รายละเอียดโครงการ

ปัจจุบันปลาดุกลูกผสมเป็นปลาน้ำจืดเพียงไม่กี่ชนิดที่ประชาชนแถบภาคใต้ตอนบนนิยมเลี้ยงเพื่อนำมาประกอบอาหารบริโภค ปลาชนิดนี้สามารถผลิตขึ้นได้เองในพื้นที่จำกัด มีระยะเวลาเลี้ยงสั้นและให้ผลผลิตต่อหน่วยพื้นที่สูงเมื่อเทียบกับการเลี้ยงสัตว์ชนิดต่างๆ นอกจากนี้สัตว์น้ำยังเป็นแหล่งอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง เป็นแหล่งโปรตีนที่ดีแล้วยังมีกรดไขมันและวิตามินต่างๆ และที่สำคัญเนื้อปลาสามารถย่อยได้ง่ายจึงเหมาะสมกับผู้สูงอายุในพื้นที่ที่ปัจจุบันมีจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งการเลี้ยงปลาดุกลูกผสมในปัจจุบันนิยมเลี้ยงด้วยความหนาแน่นต่อหน่วยสูงควบคู่กับการใช้อาหารสำเร็จรูปคุณภาพสูงเป็นอาหารหลักส่วนใหญ่มีโปรตีนสูงถึง 28-40 เปอร์เซ็นต์ ประกอบกับมีการให้อาหารอย่างเต็มที่วันละ 4-5 ครั้ง เพื่อเร่งการเจริญเติบโตและยกระดับผลผลิตให้สูงสุดภายในระยะเวลาอันสั้น จึงส่งผลให้มวลน้ำภายในบ่อมีปริมาณสารอินทรีย์ปนเปื้อนอยู่ในปริมาณสูง ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นแอมโมเนียประมาณ 60-70 เปอร์เซ็นต์ รองลงมา คือ ยูเรีย ยูริค ไนไตรท์ และไนเตรต โดยแอมโมเนียและไนไตรท์มีความเป็นพิษมากส่งผลทำให้ปลาที่เลี้ยงไว้หยุดชะงักการเจริญเติบโตหรืออาจรุนแรงจนทำให้ปลาตายทำให้ต้องมีการเปลี่ยนถ่ายน้ำอย่างน้อยอาทิตย์ละ 1 ครั้ง ในปริมาณสูงถึง 30-50 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้น การเลี้ยงปลาดุกลูกผสมในแต่ละครั้งต้องใช้น้ำในปริมาณสูงมากซึ่งไม่สอดคล้องกับปริมาณและคุณภาพน้ำที่สามารถใช้ในการเลี้ยงที่มีปริมาณไม่เพียงพอและมีคุณภาพต่ำ ดังนั้น รูปแบบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่มีการใช้น้ำน้อยจึงถือเป็นรูปแบบหนึ่งที่มีความน่าสนใจเพื่อใช้วางแผนการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำให้มั่งคงอย่างยั่งยืน ซึ่งจากโครงการบริการวิชาการที่เข้าไปจัดอบรมและส่งเสริมให้กลุ่มเป้าหมายมีการเลี้ยงปลาดุกลูกผสมที่ผ่านการบำบัดน้ำด้วยระบบไฮโดรโพนิกส์ที่ผ่านมาซึ่งได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี เนื่องจากการเลี้ยงปลาในระบบดังกล่าวส่งผลให้ปลามีการเจริญเติบโตอย่างเต็มที่ในสภาวะที่เหมาะสมและคงที่แล้วได้ผลผลิตปลาสูงกว่าระบบเลี้ยงทั่วไปเป็น 3-4 เท่า (ประมาณ 15 กก./ น้ำ 1 ลบ.ม) แต่มีอัตราการแลกเนื้อต่ำ (ใช้ปริมาณอาหารน้อย แต่ได้มวลเนื้อของปลาสูง) โดยมีการเปลี่ยนถ่ายน้ำน้อยมากหรือแทบไม่มี ลดภาวะการเกิดโรคในปลา และจากการติดตามให้คำปรึกษาและประเมินผลพบว่าเกษตรกรเหล่านี้ปัจจุบันได้ให้ความสนใจและสอบถามเกี่ยวกับการใช้นวัตกรรมการเกษตรอัจฉริยะ (Smart Agriculture) และการพลังงานแสงอาทิตย์เป็นจำนวนมาก ว่าถ้าหากนำมาประยุกต์ใช้ในระบบการเลี้ยงปลาดุกลูกผสมอควาโปนิกส์ (Aquaponics) ด้วยก็น่าทำให้การเลี้ยงปลามีความง่าย สะดวก และประหยัดพลังงานอีกทางหนึ่งจึงถือว่าเป็นการพัฒนาต่อยอดขั้นสูงอีกระดับหนึ่งทำให้เกิดต้นแบบการผลิตอาหารแบบยั่งยืนสำหรับผู้บริโภคเป็นระบบการเลี้ยงปลาที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและประหยัดการใช้ทรัพยากรน้ำแล้วสามารถผลิตอาหารที่ปลอดภัย (ทั้งปลาและพืช) มาบริโภคในครัวเรือนเพื่อลดค่าใช้จ่ายหรือพัฒนาใช้เป็นอาชีพทางเลือกที่สร้างรายได้อีกช่องทางหนึ่ง