รายละเอียดโครงการ

ชาเมี่ยง เป็นพืชอีกชนิดหนึ่งที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ปัจจุบันการทำสวนชาเมี่ยงได้ลดจำนวนลงจากหลายๆ สาเหตุ เช่น มีการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อปลูกพืชเศรษฐกิจอื่น ๆ ที่ได้รับผลตอบแทนสูงกว่า บางพื้นที่ขาดการจัดการสวนเมี่ยง และมีการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ธนากร และคณะ (2563ก) ได้ทำการศึกษาลักษณะนิเวศและการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินสวนชาเมี่ยง ในพื้นที่ภาคเหนือประเทศไทยในพื้นที่จังหวัดแพร่ น่าน ลำปาง และเชียงใหม่ พบว่ามีการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินจากสวนชาเมี่ยงเป็นพืชเชิงเดี่ยวมากขึ้น ซึ่ง ธนากรและคณะ (2563ข) ได้ทำการศึกษาการสร้างรูปแบบสวนไม้มีค่าเพาะเห็ดป่ากินได้ ในพื้นที่จังหวัดแพร่ และทำการปลูกฟื้นฟูเพื่ออนุรักษ์แหล่งพันธุกรรมของชาเมี่ยงในพื้นที่จังหวัดแพร่ อำเภอเมือง ตำบลป่าแดง บ้านแม่ลัว เมื่อปี 2565 เป็นงานบริการวิชาการด้านการเพิ่มมูลค่าในพื้นที่สวนชาเมี่ยงจากการขยายผลต่อเนื่องจากงานวิจัยเมื่อปี 2562-2564 คณะผู้วิจัยได้ทำ การศึกษาในสวนชาเมี่ยงภาคเหนือประเทศไทย เมื่อปี 2562 ธนากร และคณะ (2563ก) พบการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในสวนชาเมี่ยงมีพื้นที่ลดลงและเปลี่ยนแปลงเป็นการปลูกพืชเชิงเดี่ยวและการค้ามากขึ้นซึ่งถ้ามีอัตราการเปลี่ยนแปลงดังเช่นปัจจุบันจะทำให้ป่าต้นน้ำลำธารในภาคเหนือจะลดลงอย่างรวดเร็วและมีผลกระทบอย่างอื่น ๆ เป็นลูกโซ่ คณะผู้วิจัยและบริการวิชาการได้เล็งเห็นว่าพื้นที่จังหวัดน่านมีพื้นที่สวนชาเมี่ยงเป็นจำนวนมาก และกำลังถูกเปลี่ยนแปลงเป็นพืชเกษตรเชิงเดี่ยวมากขึ้น จึงจำเป็นจะต้องฟื้นฟูต้นน้ำให้มีความอุดมสมบูรณ์ไวขึ้น และเพิ่มมูลค่าในพื้นที่สวนชาเมี่ยงรวมทั้งสร้างแปลงต้นแบบเพื่อเป็นตัวอย่างในการเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกรในพื้นที่จังหวัดน่าน ควบคู่กับการสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับพื้นที่สวนชาเมี่ยงบนพื้นที่ต้นน้ำที่สำคัญของประเทศไทย