รายละเอียดโครงการ

แนวพระราชดำรัสและโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่เกี่ยวกับเกษตรทฤษฎีใหม่และเศรษฐกิจพอเพียงเป็นส่วนสำคัญแห่งรากฐานในการพัฒนาระบบการเกษตรที่ยั่งยืนและสำคัญต่อการพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย ซึ่งแนวทางเกษตรทฤษฎีใหม่ เป็นการปลูกพืชแบบผสมผสานเพื่อสร้างรายได้อย่างมั่นคง ยั่งยืน สำหรับระบบเกษตรผสมผสานเป็นรูปแบบหนึ่งของระบบเกษตรกรรมที่มีกิจกรรมตั้งแต่ 2 กิจกรรมขึ้นไปในพื้นที่เดียวกัน และกิจกรรมเหล่านี้จะมีการเกื้อกูลประโยชน์ซึ่งกันและกันไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง ดังนั้น จึงเป็นระบบที่นำไปสู่ การเกษตร แบบยั่งยืน จึงก่อให้เกิดผลดีและประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ 1) ลดความเสี่ยงจากความแปรปรวนของสภาพลม ฟ้า อากาศ 2) ลดความเสี่ยงจากความผันแปรของราคาผลผลิต ในการดำเนินระบบการเกษตรที่มีเพียงกิจกรรมเดียว 3) ลดความเสี่ยงจากการระบาดของศัตรูพืช ในการดำเนินกิจกรรมการปลูกพืชเพียงอย่างเดียว เกษตรกรจะมีความเสี่ยงอย่างมากเมื่อเกิดการระบาดของศัตรูพืชขึ้น 4) ช่วยเพิ่มรายได้และกระจายรายได้ตลอดปี การดำเนินระบบเกษตรผสมผสานซึ่งมีกิจกรรมหลายกิจกรรม ในพื้นที่เดียวกัน 5) ช่วยก่อให้เกิดความหลากหลายทางชีวพันธุ์ มีพืชพรรณที่หลากหลายในพื้นที่เดียวกัน 6)ช่วยกระจายการใช้แรงงาน ลดปัญหาการเคลื่อนย้ายแรงงานออกนอกภาคการเกษตร ลดปัญหาการว่างงาน 7)ช่วยก่อให้เกิดการหมุนเวียน ของกิจกรรมต่าง ๆ ในระดับไร่ เป็นการช่วยอนุรักษ์ทรัพยากรในระดับไร่นาและสวนไม้ผล ไม่ให้เสื่อมสลายหรือถูกใช้ให้หมดไปอย่างรวดเร็ว 8) ช่วยให้เกษตรกรมีอาหารเพียงพอต่อการบริโภคภายในครัวเรือน 9) ช่วยทำให้คุณภาพชีวิตของเกษตรกรดีขึ้น ลดค่าใช้จ่ายในเรื่องปัจจัยการผลิต เกษตรกรรมเป็นรากฐานของมนุษยชาติ การเกษตรกรรมมีความสำคัญดังนี้ 1) การเกษตรก่อให้เกิดปัจจัยสี่ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ 2) การเกษตรเป็นฐานรากทำให้เกิดอาชีพอื่น ๆ ตามมา ได้แก่ อาชีพค้าขาย โรงงานอุตสาหกรรมเกษตร การคมนาคมและการขนส่ง เป็นต้น 3) สินค้าเกษตรเป็นสินค้าที่ทำรายได้ให้กับประเทศ 4) การเกษตรช่วยให้ประชาชนมีงานทำตลอดทั้งปี 5) การเกษตรเป็นการใช้ที่ดินที่รกร้างว่างเปล่าให้เกิดประโยชน์ 6) การเกษตรช่วยทำให้เกิดความเพลิดเพลินและรักษาสิ่งแวดล้อม เช่น ปลูกไม้ดอกไม้ประดับ การปลูกพืชผักสวนครัวในชุมชน เป็นต้น ในการทำการเกษตรของเกษตรกร ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อเกษตรกรคือ ราคาปัจจัยการผลิต ซึ่งมีราคาสูงขึ้นเรื่อยๆ ในขณะที่ผลผลิตที่เกษตรกรได้รับยังมีราคาไม่แน่นอน เกษตรกรจึงต้องมีการวางแผนการผลิตอย่างมีประสิทธิภาพ และต้องใช้วิธีการผลิตที่ลดต้นทุน ในขณะเดียวกันก็ต้องรักษาคุณภาพของผลผลิตด้วย ในการทำการเกษตร เกษตรส่วนใหญ่ยังมีต้นทุนในการผลิตสูง เนื่องจากเกษตรกรต้องซื้อปุ๋ยและต้นแม่พันธุ์จากตลาด หากเกษตรกรมีการปลูกพืชแบบผสมผสานหรือปลูกพืชแซมในพื้นที่เกษตร เช่น สวนทุเรียน สวนมังคุด สวนยางพารา จะช่วยให้เพิ่มรายได้จากการจำหน่ายสินค้าเกษตรมากยิ่งขึ้น และใช้พื้นที่ดินทำการเกษตรอย่างคุ้มต่อการลงทุน จังหวัดชุมพร เป็นแหล่งพื้นที่ปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญหลายชนิด เช่น ทุเรียน กล้วย เงาะ กาแฟ ปาล์มน้ำมัน ฯลฯ แต่ปัจจุบัน เกษตรกรมักนิยมปลูกพืชเชิงเดี่ยว ทำให้ต้นทุนการผลิตสูง มีปัญหาโรคพืชระบาดที่สำคัญ เช่น โรครากเน่าโคนเน่าในทุเรียนจากเชื้อไฟทอปเทอราที่ส่งผลให้ผลผลิตลดลง และเมื่อผลผลิตมีโรคระบาด ตลาดไม่ต้องการผลผลิตที่ไม่ได้มาตรฐานส่งผลให้มีการจำหน่ายได้น้อย เกษตรกรอาจประสบปัญหาขาดทุนได้ เนื่องจาก เกษตรกรยังขาดความรู้ในเรื่องการปลูกพืชแบบผสมผสานที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ลดปัญหาความเสี่ยงจากโรคระบาด จึงต้องมีการส่งเสริมการปลูกพืชแบบผสมผสานช่วยเพิ่มความหลากหลายของผลผลิตทางการเกษตร ช่วยเพิ่มโอกาสการสร้างรายได้มากขึ้นจึงต้องมีการส่งเสริมการปลูกพืชแบบผสมผสานแบบเกษตรยั่งยืน เช่น เกษตรอินทรีย์ เกษตรปลอดภัย เกษตรกรรมธรรมชาติ เป็นต้น ดังนั้น โครงการนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาฐานการเรียนรู้เชิงแปลงสาธิตปลูกพืชสวนผสมผสานในวิถีเกษตรอินทรีย์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร และบริการวิชาการสู่ชุมชนในจังหวัดชุมพร