รายละเอียดโครงการ

การปลูกกาแฟอราบิกาบนที่สูงทางภาคเหนือของประเทศไทยภูมิประเทศและปัจจัยแวดล้อมดังกล่าวมีความแตกต่างหลากหลายตามตำแหน่งที่ตั้งของแปลงปลูกกาแฟ ดังนั้นระบบที่แปลงปลูกกาแฟมีการจัดการภูมินิเวศน์ให้พอเหมาะจะส่งผลดีต่อการผลิตกาแฟระยะยาว ในการผลิตกาแฟอราบิกาประเทศไทยมีข้อจำกัดหลายด้าน อาทิ ทรัพยากรดิน น้ำ และป่า สภาพภูมิประเทศ และสภาพอากาศที่มีผลกระทบต่อต้นกาแฟตลอดฤดูกาลผลิต สำหรับดินบนพื้นที่สูงมีปัญหาการชะล้างพังทลายของดินซึ่งมีผลทำให้ดินเกิดการเสื่อมโทรม เป็นดินตื้น ดินกรด ความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ทำให้พืชที่ปลูกบนพื้นที่สูงให้ผลผลิตน้อยหากไม่การจัดการดินและปุ๋ยที่ดี สำหรับแหล่งปลูกกาแฟอราบิกาปลูกกันในเขตที่มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยระหว่าง 800-2,500 มิลลิเมตรต่อปี ปริมาณน้ำฝนที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 1,400-1,600 มิลลิลิตรต่อปี การกระจายตัวของฝนเป็นสิ่งที่สำคัญมากกว่าปริมาณน้ำฝน ควรมีการกระจายตัวที่ดี และต้องมีช่วงเวลาฝนแล้ง 2-3 เดือน (มกราคม-มีนาคม) เพื่อกระตุ้นให้กาแฟสร้างตาดอก การที่กาแฟขาดน้ำช่วงการขยายผล ถือเป็นช่วงวิกฤตของกาแฟ (critical period) ระยะที่ผลกำลังเติบโตทำให้เมล็ดกาแฟมีขนาดเล็กได้(กรมวิชาการเกษตร,2565) เนื่องจากน้ำมีส่วนสำคัญในการพัฒนาของผลกาแฟให้ได้ทั้งปริมาณและคุณภาพ อีกทั้งยังไม่สามารถเพิ่มผลผลิตโดยการขยายพื้นที่ปลูกกาแฟได้อีกแล้วในปัจจุบันซึ่งจะพบความแปรปรวนของปริมาณผลผลิตกาแฟอราบิกาตามแหล่งปลูก จากข้อมูลศูนย์วิจัยกสิกรไทย (2565) รายงานว่า ผลผลิตต่อไร่ทั้งประเทศในปี 2564 เหลือเพียง 88 กิโลกรัมต่อไร่ผลผลิต (จำนวนต้น 400 ต้น/ไร่) จากการศึกษาคุณภาพผลผลิตกาแฟอราบิกาจังหวัดเชียงใหม่และเชียงรายของวาสนาและคณะ (2563) พบว่า สารกาแฟที่มีคุณภาพปีการผลิต 2562 ลดลงกว่า 30-40% ด้วยสาเหตุของสภาพอากาศแปรปรวนช่วงติดดอก และฝนทิ้งช่วงในช่วงพัฒนาผล ทำให้พบข้อบกพร่องของกาแฟ (defect) มีปริมาณสูงถึง 35-40% ข้อบกพร่องกาแฟที่พบ คือ เมล็ดพัฒนาไม่สมบูรณ์ ขนาดเล็ก ไม่สมมาตร เหี่ยว มีราขึ้น และถูกมอดเจาะ เป็นต้น ซึ่งข้อบกพร่องของเมล็ดกาแฟนั้นเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ปริมาณธาตุอาหารไม่เพียงพอ กาแฟขาดน้ำ ผลกระทบสภาพอากาศแปรปรวน แมลงเข้าทำลาย การจัดการหลังการเก็บเกี่ยว( สีและตาก) เป็นต้น การเน้นพัฒนากระบวนการผลิตแบบแม่นยำหรือโดยพิจารณาการจัดการเฉพาะที่ (area specific) โดยให้ความรู้ สร้างความเข้าใจ และถ่ายทอดเทคโนโลยีเฉพาะที่ หรือที่เรียกว่า “รายแปลง” ให้เกษตรกรผู้ปลูกกาแฟด้านการปรับปรุงภูมินิเวศน์ให้เหมาะสม ควบคู่กับการบริหารจัดการดินน้ำและปุ๋ย เพื่อเพิ่มผลผลิตต่อหน่วยพื้นที่ปลูก ผลผลิตผ่านมาตรฐานกาแฟพิเศษ ควบคู่ไปกับการรักษาเสถียรภาพการให้ผลผลิตของต้นกาแฟให้ยั่งยืนระยะยาวได้