รายละเอียดโครงการ

ในปัจจุบันปัญหาสุขภาพของผู้สูงอายุ จากผลการศึกษาภาระโรคและการบาดเจ็บของประชากรไทย พ.ศ. 2552 สำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ กระทรวงสาธารณสุข สำหรับประชากรไทยกลุ่มอายุ 60 ปีขึ้นไป พบว่า โรคที่ทำให้ผู้สูงอายุสูญเสียปีสุขภาวะ 5 อันดับแรก ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป ในผู้ชาย ได้แก่ โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจ ภาวะปอดอุดกั้นเรื้อรัง เบาหวาน และโรคมะเร็งตับ ส่วนเพศหญิง ได้แก่ โรคหลอดเลือดสมอง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ สมองเสื่อม และโรคซึมเศร้า ตามลำดับ สำหรับอุบัติการณ์โรคหรืออาการเรื้อรังที่พบบ่อยในผู้สูงอายุไทย โดยการตรวจร่างกาย 5 อันดับแรก ได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง กลุ่มอาการเมตาบอลิซึม โรคอ้วนลงพุง ภาวะอ้วน และโรคข้อเสื่อม ตามลำดับ การเกิดภาวะโรคไม่ติดต่อที่เพิ่มมากขึ้นอย่างรุนแรงเป็นสาเหตุการตายส่วนใหญ่ของประชากรโลก ซึ่งถือได้ว่าเป็นความท้าทายต่อการสาธารณสุขโลก ทั้งนี้องค์การอนามัยโลกได้ตระหนักถึงปัญหานี้และทำการพัฒนายุทธศาสตร์โลกด้านอาหาร กิจกรรมทางกายและสุขภาพขึ้น โดยยุทธศาสตร์ดังกล่าวได้เสนอปัจจัยสำคัญที่มีความเกี่ยวข้องต่อโรคไม่ติดต่อ ได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคไขมันในเลือดสูง โรคมะเร็ง โรคอ้วนและโรคปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและข้อ ซึ่งผลการวิจัยที่ผ่านมาพบว่าปัจจัยเหล่านี้มีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับอาหารและกิจกรรมทางกาย ดังนั้น อาหารที่ไม่มีประโยชน์ต่อสุขภาพและขาดกิจกรรมทางกายจึงเป็นสาเหตุนำของโรคไม่ติดต่อโดยส่งผลให้ภาวะโรครวม การตายและความพิการเพิ่มขึ้น (สำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ, 2557) สำหรับ ปี พ.ศ. 2557 มีสัดส่วนผู้สูงอายุในประเทศไทยอยู่ที่ร้อยละ 15.3 หรือประมาณ 10 ล้านคน แบ่งเป็น กลุ่มติดสังคมร้อยละ 80-90 กลุ่มติดบ้านร้อยละ 10-20 และกลุ่มติดเตียงร้อยละ 1-2 สถานการณ์ปัญหาด้านสุขภาพของผู้สูงอายุ พบว่า โรคเรื้อรัง 5 อันดับแรกคือ ความดันโลหิตสูง ตามมาด้วยกลุ่มอาการทางเมตาบอลิซึม อ้วนลงพุง ภาวะอ้วน และข้อเสื่อม ส่วนโรคที่ทำให้สูญเสียปีสุขภาวะ ของทั้งผู้สูงอายุชายและหญิงคือ โรคหลอดเลือดสมอง (กระทรวงสาธารณสุข, 2557) สถานการณ์ภาวะระบาด ปี พ.ศ. 2557 ที่เป็นสาเหตุให้ผู้สูงอายุเข้ารับบริการการรักษาพยาบาลในสถานพยาบาลของรัฐและเอกชนจังหวัดแพร่ ประเภทผู้ป่วยนอกเกิดจากกลุ่มสาเหตุ เรียงลำดับจากมากไปหาน้อย 5 อันดับ ดังต่อไปนี้ 1) ระบบไหลเวียนเลือด จำนวน 390,662 คน 2) โรคเกี่ยวกับต่อมไร้ท่อ โภชนาการและเมตะบอลิซึม จำนวน 323,566 คน 3) โรคระบบกล้ามเนื้อ รวมโครงร่างและเนื้อยึดเสริม จำนวน 221,816 คน 4) โรคระบบย่อยอาหาร รวมโรคในช่องปาก จำนวน 177,577 คน 5) โรคระบบหายใจ จำนวน 175,625 คน (กระทรวงสาธารณสุข, 2557) จากการที่รัฐบาลไทยได้มีนโยบายการส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยกำหนดเป็นยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวเพื่อส่งเสริมให้การท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และคุณภาพชีวิตของประชาชนของประเทศ อุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทยก่อให้เกิดรายได้และเงินตราต่างประเทศจำนวนมหาศาล และยังก่อให้เกิดการสร้างงานและสร้างรายได้ให้แก่ประชาชน ผลของการส่งเสริมการท่องเที่ยวให้มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยใช้กระบวนการกระตุ้นให้นักท่องเที่ยวชาวไทยท่องเที่ยวภายในประเทศเพิ่มมากขึ้น อย่างไรก็ดีการพัฒนาการท่องเที่ยวไทยสู่การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมอย่างยั่งยืนจำเป็นต้องมีการติดตามการเปลี่ยนแปลงที่มีอิทธิพลต่อการท่องเที่ยวโลกในอนาคต การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างของประชากรในโลกที่ทำให้มีผู้สูงอายุจำนวนเพิ่มมากขึ้น จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญอันหนึ่งที่จะส่งผลต่อแนวโน้มของการท่องเที่ยวในอนาคต (UNWTO 2005: 11-13; Hall 2006: 12-17) ผู้สูงอายุ หมายถึง ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 55 ปีขึ้นไป ในศตวรรษที่ 21 จำนวนผู้สูงอายุในโลกยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากประชากรในปัจจุบันและในอนาคตสามารถปฏิบัติงานในหน้าที่ได้อย่างมีผลิตภาพ (productivity) มีสุขภาพที่แข็งแรงและมีอายุยืนยาวกว่าประชากรโลกในอดีต จากสถิติการเดินทางท่องเที่ยวจากคนทั่วโลกทั้งหมดประมาณ 840 ล้านคนต่อปี ประมาณร้อยละ 25 หรือ 200 กว่าล้านคน เป็นนักท่องเที่ยวกลุ่มอาวุโสที่ยังแข็งแรง มีลีลาชีวิต (lifestyle) ที่รักการเดินทางท่องเที่ยว และเป็นกลุ่มที่มีศักยภาพในการเดินทางและ มีความพร้อมที่จะใช้จ่ายเพื่อให้รางวัลกับชีวิต และคาดการณ์ว่ากลุ่มนักท่องเที่ยววัยนี้จะมีอัตราการเดินทางท่องเที่ยวสูงกว่าร้อยละ 10 ต่อปี (ฐานเศรษฐกิจ ฉบับที่ 2302 06 มี.ค. - 08 มี.ค. 2551) จากสภาพปัญหาที่พบดังกล่าว การจัดโครงการการพัฒนาสุขภาวะและส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพผู้สูงอายุจังหวัดแพร่ จึงเป็นทางออกที่เหมาะสมกับสถานการณ์ปัจจุบัน ที่จะช่วยทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ และสิ่งแวดล้อมชุมชนโดยการขับเคลื่อนของผู้สูงอายุร่วมกับชุมชน ซึ่งมีองค์ประกอบที่เข้ามาเกี่ยวข้องไม่ว่าจะเป็นคุณลักษณะทั่วไประดับบุคคล เช่น เพศ อายุ รายได้เฉลี่ยต่อเดือน ระดับการศึกษา การเป็นสมาชิกกลุ่ม ภาวะสุขภาพ ความรู้เกี่ยวกับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ ทัศนคติพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ การสนับสนุนทางสังคมที่มีต่อการดูแลสุขภาพ การรับรู้อุปสรรค์ต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ การรับรู้ประโยชน์ต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ การรับรู้ความสามารถของตนเองต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ พฤติกรรมการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุ แยกได้เป็น กิจกรรมทางกาย การรับประทานอาหาร การจัดการกับความเครียด ความรับผิดชอบต่อสุขภาพ สัมพันธภาพระหว่างบุคคล การพัฒนาทางด้านจิตวิญญาณ ปัจจัยเอื้ออำนวยและปัจจัยเสริมหรือสนับสนุนอื่น ๆ จากกลุ่มครอบครัว องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ตลอดจนการมีบทบาทร่วมของชุมชนที่ช่วยดูแล กำหนดแนวทาง เพื่อให้เกิดการพัฒนา การจัดการของผู้สูงอายุในจังหวัดแพร่ การจัดโครงการการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพผู้สูงอายุจังหวัดแพร่ เพื่อให้ได้มาซึ่งองค์ความรู้ที่สามารถนำไปใช้เป็นแบบอย่าง เป็นประโยชน์ต่อการบริหารจัดการด้านผู้สูงอายุได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งในด้านการแก้ไขปรับปรุงระบบการบริหารจัดการ และตรงตามเหตุปัจจัยที่ก่อให้เกิดการพัฒนายิ่งขึ้น และเพื่อเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนเตรียมความพร้อมรับมือกับความเปลี่ยนแปลงในสังคมไทย ที่ได้มีการคาดการณ์แนวโน้มจำนวนผู้สูงอายุที่กำลังเพิ่มมากขึ้นในประเทศไทย สู่การเป็นสังคมผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพในอนาคต สิ่งเหล่านี้จะมุ่งไปสู่การพัฒนาสุขภาวะองค์รวมสำหรับผู้สูงอายุในจังหวัดแพร่ ต่อไปให้ดียิ่งขึ้นต่อไป