รายละเอียดโครงการ

ตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 มุ่งเน้นคัดเลือกประเด็นการพัฒนาที่มีลำดับความสำคัญสูงในการพลิกโฉมประเทศไทยสู่ Hi-Value and Sustainable Thailand ในองค์ประกอบสำคัญ 4 ประการ ได้แก่ 1) เศรษฐกิจมูลค่าสูงที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (High Value-Added Economy) 2) สังคมแห่งโอกาสและความเสมอภาค (High Opportunity Society) 3) วิถีชีวิตที่ยั่งยืน (Eco-Friendly Living) และ 4) ปัจจัยสนับสนุนการพลิกโฉมประเทศ (Key Enablers for Thailand’s Transformation) โดยภายใต้องค์ประกอบในแต่ละด้าน ได้มีการกำหนด “หมุดหมาย” (Milestones) ซึ่งเป็นการบ่งบอกถึงสิ่งที่ประเทศไทยปรารถนาจะ‘เป็น’ มุ่งหวังจะ ‘มี’ หรือต้องการจะ ‘ขจัด’ ในช่วงระยะเวลา 5 ปี ของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 13 เพื่อสะท้อนประเด็นการพัฒนาที่มีความสำคัญต่อการพลิกโฉมประเทศ สู่การเป็น Hi-Value and Sustainable Thailand ภายในปี 2570 ซึ่งประเทศไทยมีความสามารถในการแข่งขันสูง บนพื้นฐานของการสร้างมูลค่าเพิ่ม จากการพัฒนาต่อยอด และใช้ประโยชน์จากองค์ความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม พร้อมกับการลดผลกระทบเชิงลบต่อสิ่งแวดล้อม และมีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพ โดยการพัฒนาคุณภาพของผลผลิต และการปรับเปลี่ยนประเภทของการผลิตจากการผลิตที่มีมูลค่าเพิ่มต่ำ ไปสู่การผลิตที่มีมูลค่าเพิ่มสูง สอดคล้องกับศักยภาพของพื้นที่และความต้องการของตลาด โดยส่งเสริมการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีและภูมิปัญญาในการผลิต และการพัฒนาศักยภาพของเกษตรกร ด้วยการสนับสนุนข้อมูลและองค์ความรู้ที่จำเป็น รวมทั้งการสนับสนุนการดำเนินงานของสถาบันเกษตรกร (กรอบแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13, 2564) ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม มีผลิตผลและวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรมากมายที่ถูกทิ้งเป็นขยะก่อให้เกิดปัญหาทางสิ่งแวดล้อม ถึงแม้จะมีการนำบางส่วนมาผลิตปุ๋ยแต่ก็ยังมีอีกจำนวนมากที่ไม่ได้นำไปใช้ประโยชน์ หากสามารถนำมาแปรรูปเพิ่มมูลค่าได้จะเป็นการสร้างรายได้ให้เกษตรกรและประเทศอย่างยั่งยืน ทั้งยังช่วยลดปัญหาขยะ ตอบสนองต่อกระแสความต้องการของโลกที่ต้องการลดปัญหาสิ่งแวดล้อม สอดคล้อง และสนับสนุนนโยบายภาครัฐในด้านการปรับโครงสร้างภาคการเกษตรและอุตสาหกรรมเกษตร โดยประเทศไทยนั้นจัดเป็นประเทศเกษตรกรรมที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลก ทำให้มีวัสดุเหลือใช้จากพืชผลทางการเกษตรและวัชพืชต่าง ๆ มากถึง 38 ล้านตันต่อปี โดย 3 ใน 4 ของจำนวนทั้งหมดนั้นมาจากภาคการเกษตร ซึ่งถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่สำคัญได้ส่งผลต่อปัญหาทางด้านขยะและการทำลายสิ่งแวดล้อม (ณัชธกาภรณ์และสาลินี, 2561) วัสดุที่เหลือใช้ทางการเกษตรเป็นวัสดุที่เหลือจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตของเกษตรกร ซึ่งจะถูกทิ้งไว้ในสวนไร่นา เช่น ฟางข้าว ต้นถั่วเหง้ามันสำปะหลัง ต้นอ้อย ต้นข้าวโพด โดยวัสดุเหล่านี้ยังไม่มีการนำไปใช้ประโยชน์หรือใช้ประโยชน์ได้ ไม่เต็มประสิทธิภาพ (จำนง, 2556) สำหรับพื้นที่ตำบลทุ่งแค้ว อำเภอหนองม่วงไข่ จังหวัดแพร่ ลักษณะพื้นที่เป็นดินร่วน การใช้ที่ดินพื้นที่ส่วนใหญ่ใช้ในการประกอบอาชีพด้านเกษตรกรรมเหมาะแก่การเพาะปลูกข้าว และปลูกข้าวโพด ซึ่งข้าวโพดและฟางข้าวเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญอย่างหนึ่งของประเทศไทย แต่ส่วนที่ถูกนำมาใช้มีเพียงผลข้าวโพดและข้าวเท่านั้น ส่วนอื่น ๆ จะเหลือเป็นวัสดุเหลือใช้ ทางการเกษตรมักถูกปล่อยให้แห้งแล้วเผาทำลาย ทำให้มีวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรเป็นจำนวนมาก อีกทั้งยังมีผักตบชวา และจอกแหนในอ่างกักเก็บน้ำเป็นจำนวนมาก ดังนั้น ในการเสริมสร้างพัฒนาผลิตภัณฑ์จากทรัพยากรท้องถิ่นเพื่อเกิดเศรษฐกิจหมุนเวียนอย่างยั่งยืน จึงต้องมีกลไกการทำงานที่เกิดจากการร่วมมือจากทุกฝ่าย โดยใช้ประโยชน์จากองค์ความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม จะเป็นเครื่องมือสำคัญที่ภาคการเกษตรและอุตสาหกรรมแปรรูปการเกษตรสามารถนำมาใช้จัดการกับความเสี่ยงและข้อจำกัดข้างต้น และยังเป็นโอกาสในการเพิ่มมูลค่าของผลผลิต ซึ่งจะนำไปสู่การยกระดับรายได้ของเกษตรกร และผู้ประกอบการแปรรูป รวมทั้งการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในการเกษตรที่มีประสิทธิภาพ และสามารถเป็นต้นแบบให้กับพื้นที่อื่น ๆ ต่อไป