รายละเอียดโครงการ

การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ โดยเฉพาะเศรษฐกิจของชุมชนท้องถิ่น หรือเศรษฐกิจฐานราก จะต้องมีแนวทางการพัฒนาและการจัดการโดยชุมชนท้องถิ่น ให้ครบวงจรมากที่สุด มีการผลิต การแปรรูป การบริการ การตลาด มีการผลิตอาหารและของใช้ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต เมื่อมีผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์เป็นจำนวนมาก ก็ทำการจำหน่ายหรือแปรรูปต่อไปได้ ซึ่งจะเอื้อให้เกิดการพัฒนาด้านอื่น ๆ ในพื้นที่ ทั้งเศรษฐกิจ สังคม ผู้คน วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม และทรัพยากรธรรมชาติ อย่างเข้มแข็งและยั่งยืน การพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากจำเป็นต้องใช้ทั้งความรู้ที่สั่งสมมาในพื้นที่หรือที่เป็นเอกลักษณ์วัฒนธรรมของพื้นที่ และมีการพัฒนาให้ทันสมัยสอดรับกับความต้องการของชุมชน และเหมาะสมกับสถานการณ์ทีเปลี่ยนแปลงไป เพื่อให้ผู้คนและชุมชนท้องถิ่น สามารถพึ่งพาตัวเองได้ มี รายได้มากกว่ารายจ่าย และสามารถพัฒนาเป็นผู้ผลิต ผู้สร้างงานบริการต่าง ๆ จากท้องถิ่นที่เข้มแข็ง สร้างสรรค์งานที่หลากหลาย มีเอกลักษณ์ ทันสมัยและเชื่อมโยงกับระบบตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปัจจุบันมีการนำแนวคิดด้านระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนมาประยุกต์ใช้ให้เข้ากับบริบทชุมชุน เพื่อออกแบบเศรษฐกิจให้หมุนเวียนเป็นวงจรไม่รู้จบ โดยนำแนวคิดแบบองค์รวมที่ครอบคลุมหลักการสำคัญ 3 ข้อ คือ 1) ออกแบบสินค้าและบริการที่เน้นการรักษาต้นทุนด้านทรัพยากรธรรมชาติ 2) เพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุดด้วยการหมุนเวียนวัตถุดิบและสินค้า และ 3) ลดการเกิดของเสียและผลกระทบเชิงลบต่อสิ่งแวดล้อมให้ได้มากที่สุด ซึ่งมีความสอดคล้องกับการพัฒนาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ที่มีเป้าประสงค์ในการยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนให้ดีขึ้นโดยใช้องค์ความรู้ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ในหลายด้านโดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศไทยที่เป็นประเทศเกษตรกรรมเกษตรยุคใหม่ แนวคิด Bio – Circular – Green Economy หรือ BCG Model เป็นกลไกขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศรูปแบบใหม่ ที่มุ่งเน้น “การเติบโตเชิงคุณภาพ” สร้างความสมดุลของเศรษฐกิจที่เน้นการสร้างมูลค่า (Value-based Economy) การเติบโตที่เน้นการมีส่วนร่วม (Inclusive Growth) และสังคมที่มีการหมุนเวียนการใช้ทรัพยากร (Circular Society) การสร้างระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนที่เน้นการแปลงของเหลือใช้ทางการเกษตรหรือขอเสียให้เป็นแหล่งรายได้ในอนาคต สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผู้ประกอบการเดิมในระบบ รวมทั้งสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจแก่ผู้ประกอบการที่จะเข้ามาปิดช่องว่างให้การใช้ ทรัพยากรของประเทศมีประสิทธิภาพมากขึ้น ทั้งยังช่วยแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม การลดการเผาวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรอันเป็นสาเหตุหลักของปัญหาฝุ่นพิษ PM 2.5 และการสร้างความมั่นคงทางอาหารภายใต้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เช่น การนำแนวทางทฤษฎีใหม่ไปใช้ในการจัดการด้านการเกษตรและการจัดการที่ดิน การใช้เทคโนโลยีต้นทุนต่ำที่เหมะสมกับบริบทชุมชน การส่งเสริมการจัดสรรงบประมาณ และการกระจายความเสี่ยงทางเศรษฐกิจในระดับครัวเรือน เป็นต้น จากกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนและมหาวิทยาลัยแม่โจ้ผ่านแผนงานบริการวิชาการ “แม่โจ้โมเดลเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่” (TOWS Matrix) พบว่าชุมชนต้องการส่งเสริมความสามารถในการแข่งขันในตลาดให้ดียิ่งขึ้น ต้องการการส่งเสริมและพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตโดยใช้เทคโนโลยีต้นทุนต่ำ การผลิตระบบเกษตรอินทรีย์ทั้งพืชและสัตว์ และการใช้สารเคมีอย่างถูกวิธีและมีประสิทธิภาพ ทั้งยังมีความตระหนักรู้ในด้านปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นในด้านปัญหาหมอกควันจากการเผา ผลตกค้างของสารเคมีทางการเกษตร หรือความต้องการในด้านอาหารปลอดภัย เมื่อได้นำข้อมูลจากกระบวนการดังกล่าวผสานกับแนวคิดด้านเศรษฐกิจหมุนเวียนเพื่อพัฒนาชุมชนฐานรากให้มีความยั่งยืน สังเคราะห์ร่วมกับความต้องการของชุมชนในกลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ตำบลสันป่าเปา อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ที่ต้องการการสนับสนุนการใช้ประโยชน์จากวัตถุดิบเหลือทิ้งทางการเกษตรในชุมชน มาใช้ในอุตสาหกรรมและพลังงานที่เกี่ยวข้องเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม ต้องการจัดการวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรให้เกิดประโยชน์ในไร่นาและชุมชน ลดการเผาวัสดุเหลือใช้ และส่งเสริมการเพิ่มมูลค่าจากวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรมาใช้เป็นปัจจัยการผลิตและพลังงานชีวมวล อาทิ การไถกลบวัสดุทางการเกษตรหรือเศษซากพืช เพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน การผลิตปุ๋ยอินทรีย์เพื่อทดแทนปุ๋ยเคมี การใช้เศษวัสดุการเกษตรมาใช้เลี้ยงสัตว์ การใช้ประโยชน์เป็นพลังงานทดแทน หรือเป็นวัตถุดิบในการผลิตพลังงานชีวมวล เป็นต้น จึงก่อให้เกิด โครงการบริการวิชาการ “การสร้างรายได้เพิ่มจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรโดยการใช้เทคโนโลยีต้นทุนต่ำของกลุ่มกองทุนหมุนเวียนเมล็ดพันธุ์ข้าวประจำตำบลสันป่าเป่า” เพื่อตอบสองต่อความต้องการของชุมชนอันเป็นพื้นที่เป้าหมายของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ในการพัฒนามหาวิทยาลัยไปพร้อมกับชุมชน สนับสนุน ส่งเสริม และพัฒนาอาชีพและความเป็นอยู่ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเพื่อความยั่งยืน มุ่งสู่การเป็นมหาวิทยาลัยแห่งชีวิตที่ยึดถือการเกษตรเป็นฐานรากของการพัฒนาชีวิตที่เคารพและให้ความสำคัญกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยมุ่งเน้นให้เกษตรกรในชุมชนตำบลสันป่าเปาใช้ประโยชน์จากวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรเพื่อลดต้นทุนการผลิต และเพิ่มมูลค่าจากวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร รวมถึงการพัฒนาแนวทางการจัดการวัสดุเหลือใช้ให้เกิดการหมุนเวียนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตลอดจนผลักดันให้เกษตรกรและชุมชนมีส่วนร่วมในการดาเนินงานจัดการวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรให้เกิดประโยชน์ เพื่อสร้างทางเลือกในการเปลี่ยนวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรให้เกิดมูลค่าที่เหมาะสมกับพื้นที่ต่อไป