รายละเอียดโครงการ

ประเทศไทยเป็นแหล่งผลิตไม้ดอกไม้ประดับที่สำคัญประเทศหนึ่งของโลก เนื่องจากข้อได้เปรียบทางสภาพภูมิประเทศและภูมิอากาศ ประกอบกับข้อมูลและเทคโนโลยีต่าง ๆ ที่นำมาใช้ในการผลิต การปรับปรุงพันธุ์ และการดูแลรักษาคุณภาพภายหลังการเก็บเกี่ยว “บอนสี” เป็นหนึ่งในไม้ดอกไม้ประดับที่ได้รับความนิยมในประเทศไทยและมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจ สามารถส่งออกไปยังต่างประเทศ แม้จะยังมีมูลค่าไม่สูงมาก แต่มีแนวโน้มว่ามีการส่งออกเพิ่มทุกปี (เสาวลักษณ์ กิตติธนวัตร, 2564) บอนสี เป็นไม้ประดับที่ใบมีสีสันและรูปทรงสวยงามจนได้รับการขนานนามว่าเป็น “ราชินีแห่งใบไม้” (Queen of the Leafy Plant) มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบอเมริกาใต้ จัดอยู่ในสกุล Caladium วงศ์ ARACEAE มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Caladium bicolor ด้วยรูปทรงและสีสันที่น่าหลงใหล ทำให้ในประเทศไทยมีผู้นิยมเลี้ยงบอนสีกันมาก ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันมีการผสมบอนสีจนเกิดเป็นสายพันธุ์ต่าง ๆ โดยการคัดเลือกพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ที่มีลักษณะเด่น ๆ มาผสมเข้าด้วยกัน การผสมด้วยเกสรดอกจะทำให้ได้ลักษณะใบมีสีสันใหม่ ๆ มากขึ้น หากได้พันธุ์ใหม่มีความเป็นเอกลักษณ์ แตกต่างไปจากพ่อพันธุ์แม่พันธุ์เดิม สามารถนำไปตั้งชื่อจดทะเบียนกับทางสมาคมบอนสีแห่งประเทศไทย โดยชื่อที่ตั้งต้องไม่ซ้ำกับชื่อเดิมที่มีอยู่แล้ว การตั้งชื่อบอนสีจะมีการแยกหมวดหมู่ออกเป็นกลุ่ม ๆ เรียกว่า “ตับ” ใน ปี พ.ศ 2474-2525 การตั้งชื่อต้องทำต่อที่ชุมนุมอย่างพิถีพิถัน จะมีขนบการตั้งชื่อบอนสีที่เคร่งครัดโดยพิจารณาจากลักษณะต่าง ๆ เช่น สีของพื้นใบ ก้านใบ ประจุด ก่อนที่จะจัดเข้าตับและกำหนดชื่อของบอนสี ดังต่อไปนี้ ความหมายจากสีของบอน ความหมายจากรูปลักษณะใบแบบต่าง ๆ ความหมายจากประจุด (เม็ด, พร่า) ขนาดความถี่ห่าง ลักษณะและสภาพของประจุด ความหมายจากทรวดทรง บางตับเป็นชื่อที่มีลักษณะสอดคล้องกับวรรณคดีหรือบุคคลในประวัติศาสตร์ เช่น บอนสีตับรามเกียรติ์ ตับอิเหนา ตับขุนช้างขุนแผน ตับสามก๊ก ตับวีรชน และจะมีการตั้งชื่อจากสีสันและรูปร่างของใบตามสีชุดของตัวละครนั้น ๆ หรือความคล้ายคลึงของลวดลายที่พบเห็นได้ในจิตรกรรมไทย การตั้งชื่อบอนสีตามลักษณะต่าง ๆ และความหมายของบอนสีที่กล่าวมานี้ เพื่อเป็นแนวทางในการตั้งชื่อบอนสีให้มีความหมายเหมาะสม กลมกลืน ไม่ขัดแย้ง ไร้หลักเกณฑ์ อีกทั้งในลูกผสมพันธุ์ใหม่ยังสามารถดูลักษณะเด่นและสืบค้นไปถึงพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ได้ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2525 จนถึงปัจจุบันมีบอนสีลูกผสมพันธุ์ใหม่ทั้งที่ขึ้นทะเบียนแล้วและรอการขึ้นทะเบียนจากสมาคมบอนสีแห่งประเทศไทยจำนวนมาก เป็นที่น่าสังเกตว่าชื่อบอนสีลูกผสมพันธุ์ใหม่นั้น มีทั้งอ้างอิงจากการตั้งชื่อตามขนบเดิมและส่วนหนึ่งลดความเคร่งครัดลงจนไม่สามารถจัดอยู่ในหมวดหมู่ตับใดได้ เช่น สาวเชียงราย อัคคีเทพ พลอยดาว Super red ซึ่งอาจขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์บางประการของผู้ผสมพันธุ์ การศึกษาการตั้งชื่อบอนสีลูกผสมพันธุ์ใหม่จึงเป็นประเด็นที่น่าสนใจ เนื่องจากวิธีการตั้งชื่อบอนสีได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก ไม่ได้เคร่งครัดในขนบดังเช่นอดีต คณะผู้วิจัยจึงมีความประสงค์ที่จะศึกษาการตั้งชื่อบอนสีลูกผสมพันธุ์ใหม่ โดนมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีการตั้งชื่อบอนสีลูกผสมพันธุ์ใหม่ ความเชื่อและค่านิยมที่สะท้อนจากชื่อบอนสีลูกผสมพันธุ์ใหม่ และเผยแพร่ในลักษณะของสื่อสิ่งพิมพ์ ผ่านหนังสือ “รวมภาพถ่ายและรายชื่อบอนสีลูกผสมพันธุ์ใหม่” การวิจัยครั้งนี้จะใช้แนวคิดอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์(Ethnosemantics) ในการวิเคราะห์ข้อมูล เนื่องจากการศึกษาทางอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์เป็นการศึกษาภาษาที่มีวัตถุประสงค์เพื่อเข้าถึงความคิด ค่านิยม ทัศนคติของชนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง การวิเคราะห์ทางความหมายของคำ โครงสร้างทางภาษาของกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งจะทำให้เห็นความคิด ค่านิยม โลกทัศน์ของกลุ่มชนนั้นได้ สอดคล้องกับที่อมรรัตน์ วันยาว (2545) กล่าวว่า “ชื่อ” เป็นภาษาที่ถูกกำหนดและสมมติขึ้นมาเพื่อให้เรียกขานสิ่งใดสิ่งหนึ่ง และชื่อยังสามารถสะท้อนให้เห็นถึงสภาพสังคม แนวคิด ทัศนคติ รวมถึงวัฒนธรรม ของคนในชาตินั้น ๆ การวิจัยในครั้งนี้จะสะท้อนให้เห็นถึงวิธีในการสร้างสรรค์ชื่อ ความเชื่อและค่านิยมของกลุ่มผู้พัฒนาบอนสีลูกผสม และสามารถนำผลวิจัยไปประยุกต์ใช้ในการจดทะเบียนชื่อบอนสีให้ถูกต้องและเหมาะสมกับสายพันธุ์อันเป็นการอนุรักษ์ขนบในการตั้งชื่อบอนสีดังเช่นอดีต