รายละเอียดโครงการ

ปัจจุบันการทำการเกษตรมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องโดยมีการนำเอาเทคโนโลยีมาใช้เป็นเครื่องทุ่นแรงในการทำงาน บทบาทของกระบือในด้านการทำการเกษตรจึงลดลง กระบือจึงกลายเป็นสัตว์ที่เลี้ยงไว้เพื่อจำหน่ายเป็นอาหารและเพื่อประกวดเป็นกระบือสวยงาม โดยการเลี้ยงกระบือของเกษตรกรในปัจจุบันจะเป็นการเลี้ยงเพื่อเสริมรายได้ ระบบการเลี้ยงส่วนใหญ่จะเป็นการเลี้ยงแบบปล่อยหากินตามแหล่งอาหารที่มีอยู่ตามธรรมชาติ ใช้ตัวผู้คุมฝูงโดยและอาหารของกระบือส่วนใหญ่จะเป็นหญ้าที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และผลพลอยได้ทางการเกษตร เช่น ฟางข้าว ต้นข้าวโพด เปลือกข้าวโพด เป็นต้น ชาวบ้านในหมู่บ้านแม่ทรายส่วนใหญ่เลี้ยงกระบือโดยการปล่อยให้กระบือแทะเล็มหญ้าในเขตที่ดินของตน กระบือจะมีหญ้ากินแค่ช่วงฤดูหนาวหรือหลังทำนาซึ่งมีหญ้าน้อยและมีเวลาสั้นในการปล่อยแทะเล็ม และเมื่อถึงช่วงฤดูกาลเพาะปลูก กระบือจะถูกต้อนให้ออกจากพื้นที่ให้เข้าไปหากินในป่าเนื่องจากชาวบ้านต้องทำการไถเตรียมแปลงปลูกข้าวโพด หรือปลูกข้าว และจากการที่ในช่วงฤดูฝนพื้นส่วนใหญ่จะถูกใช้ในการทำนาและทำให้เจ้าของกระบือจะต้องต้อนกระบือเข้าไปหากินในป่า โดยจะปล่อยให้กระบือหากินด้วยตนเองตามธรรมชาติ ซึ่งบ่อยครั้งที่เกิดความสูญเสีย เนื่องจากปัญหาทางด้านสุขภาพ การเจริญเติบโต เนื่องจากโรคติดเชื้อ โรคทำสำคัญคือโรคปรสิตในเลือด ซึ่งมักจะมีกระแพร่ระบาดในช่วงเวลาดังกล่าว เนื่องจากในช่วงฤดูการดังกล่าวเป็นช่วงเวลาที่ อุณหภูมิและความชื้นเหมาะสมแก่การแพร่พันธุ์ของแมลงชนิดต่างๆ รวมถึงแมลงดูดเลือดที่เป็นพาหะของโรคปรสิตในเลือด และลักษณะของป่าในเขตอำเภอร้องกวาง เป็นป่าเต็งรังผสมสน ป่าเต็งรัง และป่าเบญจพรรณซึ่งฝนตกไม่มากนัก ดินอุ้มน้ำน้อย ทำให้กระบือมีหญ้ากินน้อย ประกอบกับเมื่อเกิดโรคเกิดขึ้น จึงเกิดความสูญเสียต่อกระบือ และผู้เลี้ยงเป็นอย่างมาก นอกจากนี้การเลี้ยงแบบปล่อยเข้าป่ายังมีโอกาสในการผสมพันธุ์ภายในฝูงและเกิดเลือดชิดค่อนข้างสูงเนื่องจากขาดแคลนพ่อพันธุ์ เนื่องจากเกษตรกรไม่ได้คัดลูกตัวผู้ที่เกิดขึ้นภายในฝูง จึงเสี่ยงในการเกิดการผสมเลือดชิด ส่งผลให้ขนาดของกระบือมีรูปร่างค่อนข้างเล็ก รวมไปถึงสุขภาพของกระบือไม่แข็งแรงเท่าที่ควร โดยภาพรวมคือมีประสิทธิภาพการผลิตต่ำ สูญเสียโอกาสในการเศรษฐกิจไปอย่างมาก จากเหตุผลดังกล่าวจึงมีแนวความคิดในการถ่ายทอดองค์ความรู้ในการเลี้ยงแบบกึ่งปราณีต คือมีการนำองค์ความรู้ในการจัดการฟาร์ม การจัดการด้านอาหาร รวมถึงการจัดการด้านสุขภาพ ให้กับเกษตรกรผู้เลี้ยงกระบือ เพื่อจะปรับเปลี่ยนรูปแบบบการเลี้ยงแบบเดิมที่ปล่อยกระบือหากินเองจากหญ้าในพื้นที่ป่าธรรมชาติให้เป็นแบบกึ่งปราณีต คือมีการปลูกสร้างแปลงหญ้าที่ให้ผลผลิตและคุณค่าทางอาหารสูง รวมถึงการดูแลสุขภาพให้แก่กระบือเพื่อลดการสูญเสีย นำไปสู่ความยั่งยืนในอาชีพการเลี้ยงและอนุรักษ์กระบือในแม่ทรายให้คงอยู่ต่อไป