รายละเอียดโครงการ

มหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร สนองงานตามพระราชดำริในการอนุรักษ์และพัฒนาผลิตภัณฑ์จากเสม็ดแดงมาอย่างต่อเนื่อง โดยในการสำรวจเสม็ดแดงในพื้นที่อนุรักษ์พันธุกรรมพืชและพื้นที่โดยรอบของมหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพรกว่า 2005 ไร่ พบว่า มีประชากรของต้นเมล็ดแดงประมาณ 60 ต้น และจากการพัฒนาถนนและการสร้างอาคารในมหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร ทำให้มีเปิดพื้นที่บางส่วนเพื่อสร้างถนนและอาคาร จำเป็นต้องรื้อถอนทำลายต้นเสม็ดแดงที่ขึ้นอยู่ในพื้นที่ โดยเฉพาะต้นเสม็ดแดงขนาดใหญ่ที่ขึ้นอยู่ระหว่าง 2 ข้างของถนนที่ได้รับงบประมาณขยายพื้นผิวจาก 2 เลนเป็น 4 เลน จำเป็นต้องรื้อถอนต้นเสม็ดแดงขนาดใหญ่กว่า 5 ต้น การพัฒนาพื้นที่ในมหาวิทยาลัยเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ และการปล่อยให้เสม็ดแดงขึ้นอยู่ในสภาพธรรมชาติ ไม่มีการรวบรวมไว้เป็นแปลงอนุรักษ์เฉพาะ คาดการณ์ว่าอีกไม่นานประชากรของต้นเสม็ดแดงจะสูญหายไปจากพื้นที่เหมือนกับพืชตระกูลจากที่สูญหายไปจากพื้นที่ของมหาวิทยาลัย ดังนั้น จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีแปลงรวบรวมต้นเสม็ดแดงเหมือนกับมีแปลงรวบรวมพันธุ์จาก เพื่อประโยชน์ในการอนุรักษ์พืชที่มีอยู่ในท้องถิ่น และเพื่อประโยชน์แก่การศึกษา วิจัยของคณาจารย์ นักเรียนและนักศึกษา และสามารถพัฒนาผลิตภัณฑ์จากเสม็ดแดง ทำให้ประชาชนในพื้นที่เห็นศักยภาพในการนำเสม็ดแดงมาใช้ประโยชน์และเพิ่มมูลค่า เกิดการอนุรักษ์ หวงแหน และขยายพันธุ์เพื่อให้เสม็ดแดงยังคงอยู่ในพื้นที่ต่อไป เสม็ดแดง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Syzygium antisepticum ชื่อพ้อง: Syzygium gratum) หรือ เสม็ดชุน เหม็ดชุน ผักเม็ก ผักเสม็ด ไคร้เม็ด เม็ก เม็ดชุน เสม็ด เสม็ดเขา ยีมือแล เป็นไม้ยืนต้น ไม่ผลัดใบ ขนาดกลางมีความสูงโดยทั่วไป 7 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลม ใบอ่อนสีแดง เปลือกสีน้ำตาลแดง แตกสะเก็ดแผ่นบางๆ โคนต้นที่มีอายุมากมักเป็นพูพอน ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม ใบรูปหอกแกมรูปไข่สีเขียว ใบด้านบนเป็นมัน ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม ดอกสีขาว ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกแยกแขนงตามซอกใบและปลายกิ่ง ออกดอกเดือน มีนาคม-เมษายน ผลสีขาวทรงกลมขนาดเล็ก มีเนื้อเมล็ดเดี่ยว ออกผลเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน เป็นพืชที่สามารถพบในป่าดิบแล้งโดยเฉพาะบริเวณชายฝั่ง มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นสมุทร ได้แก่ หมู่เกาะสุมาตรา ชวา และเกาะบอร์เนียว พบขึ้นตามป่าธรรมชาติทุกภาคของประเทศไทย สันนิษฐานว่าใช้ในการอ้างอิงเป็นชื่อของเกาะเสม็ด ปัจจุบันหาได้ยากในลักษณะที่เป็นผักสด ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ เสม็ดแดง เป็นไม้ยืนต้น ไม่ผลัดใบ ขนาดกลางมีความสูงโดยทั่วไป 7 เมตร สามารถสูงได้ 10-15 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลม เปลือกสีน้ำตาลแดง แตกสะเก็ดแผ่นบางๆ โคนต้นที่มีอายุมากมักเป็นพูพอน กิ่งอ่อนเป็นสี่เหลี่ยม ใบอ่อนสีแดง ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม ใบรูปหอกแกมรูปไข่สีเขียว ใบด้านบนเป็นมัน ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม ดอกสีขาว ถึง สีเหลืองอ่อน ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกแยกแขนงตามปลายกิ่งและซอกใบ ช่อดอกยาว 8-12 ซม. ดอกไม่มีก้านดอก ฐานรองดอกรูปถ้วย ปากแคบ ขนาด 4-10 มม. กลีบเลี้ยง 5 แฉก กลีบดอก 5 กลีบ มีเกสรตัวผู้จำนวนมาก ยาว 5-10 มม มักมีดอกดกและดอกบานพร้อมกัน ออกดอกเดือน มีนาคม-เมษายน ผลสีขาว สีขาวขุ่น ทรงกลมขนาดเล็ก ขนาด 8-12 มม. มีเนื้อเมล็ดเดี่ยว ผลอ่อนสีเขียว ติดผลดกเป็นพวง ผลรสหวาน ออกผลเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน เสม็ดแดง ต่างจาก เสม็ดขาว ที่มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์ใกล้เคียงกัน คือ ทรงของใบ เส้นใบ สีของยอดอ่อน สีของเปลือกต้น การใช้ประโยชน์ ต้นอายุน้อยใช้ปลูกในสวนสมุนไพร ลำต้นที่มีอายุมากใช้ประดับสวน มีผิวที่สวยโดดเด่น ให้ร่มเงาในบ้าน แข็งแรงและดูแลง่าย สามารถเพาะพันธุ์จากเมล็ด และ ขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่ง ยอดอ่อน ใบอ่อน มีรสเปรี้ยวอมฝาด ลวก หรือใช้รับประทานเป็นผักสดกับน้ำพริก ขนมจีนหรือข้าวยำ ในใบเสม็ดแดง (ผักเม็ก) มีสารออกซาเลต (Oxalate) สูง การรับประทานสดหรือจำนวนมากอาจเสี่ยงต่อการเป็นนิ่วในไตได้ ใช้ใบสดตำพอกแก้เคล็ดขัดยอกฟกบวม ตำรับยาพื้นบ้านอีสาน ยอดอ่อน กินเป็นยาขับลม แก้ท้องขึ้น ท้องอืด ท้องเฟ้อในเด็ก