รายละเอียดโครงการ

ประเทศไทยมีความพร้อมในการขับเคลื่อนประเทศให้เข้าสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์ระดับหนึ่ง เนื่องจากไทยมีทรัพยากรมนุษย์ที่มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะทางศิลปะที่สืบทอดต่อกันมาผ่านวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์ ซึ่งสอดคล้องกับยุทธศาสตร์การพัฒนาตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 10 ที่กล่าวว่า “ยุทธศาสตร์การสร้างความเข้มแข็งของชุมชนและสังคมให้เป็นรากฐานที่มั่นคงของประเทศ ที่เน้นการสนับสนุนการนำภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นมาใช้ในการสร้างสรรค์ คุณค่าของสินค้าและบริการ” เช่นเดียวกับยุทธศาสตร์การปรับโครงสร้างเศรษฐกิจสู่การเติบโตอย่างมีคุณภาพและยั่งยืน ในแผนพัฒนาตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 ที่ให้ความสำคัญกับการปรับโครงสร้างเศรษฐกิจ โดยใช้วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี นวัตกรรม ความคิดสร้างสรรค์ ตลอดจนภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นพื้นฐานสำคัญในการขับเคลื่อนสู่การพัฒนาที่มีคุณภาพและยั่งยืน อย่างไรก็ดีประเทศไทยยังขาดความพร้อม ภูมิปัญญาท้องถิ่น หรือภูมิปัญญาชาวบ้าน (Popular Wisdom) หมายถึง ความรู้ของชาวบ้านในท้องถิ่น ซึ่งได้มาจากประสบการณ์ และความเฉลียวฉลาดของชาวบ้าน รวมทั้งความรู้ที่สั่งสมมาตั้งแต่บรรพบุรุษ สืบทอดจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง ระหว่างการถ่ายทอดมีการปรับประยุกต์และเปลี่ยนแปลงจนอาจเกิดเป็นความรู้ใหม่ ตามสภาพการณ์ทางสังคมวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม (งามนิจ กุลกัน,2556 : 22) โดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, (2541 : 20) ได้แบ่งภูมิปัญญาเป็น 2 ระดับ คือระดับชาติ และระดับท้องถิ่น โดยมีรายละเอียด ดังต่อไปนี้ 1. ภูมิปัญญาระดับชาติ เป็นภูมิปัญญาที่พัฒนาสังคมไทยให้รอดพ้นจากวิกฤตการณ์ต่างๆ ในอดีต การเสริมสร้างความเจริญให้กับชาติ การเสียเอกราช เช่น การป้องกันตนเองมิให้ตกเป็นเมืองขึ้นสมัยยุคล่าอาณานิคม การกอบกู้เอกราชของพระนเรศวรมหาราช เป็นต้น 2. ภูมิปัญญาระดับท้องถิ่น (Local Wisdom) หรือบางแห่งเรียกว่า ภูมิปัญญาชาวบ้าน(Indigenous Knowledge) เป็นภูมิปัญญาที่เกิดขึ้นเพื่อแก้ปัญหาของตนเอง หรือสติปัญญาที่เกิดจากการเรียนรู้ที่ได้สะสม และการถ่ายทอดประสบการณ์ที่ยาวนานของคนในท้องถิ่น โดยใช้ชีวิตอยู่กับสิ่งแวดล้อม และธรรมชาติรอบตัว เป็นองค์ความรู้ทั้งหมดที่เกิดจากชาวบ้าน ภูมิปัญญาระดับท้องถิ่นมีพื้นฐานมาจากความรู้เฉพาะถิ่น เป็นกระบวนการที่มีการสะสมความรู้ที่สืบทอดกันมาจากการทำกิจกรรม การประกอบอาชีพ และความเป็นอยู่ในทุกด้าน โดยเชื่อมโยงความรู้จากประสบการณ์ที่ได้สะสมมาเป็นเวลานานจนเกิดเป็นความชำนาญ เพื่อแก้ปัญหาของตนเองให้ดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมธรรมชาติ ในพื้นที่ตำบลควน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร มีอาชีพทำนา ทำสวนมะพร้าว สวนผลไม้ซึ่งเป็นที่ขึ้นชื่อของตำบลบ้านควนไม่ว่าจะเป็นเงาะ มังคุด ทุเรียน ลองกอง ลางสาด และไม้ต่าง ๆ อีกมากมาย ต่อมาได้มีการพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจยางพารา ปาล์มน้ำมัน ที่มีราคาสูง ทำให้ประชากรให้มาล้มพืชเศรษฐกิจเดิมเพื่อปลูกพืชเศรษฐกิจใหม่นี้มากขึ้นส่งผลให้ประชากรมีรายได้เพิ่มขึ้น มีสภาพความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นมาโดยตลอด วิถีวัฒนธรรม ประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่นในตำบล มีงานประเพณีลอยกระทงแข่งเรือ 8 ฝีพาย มโนราห์ กลองยาวบ้านห้วยตาสิงห์ กลองยาวบ้านเขาวอ เรือยาว 32 ฝีพาย และกลองยาวผู้สูงอายุที่มีชื่อเสียงในตำบล อีกทั้งยังมีหมอพื้นบ้าน (ยาสมุนไพร) ที่ชาวบ้านเข้าไปรักษา จึงเห็นได้ว่าภูมิปัญญาที่เกิดขึ้นในชุมชนจึงมีความสำคัญเป็นอย่างจริงมีสืบทอดจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่งไม่ให้สูญหายไป ดังนั้นจึงทำให้ผู้วิจัยสนใจศึกษา เพื่อสำรวจภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชนต่าง ๆ ในพื้นที่ตำบลบ้านควน และจัดทำฐานข้อมูลภูมิปัญญาท้องถิ่นในพื้นที่ตำบลบ้านควน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร ต่อไป