รายละเอียดโครงการ

ปัจจุบันกว่าครึ่งของพื้นที่เกษตรกรรมทั่วโลกใช้พลาสติกประเภทต่าง ๆ ควบคู่ไปกับการเพาะปลูกปกติ โดยพลาสติกเพื่อการเกษตร (Plasticulture) ที่นิยมใช้กันแพร่หลาย ได้แก่ ฟิล์มพลาสติกสำหรับคลุมหน้าดิน/โรงเรือน ฟิล์มสำหรับห่อมัดฟ่อนหญ้า นอกจากนี้ยัง รวมไปถึงโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ท่อพลาสติกถุงกระสอบปุ๋ยและอาหารสัตว์อีกด้วย โดยผลิตภัณฑ์จากพลาสติกที่นิยมใช้หรือเห็นกันทั่วไปในแปลงเกษตร คือ พลาสติกคลุมดินป้องกันวัชพืช ซึ่งเป็นฟิล์มพลาสติกที่ใช้คลุมลงบนหน้าดินในแปลงพืช นิยมผลิตจากโพลิเอทิลีน (Polyethylene, PE) ชนิด LDPE LLDPE และ HDPE การปลูกพืชด้วยการใช้ฟิล์มพลาสติกคลุมดินเหมาะกับพื้นที่ที่มีแหล่งน้ำจำกัดเพราะจะช่วยรักษาอุณหภูมิและความชื้นในดิน ลดการระเหยของน้ำ และช่วยป้องกันไม่ให้วัชพืชเติบโตหรือแย่งน้ำและสารอาหารจากพืชที่กำลังเพาะปลูกอยู่ ฟิล์มที่นำมาใช้อาจมีสีหรือไม่มีก็ได้ ถ้าเป็นฟิล์มดำ (black film) จะช่วยป้องกันการเจริญเติบโตของวัชพืชแต่ไม่ส่งผ่านแสงไปยังดิน ส่วนฟิล์มใส (clear film) แม้ว่าจะส่งผ่านแสงได้ดีแต่ก็จะส่งเสริมให้วัชพืชเติบโต ซึ่งการป้องกันการเกิดวัชพืชโดยใช้พลาสติกคลุมไว้จะช่วยลดแรงงานคนในการกำจัดวัชพืชทางการเกษตรได้อีกด้วย จากประโยชน์ของพลาสติกคลุมดินป้องกันวัชพืชดังที่กล่าวมา จะเห็นได้ว่าพลาสติกคลุมดินป้องกันวัชพืชมีความจำเป็นต่อการเกษตรเป็นอย่างมาก ทำให้เกษตรกรนิยมใช้กันเป็นจำนวนมากและมีแนวโน้มการใช้งานที่เพิ่มขึ้น (มติชนออนไลน์, 2559) อย่างไรก็ตาม พลาสติกคลุมดินป้องกันวัชพืชส่วนใหญ่เป็นผลิตภัณฑ์จากพอลิเมอร์ที่ไม่สามารถย่อยสลายได้หรือใช้เวลานานในการย่อยสลาย ดังนั้นเมื่อมีการใช้งานที่เพิ่มมากขึ้น แต่อายุการใช้งานของผลิตภัณฑ์สามารถใช้งานได้เพียงน้อยครั้ง จึงเกิดปัญหาขยะเหลือทิ้งทางการเกษตรที่ยังไม่มีวีธีกำจัดได้อย่างถูกวิธี อีกทั้งประสิทธิภาพของพลาสติกคลุมดินป้องกันวัชพืชที่ลดลงตามอายุการใช้งาน เนื่องจากการกรอบจนทำให้เกิดการแตกชำรุดหรือฉีกขาด บางครั้งอาจจะต้องเปลี่ยนใหม่ ไม่สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ จากปัญหาดังกล่าวทำให้เกิดขยะเหลือทิ้งเป็นจำนวนมากและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ซึ่งชาวบ้านหรือเกษตรกรบางคนนำมาเผาเพื่อกำจัดหรือทิ้งถังขยะทั่วไป ซึ่งเป็นวิธีการกำจัดที่ยังไม่ถูกวิธี จึงทำให้มีปริมาณขยะและเกิดมลพิษจากการเผาขยะพลาสติกเป็นจำนวนมาก ดังนั้น การจัดการด้านการลดปริมาณการใช้ผลิตภัณฑ์จากพลาสติกที่ใช้ครั้งเดียวทิ้ง (Single-used plastics) หรือการลดปริมาณขยะจากพลาสติกที่ไม่สามารถย่อยสลายได้จึงเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญ ผู้วิจัยจึงสนใจจะใช้ยางพาราหรือยางธรรมชาติซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีความสำคัญของประเทศ ซึ่งปัจจุบันประเทศไทยมีเนื้อที่ปลูกยางพารากว่า 23 ล้านไร่ และสามารถผลิตยางพาราได้ 4.9 ล้านตันต่อปี สร้างรายได้จากการส่งออกให้กับประเทศกว่าปีละ 1.5 แสนล้านบาท ทั้งนี้ ประเทศไทยเป็นผู้ส่งออกยางพาราสูงเป็นอันดับ 1 ของโลก โดยในปี พ.ศ. 2561 ประเทศไทยส่งออกยางพาราในรูปของยางดิบ เช่น ยางคอมพาวนด์ ยางแผ่นรมควัน ยางแท่ง และน้ำยางข้น มูลค่ากว่า 4.6 พันล้านเหรียญสหรัฐ (อรมน, 2562) แต่พบว่ามีการนำยางพารามาใช้ทำเป็นผลิตภัณฑ์ยางภายในประเทศน้อยมากเพียงไม่ถึงร้องละ 10 ของปริมาณการผลิตยางพาราทั้งหมด ดังนั้นหากมีการสนับสนุนและส่งเสริมให้มีการใช้ยางพาราภายในประเทศมากขึ้น เช่น การนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ยางทางการเกษตรเพื่อทดแทนการใช้พลาสติกคลุมดินป้องกันวัชพืช ก็จะสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับยางธรรมชาติและยังช่วยลดปริมาณขยะจากพลาสติกได้ โดยจะนำน้ำยางธรรมชาติซึ่งมีสมบัติเด่นด้านความยืดหยุ่น ความเหนียว ความแข็งแรง ทนต่อการฉีดขาด และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม มาผสมกับสารเคมีต่าง ๆ และเขม่าดำ ซึ่งมีสมบัติเด่นด้านการป้องกันรังสียูวี แล้วจึงนำน้ำยางผสมสารเคมีหรือน้ำยางคอมพาวนด์ที่ได้มาทาบนผ้าด้ายดิบและทำให้แห้งได้เป็นแผ่นผ้าเคลือบยางป้องกันวัชพืช ซึ่งจะช่วยให้สามารถลดปริมาณขยะพลาสติกทางการเกษตรและลดการเกิดมลพิษอันเนื่องมาจากการเผาทำลายขยะพลาสติกได้ นอกจากนี้ เกษตรกรยังสามารถผลิตแผ่นผ้าเคลือบยางป้องกันวัชพืชไว้ใช้ได้เองในสวนตามขนาดพื้นที่ที่ต้องการ เนื่องจากมีกระบวนการผลิตไม่ซับซ้อน ต่างจากแผ่นฟิล์มพลาสติกคลุมดินป้องกันวัชพืชที่ต้องอาศัยเทคโนโลยีและกระบวนการผลิตขั้นสูง ซึ่งจะช่วยให้เกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน