รายละเอียดโครงการ

คณะเทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางน้ำ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ มีพันธกิจในการพัฒนาระบบการให้บริการวิชาการ เพื่อสร้างความเข้มแข็งและความยั่งยืนของชุมชน เป็นแหล่งเรียนรู้มีชีวิตให้แก่นักศึกษา และบูรณาการกับการเรียนการสอน การวิจัย โดยให้นักศึกษามีส่วนร่วม ทั้งนี้การดำเนินพันธกิจดังกล่าวเพื่อผลักดันยุทธศาสตร์ของคณะในการส่งเสริมองค์ความรู้ทางด้านการประมงให้เป็นที่ยอมรับในระดับนานาชาติ ตลอดจนสร้างความเข้มแข็งและยั่งยืนให้แก่ชุมชน และสร้างเครือข่ายชุมชนให้เป็นห้องเรียนที่มีชีวิตให้แก่นักศึกษา (แผนพัฒนาการศึกษาคณะเทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางน้ำ ฉบับที่ 13 พ.ศ. 2565 - 2569) นอกจากนี้ยังสอดคล้องกับพันธกิจและวัตถุประสงค์หลักของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ในการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนและพัฒนาท้องถิ่นอย่างยั่งยืน ด้วยการสนับสนุนให้หน่วยงานดำเนินการให้บริการวิชาการแก่สังคมตามความเชี่ยวชาญ และตามบริบทของแต่ละหน่วยงาน สร้างและพัฒนาเทคโนโลยี นวัตกรรม และองค์ความรู้ในสาขาวิชาต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางการเกษตรและวิทยาศาสตร์ประยุกต์ เพื่อการเรียนรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีแก่สังคม พัฒนามหาวิทยาลัยให้มีความเป็นเลิศทางวิชาการด้านการเกษตร เพื่อเป็นที่พึ่งของตนเองและสังคมตามแผนพัฒนามหาวิทยาลัยแม่โจ้ ระยะ 15 ปี (พ.ศ. 2555 – 2569) โดยที่ผ่านมาคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ดำเนินการสำรวจความต้องการ และความพร้อมของกลุ่มเกษตรกร ตลอดจนดำเนินกิจกรรมเบื้องต้น (บางส่วน) ในการส่งเสริมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ เพื่อเป็นแหล่งอาหารโปรตีนจากสัตว์น้ำ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้เสริมจากอาชีพหลักในชุมชนเป้าหมายของคณะเทคโนโลยีการประมงฯ และมหาวิทยาลัยแม่โจ้ที่อยู่ในเขตพื้นที่อำเภอสันทราย (ทต.สันพระเนตร, ทต.สันทรายหลวง, ทต.สันนาเม็ง, ทม.แม่โจ้, ทต.ป่าไผ่ และ ทต.หนองจ๊อม) และอำเภอดอยหล่อ อำเภอสารภี อำเภอเชียงดาว อำเภอไชยปราการ อำเภอฝาง และ อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เช่น กลุ่มประมงท้องถิ่น ตำบลชมภู อำเภอสารภี ชุมชนบ้านหนองแหย่ง ตำบลหนองแหย่ง อำเภอสันทราย ชุมชนบ้านแม่ก๋อน ตำบลทุ่งข้าวพวง อำเภอเชียงดาว และ ชุมชนบ้านโป่งน้ำร้อน ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย เป็นต้น โดยชุมชนเหล่านี้ คณะเทคโนโลยีการประมงฯ มีเป้าหมายที่จะส่งเสริมและพัฒนาให้เป็น “เครือข่ายชุมชนด้านการประมง” ที่สามารถพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน และเป็นห้องเรียนที่มีชีวิตให้แก่นักศึกษา ตลอดจนมีการบูรณาการร่วมกับงานสนองโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และการส่งเสริมองค์ความรู้ด้านการประมงในระดับนานาชาติ เพื่อให้ชุมชนได้รับการพัฒนาแบบทางเลือกตามองค์ความรู้ 6 มิติ คือ “อยู่รอด พอเพียง และ ยั่งยืน” ในรูปแบบของการพัฒนาชนบทเชิงพื้นที่ประยุกต์ ตามพระราชดำริ (พชร.) อีกทั้งสามารถขยายผลการพัฒนาไปยังหมู่บ้านใกล้เคียงต่อไปในอนาคต นอกจากนี้คณะเทคโนโลยีการประมงฯ ยังได้ดำเนินกิจกรรมเบื้องต้นในการส่งเสริมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำภายใต้โครงการประมงโรงเรียนในโรงเรียนเป้าหมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรงเรียนสองแคววิทยาคม อำเภอดอยหล่อ ซึ่งเป็นโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาแก่นักเรียนชาติพันธุ์ต่าง ๆ อาทิเช่น กระเหรี่ยง ม้ง ลั่ว ลีซอ และลาหู่ ที่มีฐานะยากจนและมาจากถิ่นทุรกันดาร และโรงเรียนได้รับการโปรดเกล้าฯ จากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นโรงเรียนในโครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ตามพระราชดำริ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 และโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 30 อำเภอแม่อาย ซึ่งเป็นโรงเรียนพระราชทานโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิราชประชานุเคราะห์ร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการและจังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นสถานที่ในการศึกษา เลี้ยงดูเด็กกำพร้า และเยาวชนผู้ด้อยโอกาสในสังคมของพื้นที่อำเภอแม่อาย และพื้นที่ใกล้เคียง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2541 โดยคณะเทคโนโลยีการประมงฯ มุ่งหวังให้นักเรียนในโรงเรียนเป้าหมายได้เรียนรู้ฝึกปฏิบัติกิจกรรมทางการประมง เกิดทักษะการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ สร้างรายได้ สร้างอาชีพในอนาคต ส่งเสริมโรงเรียนเป้าหมาย เป็นแหล่งเรียนรู้หรือฐานเรียนรู้ทางการประมงให้แก่นักเรียน บุคลากร เกษตรกร และผู้สนใจทั่วไปในชุมชนเขตพื้นที่รอบโรงเรียน ตลอดจนเพื่อขยายโอกาสทางการศึกษาให้นักเรียนเข้าศึกษาต่อในหลักสูตรของคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ต่อไป โครงการ “การพัฒนาศักยภาพฐานเรียนรู้ทางการประมงในคณะเทคโนโลยีการประมงและทรัพยากรทางน้ำ และพื้นที่โรงเรียนหรือชุมชนเป้าหมาย เพื่อสร้างความเข้มแข็ง ยั่งยืน และพัฒนาเป็นผู้ประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแบบครบวงจรด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG” เป็นโครงการที่อยู่ในแผนแม่บทงานบริการวิชาการสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12 นโยบายประเทศไทย 4.0 แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ (23) การวิจัยและพัฒนานวัตกรรม (พ.ศ. 2561-2580) ยุทธศาสตร์ด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม นโยบายการเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจด้วยฐานชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และ เศรษฐกิจสีเขียว (BCG model) เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) รวมถึงแผนพัฒนาภาคเหนือ และกลุ่มจังหวัดภาคเหนือในแผนแม่บทงานบริการวิชาการมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2565-2569) ได้ยึดแนวทางของแผนพัฒนามหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ปีที่ 100 โครงการเรือธง (Flag Ships) ที่บรรจุในแผนพัฒนามหาวิทยาลัย แผน 12 และข้อมูลจากการวิเคราะห์สถานการณ์ภายในและภายนอกหน่วยงาน ซึ่งครอบคลุมและเน้นประเด็นการเป็นมหาวิทยาลัยเกษตรอินทรีย์ (Organic University) มหาวิทยาลัยสีเขียว (Green University) มหาวิทยาลัยเชิงนิเวศ (Eco University) เพื่อมุ่งสู่การเป็นมหาวิทยาลัยแห่งชีวิต (University of Life) นอกจากนี้โครงการฯ ยังผลักดันยุทธศาสตร์ของคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ในการสร้างความเข้มแข็งและความยั่งยืนของชุมชนที่ต้องดำเนินอย่างต่อเนื่อง และยกระดับการพัฒนาศักยภาพความเป็นผู้ประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแบบครบวงจรด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG จากองค์ความรู้ทางด้านการประมงของคณาจารย์และบุคลากรของคณะฯ ผ่านฐานเรียนรู้ทางการประมง ภายใต้โครงการตามยุทธศาสตร์ของคณะ จำนวนฐานเรียนรู้ 14 ฐาน แบ่งเป็น 4 กลุ่ม ดังนี้ กลุ่มที่ 1 ฐานเรียนรู้ในระบบการท่องเที่ยวเชิงเกษตรอย่างยั่งยืนมหาวิทยาลัยแม่โจ้ จำนวน 2 ฐาน คือ 1) ฐานเรียนรู้ปลาบึกและปลาหนังลูกผสมบึกสยามแม่โจ้ และ 2) ฐานเรียนรู้ปลานิลแปลงเพศ กลุ่มที่ 2 ฐานเรียนรู้ด้านทรัพยากรทางน้ำและการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ จำนวน 6 ฐาน ประกอบด้วย 1) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงสาหร่ายและแพลงก์ตอน 2) ฐานเรียนรู้ด้านความหลากหลายของทรัพยากรทางน้ำ จำนวน 2 ส่วนจัดแสดง คือ สถานแสดงพรรณปลาภาคเหนือ และพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาทางน้ำแม่โจ้ 3) ฐานเรียนรู้การเลี้ยงปลาระบบไบโอฟลอค 4) ฐานเรียนรู้การผลิตปลากดหลวงในน้ำจืดระบบน้ำหมุนเวียน 5) ฐานเรียนรู้การเลี้ยงกุ้ง และ 6) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงปลาชะโอนในระบบน้ำหมุนเวียนแบบปิด กลุ่มที่ 3 ฐานเรียนรู้ที่พัฒนาเพื่อเตรียมเสนอขอจัดตั้ง จำนวน 3 ฐาน ประกอบด้วย 1) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงกบนา 2) ฐานเรียนรู้การเพาะเลี้ยงปลาไหลนา และ 3) ฐานเรียนรู้การผลิตอาหารธรรมชาติ กลุ่มที่ 4 ฐานเรียนรู้ด้านส่งเสริมเทคโนโลยีและนวัตกรรม และการสร้างผู้ประกอบการ จำนวน 3 ฐาน ประกอบด้วย 1) บ่อและโรงเรือนเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำอัจฉริยะ 2) ฐานเรียนรู้นวัตกรรมการแปรรูปผลิตภัณฑ์ประมงจากปลาน้ำจืดสำหรับผู้ประกอบการ และ 3) ฐานเรียนรู้การแปรรูปผลิตภัณฑ์ตากแห้งด้วยโรงอบแห้งพลังงานแสงอาทิตย์สำหรับผู้ประกอบการ โดยเบื้องต้นฐานเรียนรู้ทางการประมงในคณะเทคโนโลยีการประมงฯ ทั้ง 14 ฐาน (4 กลุ่ม) จะได้รับการพัฒนาศักยภาพให้เป็นแหล่งเรียนรู้ และถ่ายทอดเทคโนโลยี นวัตกรรมในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแบบครบวงจร ให้แก่ นักศึกษา บัณฑิตจบใหม่ จากคณะเทคโนโลยีการประมงฯ และนักเรียน คุณครู และบุคลากรทางการศึกษา (โรงเรียนเป้าหมาย) เกษตรกร (ชุมชนเป้าหมาย) และผู้สนใจทั่วไป จากนั้นดำเนินการส่งเสริมและขับเคลื่อนให้มีการขยายจัดตั้งฐานเรียนรู้ทางการประมงขึ้นภายในพื้นที่โรงเรียนหรือชุมชนเป้าหมาย ตามความต้องการและความพร้อมของโรงเรียนและชุมชน เพื่อให้โรงเรียนและชุมชนเป็น “เครือข่ายโรงเรียน/ชุมชนด้านการประมง” และพัฒนาจัดตั้งเป็น “ฐานเรียนรู้ชุมชนทางการประมง” เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน และเป็นห้องเรียนที่มีชีวิตให้แก่นักศึกษา นอกจากนี้หากโรงเรียนหรือชุมชนเป้าหมายมีผลผลิตจากสัตว์น้ำ และมีความต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ก็จะได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG ให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ต้นแบบของโรงเรียนหรือชุมชน สามารถนำมาผลิตและจำหน่ายเป็นรายได้ อีกทั้งส่งเสริมพัฒนาเป็นผู้ประกอบการ และนำความรู้ไปประกอบอาชีพเสริม สร้างรายได้ สามารถพึ่งพาตนเองทางด้านอาหาร มีหลักประกันมั่นคงด้านอาชีพ และมีคุณภาพชีวิตที่ดี ขณะเดียวกันนักศึกษา คณะเทคโนโลยีการประมงฯ ที่ได้เรียนรู้ในแหล่งเรียนรู้ (ห้องเรียน) ที่มีชีวิต (พื้นที่โรงเรียนหรือชุมชนเป้าหมาย) ได้เห็นรูปแบบของการพัฒนาสร้างความเข้มแข็งและยั่งยืนให้แก่ชุมชนผ่านฐานเรียนรู้ทางการประมงในคณะฯ และฐานเรียนรู้ชุมชนทางการประมงในพื้นที่โรงเรียนหรือชุมชนเป้าหมาย ซึ่งเมื่อนักศึกษาสำเร็จการศึกษา สามารถนำความรู้กลับไปพัฒนาบ้านเกิดเป็นตัวอย่างแก่เกษตรกร สังคม ชุมชน ในการพัฒนาประเทศให้มีความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนต่อไป