รายละเอียดโครงการ

ตำบลเมืองเล็น อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ประกอบด้วย 5 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านเมืองวะ (หมู่ 1) บ้านเมืองเล็น (หมู่ 2) บ้านหัวฝาย (หมู่ 3) บ้านเมืองวะ (หมู่ 4) บ้านหนองก้นครุ (หมู่ 5) ข้อมูลจากการสำรวจโดยเทศบาลตำบลเมืองเล็น ปี พ.ศ. 2565 พบว่า ตำบลเมืองเล็นมีประชากรรวม 1,608 ครัวเรือน ประชากรชาย 1,842 คน หญิง 2,152 คน รวมประชากร 3,994 คน ตำบลเมืองเล็นมีผู้สูงอายุรวม 454 คน หรือคิดเป็นร้อยละ 11.37 ของประชากรทั้งตำบล และหากพิจารณาถึงการประกอบอาชีพจะพบว่า ประชากรส่วนใหญ่ของตำบลเมืองเล็นส่วนใหญ่ประกอบรับจ้าง ร้อยละ 38.61 รองลงมาเป็นกำลังศึกษา ร้อยละ 16.46 ไม่มีอาชีพ ร้อยละ 9.89 เกษตรกรรม ร้อยละ 8.90 และค้าขาย ร้อยละ 8.45 ตามลำดับ (เทศบาลตำลบลเมืองเล็น, 2565) ประชากรในตำบลเมืองเล็นส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับประถมศึกษา รองลงมาเป็นระดับปริญญาตรี มัธยมศึกษาตอนปลาย (กรมพัฒนาชุมชน, 2565) ซึ่งข้อมูลจากการประกอบอาชีพและระดับการศึกษาสะท้อนให้เห็นว่าคนในตำบลยังคงอยู่กับระบบการเกษตร การรับจ้างทั่วไป บางส่วนออกไปทำงานภายนอกชุมชน บางส่วนเป็นคนสูงวัย และคนไร้อาชีพ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เห็นว่า ด้วยศักยภาพที่หลายหลายของบุคลาการภายในคณะที่มีความรู้ความสามารถ ทั้งด้านการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม ภาษา การสื่อสาร สุขภาพ และนวัตกรรมทางสังคม สามารถบูรณาการองค์ความรู้ในศาสตร์วิชาต่าง ๆ เพื่อพัฒนาชุมชนโดยองค์รวม ภายใต้ โครงการส่งเสริมศักยภาพชุมชนเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต (เกษตร สุขภาพ ภาษา และหัตถกรรมท้องถิ่น) ด้วยแนวคิดของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พัฒนาชุมชนให้อยู่รอด พอมีพอกิน เข้มแข็ง และมีความพร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกสมัยใหม่ จากการสำรวจถึงการรวมกลุ่มต่าง ๆ ของประชากรในตำบลเมืองเล็นพบว่า ชาวตำบลเมืองเล็นแต่ละหมู่บ้านต่างมีผลิตภัณฑ์ชุมชนของตนเองอย่างหลากลาย ได้แก่ หมู่ 1 กลุ่มผ้าบาติค กลุ่มหมอเมือง และกลุ่มข้าวไรซ์เบอรี่ หมู่ 2 มี กลุ่มโคมตุงล้านนา กลุ่มผลิตภัณฑ์แปรรูปสินค้าการเกษตร หมู่ 3 มี กลุ่มปุ๋ยชีวภาพ กลุ่มดอกไม้จันทน์ กลุ่มอาหารแปรรูป หมู่ 4 มี กลุ่มตัดเย็บผ้าพื้นเมือง กลุ่มผลิตภัณฑ์หัตถกรรมงานไม้ และหมู่ 5 มี กลุ่มเลี้ยงวัวเนื้อ กลุ่มผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าว เป็นต้น (เทศบาลตำบลเมืองเล็น, 2565) แต่พบว่าการรวมกลุ่มต่าง ๆ ยังขาดการส่งเสริมให้เกิดความตระหนักในการสร้างมูลค่า การสร้างรายได้ และการพัฒนาตลาดของผลิตภัณฑ์ชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม อาจเป็นเพราะขาดการส่งเสริมความตระหนักในผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น ผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญา รวมถึงชุมชนไม่ได้ให้ความสำคัญกับการส่งเสริมทักษะการเป็นผู้ประกอบการให้กับคนในชุมชนมากเท่าที่ควร การศึกษาการรวบรวมงานเซรามิกประดับ สู่การสืบสานงานศิลปกรรมล้านนา พบว่า ในอดีตมีการใช้เซรามิกประดับงานสถาปัตยกรรมล้านนา เกิดเป็นลวดลายประดับในงานศิลปะที่รับใช้ศาสนา เช่น ช่อฟ้า ปราสาทเฟื้อง เมฆตั้งเมฆไหล และสัตว์ต่างๆ ในการประดับงานสถาปัตยกรรม เช่น วิหารอุโบสถ และซุ้มประตูโขง เป็นต้น โดยงานดังกล่าวเป็นลักษณะงานช่างเช่นเดียวกับงานปูนปั้น เพียงแต่ใช้วัสดุและมีกระบวนการที่แตกต่างกันออกไป นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นถึงประวัติความเป็นมา การเกิดขึ้นของงานเซรามิกประดับในแต่ละพื้นที่ ถึงรูปแบบที่มีพัฒนาการและปรับใช้ในยุคสมัยที่ต่างกัน โดยการเก็บรวบรวมงานเซรามิกประดับ ปรากฎอยู่วัด/แหล่งข้อมูล 12 แห่ง ใน 3 จังหวัด คือ วัดในเขตจังหวัดเชียงใหม่ 4 แห่ง วัดในเขตจังหวัดลำพูน 2 แห่ง และวัดในเขตจังหวัดลำปาง 6 แห่ง ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับภูมิปัญญาของกลุ่มคนไทลื้อ ไทเขิน ที่ถูกกวาดต้อนมาในหลายระลอกของหน้าประวัติศาสตร์ล้านนา ทั้งในส่วนของน้ำเคลือบ พบว่านิยมใช้เคลือบขี้เถ้า ถือว่าเป็นเคลือบที่เก่าแก่ชนิดหนึ่งที่ปัจจุบันไม่ได้ถูกนำมาสร้างสรรค์อีกแล้ว ทำให้งานเครื่องเคลือบประดับ งานช่างปั้นเซรามิกประดับ หายไปจากงานศิลปกรรมล้านนาเกือบร้อยปี ปัจจุบันงานเซรามิกกลับมาเป็นที่ต้องการของช่างในการสร้างงานสถาปัตยกรรมล้านนาอีกครั้ง โดยเฉพาะหงส์ประดับสันหลังคา เมฆตั้งเมฆไหล และเครื่องประดับอาคารสถาปัตยกรรม ที่เป็นเทคนิคโบราณ โดยต้องสั่งทำที่เมืองเชียงตุง เขตรัฐฉาน สหภาพเมียนม่าร์ เนื่องด้วยในภาคเหนือตอนบนไม่มีแหล่งผลิตและขาดองค์ความรู้ในการผลิตมาเกือบร้อยปี จึงเป็นเหตุผลสำคัญ ที่คณะศิลปศาสตร์จะได้นำองค์ความรู้จากงานวิจัยมาบริการวิชาการทั้งรูปแบบเทคนิคและนำไปสู่การทดลองสูตรเคลือบ ซึ่งองค์ความรู้เหล่านี้ จะนำไปสู่การสร้างโอกาสและการรื้อฟื้นแหล่งผลิตเซรามิกประดับในวัฒนธรรมล้านนาอีกครั้ง จะเป็นประโยชน์และสร้างองค์ความรู้ใหม่ให้กับคนในชุมชนที่เข้าร่วมสามารถนำไปพัฒนาและปรับใช้ในการสร้างอาชีพ สร้างรายได้ ในอนาคตต่อไป “โครงการพัฒนาความเป็นผู้ประกอบการตำบลเมืองเล็น อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่” จึงมีวัตถุประสงค์หลักที่จะพัฒนาความเป็นผู้ประกอบการในท้องถิ่นอย่างเป็นรูปธรรมด้วยการส่งเสริมให้เกิดการนำเอาทรัพยากรกรชุมชนและทรัพยากรทางวัฒนธรรมมาให้ประโยชน์และสร้างรายได้ พัฒนาทักษะการเป็นผู้ประกอบการสมัยใหม่ เน้นการพัฒนาศักยภาพการเป็นผู้ประกอบการในด้านต่าง ๆ นอกจากนี้ยังปลูกจิตสำนึกรักษ์ท้องถิ่นและส่งเสริมให้คนในตำบลที่ทำงานรับจ้างในเมืองหันกลับมาให้ความสำคัญกับชุมชนและ/หรือทำงานในชุมชน