รายละเอียดโครงการ

ภาคการเกษตรมีบทบาทสำคัญยิ่งต่อการดำรงชีวิตความเป็นอยู่ของประชากรและการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศไทย ซึ่งภาคเหนือตอนบนมีประชากรส่วนใหญ่ร้อยละ 80 ประกอบอาชีพเกษตรกร เช่น ทำนา ทำไร่ ทำสวน ประมง เป็นต้น ซึ่งส่วนใหญ่ยังเป็นการทำเกษตรแบบล้าสมัยขาดการบริหารจัดการที่ดี ทำให้เกษตรกรประสบปัญหาด้านต้นทุนการผลิต โดยเฉพาะต้นทุนด้านพลังงานไฟฟ้าและเชื้อเพลิง อาทิเช่น การสูบน้ำเข้าแปลงปลูก การเติมอากาศในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำ และการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร เป็นต้น วิธีหนึ่งที่สามารถช่วยให้เกษตรกรสามารถจัดการปัญหาทางด้านต้นทุนการผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพคือ การนำระบบควบคุมอัจฉริยะมาใช้หรือที่เรียกว่า สมาร์ทฟาร์ม (Smart Farm) หรือเกษตรอัจฉริยะ หรืออาจได้ยินคำว่า การทำเกษตรแบบแม่นยำ (Precision Agriculture) ซึ่งต่างก็หมายถึงการนำเทคโนโลยีและการจัดการข้อมูลมาใช้ในการทำเกษตรกรรมให้มีความเหมาะสมและแม่นยำขึ้น นอกจากนี้ยังใช้เทคโนโลยีช่วยด้านการจัดการข้อมูลเพื่อตรวจเช็คสภาพภูมิอากาศ การนำเทคโนโลยีมาใช้ในแปลงปลูกและฟาร์มเลี้ยงสัตว์ช่วยให้เกษตรกรสามารถเข้าถึงพื้นที่ทางการเกษตรได้อย่างทั่วถึง สามารถควบคุมคุณภาพของการผลิตพืชและสัตว์ได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังช่วยลดต้นทุนการบริหารจัดการฟาร์มได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น นอกจากนั้นการลดค่าใช้จ่ายทางด้านพลังงานและเชื้อเพลิงด้านการเกษตรก็เป็นสิ่งสำคัญ ดังนั้นหากมีการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีพลังงานทดแทนก็จะเป็นทางเลือกหนึ่งที่จะสามารถช่วยเกษตรกรลดต้นทุนในการผลิตได้ ประกอบกับในปัจจุบันราคาของเทคโนโลยีและอุปกรณ์มีราคาถูกลงอย่างมากตามเทคโนโลยีในการผลิตจึงเริ่มได้รับความนิยม เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานชีวมวล และพลังงานชีวภาพ เป็นต้น อย่างไรก็ตามเกษตรกรอาจยังขาดความรู้ความเข้าใจทำให้ยังไม่พร้อมที่จะนำเทคโนโลยีพลังงานทดแทนมาใช้งาน ในการนี้วิทยาลัยพลังงานทดแทน มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เป็นหน่วยงานด้านการศึกษาที่มีองค์ความรู้ด้านพลังงานและระบบควบคุมอัจฉริยะ มีอาจารย์และนักวิจัยที่มีประสบการณ์ในการวิจัยและทำงานร่วมกับชุมชนในเรื่องการการส่งเสริมการใช้พลังงานทดแทนและงานระบบควบคุมในงานด้านเกษตรกรรมมาอย่างต่อเนื่อง และผ่านการทำงานร่วมกับชุมชนหลายโครงการผ่านโครงการบริการวิชาการ ประกอบกับมีสถานที่ฝึกปฏิบัติการ และเทคโนโลยีพลังงานทดแทนรูปแบบต่างๆ ที่สามารถใช้เผยแพร่องค์ความรู้ผ่านการฝึกอบรมแก่เกษตรกรได้ ดังนั้นในปีงบประมาณ 2568 นี้ วิทยาลัยพลังงานทดแทน จึงมีแนวคิดที่ทำโครงการอบรมเผยแพร่การใช้เทคโนโลยีพลังงานทดแทนและระบบสมาร์ทฟาร์มสำหรับการทำเกษตรกรรมยุคใหม่ โดยกลุ่มเป้าหมายจะได้เรียนรู้เทคโนโลยีพลังงานทดแทน ระบบควบคุมอัจฉริยะที่ใช้กับสมาร์ทฟาร์ม และเทคโนโลยีต่าง ๆ ที่สามารถนำไปช่วยเพิ่มศักยภาพการผลิตพืชและการเลี้ยงสัตว์ และ/หรือลดค่าใช้จ่ายในการทำเกษตรกรรมและในครัวเรือนได้ โดยรูปแบบการอบรมแบ่งหัวข้อออกเป็น 2 กลุ่ม ดังนี้ 1. กลุ่มเทคโนโลยีพลังงานทดแทนเพื่อการเกษตร ได้แก่ การประยุกต์ใช้ระบบผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ในภาคเกษตรกรรม 2. กลุ่มเทคโนโลยีระบบสมาร์ทฟาร์ม ประกอบด้วย โรงเรือนปลูกพืชอัจฉริยะ (Smart Greenhouse) ระบบบริหารจัดการน้ำและปุ๋ยอัจฉริยะสำหรับการปลูกพืช และระบบตรวจวัดและควบคุมอัจฉริยะ โดยประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับจำทำให้กลุ่มเป้าหมายเช่น เกษตรกร และผู้สนใจทั่วไปสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้เพื่อเพิ่มศักยภาพในการทำเกษตรกรรมของตนเองให้ทันเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงตามยุค อีกทั้งวิทยาลัยพลังงานทดแทนสามารถใช้ทรัพยากรบุคคลและองค์ความรู้ที่มีอยู่มาใช้ให้เกิดประโยชน์ และยังสามารถดำเนินงานเพื่อเป็นศูนย์ฝึกอบรมด้านการบริหารจัดการด้านเทคโนโลยีพลังงานทดแทนและเกษตรอัจฉริยะแก่ผู้สนใจและหน่วยงานทั่วไป ที่สอดคล้องกับแนวพระราชดำริเกี่ยวกับการพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ ที่เน้นการทำให้เกษตรกรสามารถพึ่งตนเองได้โดยเฉพาะในด้านอาหาร ที่ทรงเห็นว่าการพัฒนาการเกษตรที่จะได้ผลจริงนั้น จะต้องลงมือทดลองค้นคว้า ต้องปฏิบัติอย่างค่อยเป็นค่อยไป ดังพระราชดำรัส ว่า "เกษตรกรรมนี้ หรือ ความเป็นอยู่ของเกษตรนั้น ขอให้ปฏิบัติ ไม่ใช่ถือตำราเป็นสำคัญอย่างเดียว"