รายละเอียดโครงการ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระราชทานแนวทางการพัฒนาเกษตรกรรมที่เน้นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน และเศรษฐกิจพอเพียงที่เน้นการพึ่งพาตนเอง ในปัจจุบันเกษตรกรทำการเกษตรโดยพึ่งพาปัจจัยการผลิตจากภายนอกเป็นหลัก ทำให้ได้ผลกำไรจากการเพาะปลูกพืชน้อยลง หรือในบางครั้งประสบปัญหาขาดทุนเนื่องจากต้นทุนการผลิตราคาสูงขึ้นทุกปี โดยเฉพาะปุ๋ย สารป้องกันและกำจัดศัตรูพืชต่างๆ ในขณะที่ราคาของผลผลิตทางการเกษตรขาดเสถียรภาพมีการปรับขึ้นหรือลงทุกปี ส่งผลกระทบต่อรายได้ของเกษตรกร การที่เกษตรกรสามารถลดต้นทุนการผลิต เน้นการพึ่งพาตนเอง ก็จะทำให้สามารถลดรายจ่ายภายในครัวเรือนลงได้ ในตำบลหนองหารเป็นพื้นที่ที่มีเกษตรกรจำนวนมาก มีการปลูกทั้งผัก ผลไม้ และพืชที่สำคัญทางเศรษฐกิจต่างๆ โดยเฉพาะข้าว ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย อย่างไรก็ตาม เกษตรกรในพื้นที่นี้ยังประสบปัญหาในการเพิ่มผลผลิตและรายได้ รวมทั้งยังมีข้อจำกัดในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน นอกจากนี้ยังมีปัญหาการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการเกษตร สาขาพืชผัก คณะผลิตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ มีองค์ความรู้ในการผลิตปุ๋ยหมัก วัสดุเพาะ วัสดุปลูก การผลิตสารชีวภัณฑ์ในการควบคุมและกำจัดศัตรูพืช รวมถึงการเพาะกล้าผัก ผักงอก การปลูกผักชนิดต่างๆ การเพาะเห็ดชนิดต่างๆ เป็นต้น โดยมีการถ่ายทอดองค์ความรู้เหล่านี้ให้แก่เกษตรกรผู้ปลูกผักทั้งในระบบเกษตรอินทรีย์และ GAP ในพื้นที่แถบมหาวิทยาลัยแม่โจ้และบริเวณใกล้เคียง แต่ในขณะเดียวกันกลุ่มเกษตรกรที่อยู่ในพื้นที่เหล่านี้มิได้มีเพียงกลุ่มเกษตรกรที่ปลูกผักเพียงกลุ่มเดียว ยังมีเกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่กินพื้นที่บริเวณกว้างในตำบลหนองหาร จึงมีแนวคิดที่จะประยุกต์องค์ความรู้จากการปลูกผักมาถ่ายทอดเทคโนโลยีในการทำปัจจัยการผลิตเพื่อลดต้นทุนในการปลูกข้าว ได้แก่ การเลี้ยงแหนแดงในนาข้าวเพื่อลดการใช้ปุ๋ยเคมี การผลิตสารชีวภัณฑ์ในการป้องกันและกำจัดศัตรูพืช และส่งเสริมการหารายได้เสริมในครัวเรือน ได้แก่ การทำวัสดุเพาะกล้าด้วยแหนแดง การเพาะผักงอก การเพาะเห็ดฟางเพื่อลดการเผาฟางข้าวหลังจากการเก็บเกี่ยว และยังเป็นการบริหารวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร (zero west) โดยเน้นการพึ่งพาตนเอง การสร้างความมั่นคงในชุมชน และการรักษาสิ่งแวดล้อม ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตรกรในด้านสุขภาพเศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม นำไปสู่การพัฒนาการทำการเกษตรแบบยั่งยืน เกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเองได้