเพิ่มจำนวนใหม่ แต่อย่างไรก็ตามการรับประทานยา PEP และ PrEP มีผลข้างเคียงมาก ไม่สามารถซื้อเพื่อรับประทานเองได้ จำเป็นต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์ จากความสำคัญดังกล่าว “ชมรมรากดิน” จึงมีความประสงค์จัดโครงการ “รักอย่างปลอดภัย ห่างไกล HIV เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจและสร้างความตระหนักให้แก่กลุ่มเยาวชน ถึงการป้องกันการติดเชื้อ HIV การป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากพฤติกรรมเสี่ยง รวมถึงการตั้งครรภ์ที่ไม่ปลอดภัยก่อนวัยอันควร โดยจัดกิจกรรมแบ่งตามกลุ่มเป้าหมาย คือ กิจกรรมที่ 1 กิจกรรมอบรม Safe Love, Save Life สำหรับนักศึกษาแกนนำ ซึ่งเป็นกลุ่มนักศึกษาที่จะปฏิบัติหน้าที่เผยแพร่ความรู้หรือดำเนินกิจกรรมเกี่ยวกับการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ กิจกรรมที่ 2 กิจกรรม PrEP & PEP talk สำหรับนักศึกษาที่มีความเสี่ยงและนักศึกษาทั่วไปที่มีความสนใจเรียนรู้เกี่ยวกับการป้องกันเชื้อ HIV การใช้ยา PrEP และ PEP รวมถึงการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่น ๆ