รายละเอียดโครงการ

อุตสาหกรรมท่องเที่ยวถือเป็นรายได้หลักให้ประเทศไทยมาอย่างยาวนาน มีชื่อเสียงติดในระดับโลก ทั้งในด้านความสวยงาม ทางเลือกของสถานที่ท่องเที่ยวที่หลากหลายและวัฒนธรรมที่มีเอกลักษณ์ดึงดูด อย่างไรก็ตามพฤติกรรมของนักท่องเที่ยวที่เปลี่ยนแปลงตามเทคโนโลยีดิจิทัลและนวัตกรรมรวม ทั้งเหตุการณ์ที่อยู่นอกเหนือการควบคุมเกิดขึ้น เช่น การระบาดของโรคไวรัสโควิด 19 ซึ่งทำให้ทั้งนักท่องเที่ยวและผู้ให้บริการใน ธุรกิจท่องเที่ยวต้องปรับตัว สร้างสรรค์รูปแบบการท่องเที่ยวและบริการใหม่ๆ เพื่อตามให้เท่าทันกับความต้องการที่เปลี่ยนไปของนักท่องเที่ยว หน่วยงานภาครัฐซึ่งมีบทบาทในการกำกับดูแลพึงมีความเท่าทันการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น และวางแนวทางการกำกับดูแลอย่างเหมาะสม เพื่อสนับสนุนธุรกิจอุตสาหกรรมกรรมการท่องเที่ยวของไทยให้เติบโตอย่างมั่นคง (การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.), 2564) แผนการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ได้ระบุถึง การพัฒนาและส่งเสริมการท่องเที่ยว ที่มีการพัฒนาในเรื่องการสร้างรายได้จากการท่องเที่ยวและบริการ มีเป้าหมายเพื่อพัฒนาและเพิ่มรายได้จากการท่องเที่ยวและบริการด้วยการผลักดันและนำประเทศไทยสู่ความมั่นคง มั่งคั่งและยั่งยืนตามวิสัยทัศน์ของรัฐบาลโดยใช้การท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือสร้างความสมดุลระหว่าง การเติบโตของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว การใช้ทรัพยากรทางการท่องเที่ยว และการสร้างความพึงพอใจ ให้กับนักท่องเที่ยวและประชาชนเพื่อวางรากฐานการดำเนินงาน ให้เกิดการเติบโตอย่างมีคุณภาพในระยะยาว ให้การท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือในการสร้างรายได้ให้แก่ประเทศโดยเกื้อหนุนกันไปทั้ง ด้านการส่งเสริมตลาดด้านการพัฒนาสินค้าและบริการและด้านการบริหารจัดการการท่องเที่ยวโดยมุ่งเน้นการบูรณาการกับหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้อง แม้อุตสาหกรรมท่องเที่ยวจะนำมาซึ่งการสร้างรายได้และมีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ แต่ย่อมส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมของสถานที่ท่องเที่ยวนั้น หากไม่มีการบริหารจัดการที่ดี จึงได้เกิดแนวความคิดในการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน คือการพัฒนาการท่องเที่ยวต้องสามารถตอบสนองความต้องการของนักท่องเที่ยว และสามารถตอบสนองความต้องการของผู้เป็นเจ้าของท้องถิ่น และเป็นการตอบสนองความจำเป็นทางเศรษฐกิจ สังคม และความงามทางสุนทรียภาพ ในขณะเดียวกันจะต้องรักษาและอนุรักษ์ทางวัฒนธรรมและระบบนิเวศไว้ให้คนรุ่นหลังด้วย ดำเนินการท่องเที่ยวโดยเกิดผลกระทบต่อทรัพยากรการท่องเที่ยว ทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม น้อยที่สุด และจะต้องเกิดการกระจายรายได้และการจ้างงานของคนในชุมชนท้องถิ่นด้วย ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของชุมชน รักษาวัฒนธรรมระบบนิเวศ ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของท้องถิ่นนั้น โดยเกิดผลกระทบน้อยที่สุดเพื่อที่จะใช้ประโยชน์ได้ในระยะยาว (ชูสิทธิ์ ชูชาติ, 2555) และการท่องเที่ยวโดยชุมชน (Community Based Tourism) เป็นรูปแบบหนึ่งของการจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวที่มุ่งสร้างพลังให้ชุมชน โดยให้อำนาจแก่ชุมชนท้องถิ่นซึ่งเป็นเจ้าของทรัพยากรการท่องเที่ยวได้บริหารจัดการ ดำเนินงาน นำเสนอประเพณีท้องถิ่น วิถีชีวิต อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม และส่งเสริมให้เกิดความเท่าเทียมและเป็นประโยชน์ร่วมกัน เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีของคนในชุมชน รวมถึงเศรษฐกิจสังคมและสิ่งแวดล้อม เป็นการให้บริการสินค้าและบริการให้แก่นักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมเยือน โดยนำผลิตภัณฑ์และบริการในท้องถิ่นมาสู่กระจายผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจจากการท่องเที่ยว (The Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), 2016) เป็นการท่องเที่ยวทางเลือกที่บริหารจัดการโดยชุมชนอย่างสร้างสรรค์ และเป็นเครื่องมือพัฒนาชุมชนเพื่อให้เกิดความยั่งยืนก่อให้เกิดการเรียนรู้ และเกิดความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม และเศรษฐกิจที่ดี (องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน), 2558) บ้านผาหมู หมู่ที่ 8 ตำบลร้องกวาง อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ มี การตั้งรกรากแต่ดั้งเดิมของชุมชนบ้านผาหมู เป็นการอพยพย้ายถิ่นฐานมาจากเขมรตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 พออยู่มาเรื่อย ๆ ก็ได้ผสมผสานกับวิถีชีวิตของชาวล้านนา โดยที่มาของชื่อหมู่บ้าน “ผาหมู” นั้นเกิดจากในอดีต แถบนี้มีภูเขาที่หน้าตาคล้ายหมูป่า และเป็นป่าไม้หนาทึบมีภูเขาล้อมรอบ ในปีพ.ศ 2475 ได้มีชาวบ้านย้ายเข้ามาอยู่กันเพิ่มมากขึ้น เลยตั้งชื่อหมู่บ้านตามรูปลักษณะของภูเขา ที่มีรูปร่างคล้ายหมู จึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่าผาหมูตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ชาวบ้านที่นี่ส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพ ค้าขาย รับจ้างทั่วไป และทำเกษตรกรรม พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ภูเขา และที่ราบลุ่มเหมาะสำหรับทำการเกษตรกรรม สามารถทำการเกษตรได้เฉพาะฤดูฝน ในฤดูแล้งสามารถทำการเกษตรได้บางส่วนเฉพาะที่อยู่ใกล้แหล่งน้ำ การเลี้ยงสัตว์ส่วนใหญ่เป็นเป็ด ไก่ รูปแบบการเลี้ยงเป็นตามธรรมชาติ ประชากรส่วนใหญ่ในหมู่บ้านนับถือศาสนาพุทธ จึงมีการอนุรักษ์และสืบทอดประเพณีต่างๆ ไม่ให้สูญหายและยึดถือตามประเพณีดั่งเดิม เช่น ประเพณีขึ้นบ้านใหม่ งานปอย ประเพณีลอยกระทง ประเพณีเข้าพรรษา ออกพรรษา แห่เทียนพรรษา ทำบุญตักบาตรวันขึ้นปีใหม่ ประเพณีสงกรานต์ สรงน้ำพระ รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ตลอดจนบุคคลที่ให้ความเคารพนับถือ ประเพณีเท้าทั้งสี่ ประเพณีเอาขวัญ ประเพณีส่งเคราะห์ ประเพณีตานก๋วยสลาก ประเพณีสืบชะตา และเลี้ยงผีเจ้าบ้าน บวชป่า บ้านผาหมู มีพื้นที่ห่างจากตัวอำเภอร้องกวางประมาณ 4 กิโลเมตร และห่างจากตัวจังหวัดแพร่ 32 การคมนาคมในหมู่บ้านมีถนนลาดยางตลอดเส้นทาง ซอยต่างในหมู่บ้านจะเป็นคอนกรีตเสริมไม้ไผ่ การเดินทางเข้าในตัวเมืองแพร่ หรืออำเภอร้องกวาง ถ้าใช้รถยนต์ รถจักรยานยนต์ ส่วนตัวจะสะดวกมาก แต่ถ้าไม่มีรถส่วนตัวก็สามารถเดินทางด้วยรถโดยสารประจำทาง สถานที่สำคัญในชุมชนได้แก่ ถ้ำผานางคอย วัดผาหมูสามัคคี ป่าสงวนชุมชน หรือป่าชุมชน ด้วยทรัพยากรทั้งธรรมชาติและวัฒนธรรมในพื้นที่ บ้านผาหมู ตำบลร้องกวาง อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ ถ้าเราพัฒนาท่องเที่ยวชุมชน โดยมีเป้าหมาย เพื่อสร้างโมเดลรายได้จากการท่องเที่ยวรูปแบบใหม่ๆ ที่เหมาะสมกับชุมชนขนาดเล็กที่ไม่มีต้นทุนทรัพยากรการท่องเที่ยวช่วยสร้างตลาดนักท่องเที่ยวกลุ่มใหม่ๆ สร้างโอกาสให้ชุมชน มีรายได้เพิ่มจากการท่องเที่ยวเพื่อนำไปพัฒนาท้องถิ่นของตนเองได้อย่างเข้มแข็งยั่งยืน พัฒนาโปรแกรมการท่องเที่ยวรูปแบบใหม่ที่เหมาะสมกับชุมชนขนาดเล็ก เป็นรูปแบบการท่องเที่ยวที่ออกแบบมาสำหรับชุมชน โดยการนำ ทรัพยากรธรรมชาติ วัฒนธรรม กิจกรรม ศิลปะ อัตลักษณ์ วิถีชีวิตในชุมชน มาออกแบบให้เป็นกิจกรรมการท่องเที่ยว โครงการพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนจะช่วยส่งเสริมให้ชุมชน มีคุณภาพชีวิตที่ดี สร้างอาชีพ-สร้างรายได้อย่างยั่งยืนเพื่อยกระดับเศรษฐกิจและสังคมจากการท่องเที่ยว เกิดรายได้หมุนเวียนในชุมชน ได้อย่างยั่งยืน ในกระแสโลกและในบริบทไทยที่ให้ความสำคัญ กับการพัฒนาที่มีดุลยภาพ ทั้งในมิติเศรษฐกิจสังคม และสิ่งแวดล้อม ตลอดจนนำเสนอการพัฒนาที่มั่นคง ยั่งยืน ตามรอยพระยุคลบาท พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 นั้นคือความยั่งยืน ทั้งในด้านการพัฒนาเศรษฐกิจ การพัฒนาคนและสังคม และการพัฒนา ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม