รายละเอียดโครงการ

แตงไทยจัดอยู่ในพืชวงศ์แตง (Cucurbits) มีปลูกอยู่ในทั่วทุกภาคของประเทศไทยเป็นเวลานานจนมาถึงปัจจุบัน โดยสายพันธุ์ที่ปลูกทั่วไปเป็นพันธุ์ที่ผสมกันเองตามธรรมชาติ มีการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ค่อนข้างดีแต่มีลักษณะความแปรปรวนทางพันธุกรรมค่อนข้างสูงและมีความหลากหลายทางพันธุกรรมของสายพันธุ์เป็นอย่างมาก ทั้งทางด้านรูปร่างของผล ลวดลายบนผล สีผิวผล เปลือกผล เนื้อผล สีเนื้อ สีไส้ เป็นต้น จุดเด่นแตงไทยที่ค่อนข้างดีคือเป็นพืชที่มีความทนทานต่อการเข้าทำลายของโรคและแมลงค่อนข้างสูง เมื่อเปรียบเทียบกับแตงชนิดอื่นๆ มีคุณค่าทางอาหารหลายอย่าง ในแตงไทยหนึ่งผลอุดมไปด้วยวิตามินเอ วิตามินซี ฟอสฟอรัส แคลเซียม ไฟเบอร์ และสารอาหารอีกหลายชนิดที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ช่วยส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน ดีต่อระบบย่อยอาหาร ให้ความชุ่มชื้นและดีต่อสุขภาพผิว ช่วยลดการอักเสบ สรรพคุณทางสมุนไพร ดอกและใบ แก้ไข แก้ดีซ่าน ผลเป็นยาระบาย ขับปัสสาวะ (ทัตพร,2565: หมอชาวบ้าน,2561) แตงไทยสามารถนำผลมาบริโภคได้ตั้งแต่ระยะเป็นผลขนาดเล็ก โดยใช้บริโภคผลสดเช่นเดียวกันกับผลแตงกวาซึ่งสามมารถใช้กับน้ำพริกหรือบางพื้นที่ใช้ในการประกอบอาหารคาวต่างๆ เช่น นำไปผัด แกงเผ็ด เป็นต้น แตงไทยผลอ่อนจะมีลักษณะเนื้อหนาและแน่นกว่าผลแตงกวา ทำให้สามารถมีอายุเก็บรักษาได้นานกว่าผลแตงกวา ปัจจุบันสายพันธุ์แตงไทยเพื่อการบริโภคผลอ่อนมีในปริมาณค่อนข้างน้อยมากเมื่อเปรียบเทียบกับสายพันธุ์แตงกวาซึ่งมีอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งจากการรวบรวมพันธุ์แตงไทยพื้นเมืองในเขตพื้นที่ภาคเหนือที่ผ่านมาพบว่ามีลักษณะผลแตงไทยในบางพื้นที่เป็นที่น่าสนใจในการพัฒนาเป็นแตงไทยเพื่อใช้รับประทานผลอ่อนได้ นอกจากเป็นการช่วยอนุรักษ์และรักษาสายพันธุ์แตงไทยพื้นเมืองไม่ให้สูญหายไปจากท้องถิ่นแล้วยังเป็นการใช้ประโยชน์จากพันธุ์แตงไทยที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดเป็นอย่างดี ดังนั้นผู้วิจัยจึงมีความสนใจในการนำสายพันธุ์แตงไทยที่รวบรวมได้จากพื้นที่ภาคเหนือมาปลูกเพื่ออนุรักษ์และรักษาสายพันธุ์ไว้เนื่องจากเมล็ดของแตงไทยมีข้อจำกัดด้านระยะเวลาของอายุการเก็บรักษา หากไม่มีการปลูกขยายเมล็ดพันธุ์เพื่ออนุรักษ์ไว้ก็อาจส่งผลต่อการเสื่อมสภาพของอายุเมล็ดพันธุ์ได้ และในการปลูกเพื่อขยายเมล็ดพันธุ์ก็สามารถคัดเลือกหาสายพันธุ์ที่มีความเหมาะสมต่อการนำมาใช้เป็นผลอ่อนได้ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อเกษตรกรผู้ปลูกแตงไทยเพื่อการบริโภคผลอ่อนต่อไป และเมล็ดพันธุ์แตงไทยที่ได้เกษตรกรสามารถขยายพันธุ์ได้เอง ช่วยลดการพึ่งพาเมล็ดพันธุ์จากร้านค้า ทำให้เกษตรกรลดต้นทุนการผลิตสามารถช่วยลดรายจ่ายเพิ่มรายได้ให้เกษตรกรได้อย่างยั่งยืน