รายละเอียดโครงการ

สมุนไพร หมายถึง พืชที่ใช้ ทำเป็นเครื่องยา สมุนไพรกำเนิดมาจากธรรมชาติและมีความหมายต่อชีวิตมนุษย์โดยเฉพาะ ในทางสุขภาพ อันหมายถึงทั้งการส่งเสริมสุขภาพและการรักษาโรคความหมายของยาสมุนไพรในพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 ได้ระบุว่า ยาสมุนไพร หมายความว่า ยาที่ได้จากพฤกษาชาติสัตว์หรือแร่ธาตุ ซึ่งมิได้ผสมปรุงหรือแปรสภาพ เช่น พืชก็ยังเป็นส่วนของราก ลำต้น ใบ ดอก ผล ฯลฯ ซึ่งมิได้ผ่านขั้นตอนการแปรรูปใดๆ แต่ในทางการค้า สมุนไพรมักจะถูกดัดแปลงในรูปแบบต่างๆ เช่น ถูกหั่นให้เป็นชิ้นเล็กลง บดเป็นผงละเอียด หรืออัดเป็นแท่ง ปัจจุบันความต้องการใช้สมุนไพรในประเทศไทยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องทั้งเนื่องมาจากความสนใจในการดูแลรักษาสุขภาพด้วยผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติและสมุนไพรสามารถเปลี่ยนเป็นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลาย โดยคำว่า ผลิตภัณฑ์สมุนไพร มึความหมาย การนำพืชสมุนไพรมาแปรรูปตามหลักการการแปรรูปผลิตภัณฑ์โดยการนำส่วนของพืชสมุนไพรมาผสมปรุงหรือแปรสภาพอื่นๆ เช่น บดละเอียด โดยการเปลี่ยนแปลง สถานะของสมุนไพร ให้แตกต่างไปจากเดิม เพื่อประโยชน์ในการใช้งานที่หลากหลายมากขึ้น พืชสมุนไพรมีหลายชนิด และมีสรรพคุณทางยาเพื่อการรักษา บำบัด บรรเทา หรือป้องกันโรค ความเจ็บป่วย ที่เกิดจากพืช สัตว์จุลชีพหรือธาตุวัตถุที่มีความแตกต่างกันของรูป รส กลิ่น สี ซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีความสำคัญเพื่อให้การแปรรูปผลิตภัณฑ์สมุนไพรมีคุณภาพดี ตลอดจนการเก็บรักษาผลิตภัณฑ์ให้มีคุณค่าใกล้เคียงผลิตภัณฑ์เดิมมากที่สุด เนื่องจากผลิตภัณฑ์บางประเภทไม่สามารถคงสภาพอยู่ได้นาน การแปรรูปซึ่งคงไว้คุณค่า และสรรพคุณที่ดีของพืชสมุนไพรไว้ (กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข, 2559) ซึ่งการผลิตผลิตภัณฑ์สมุนไพรที่มีคุณภาพจะมีต้องมีอุปกรณ์ที่สำคัญนั้นคือเครื่องมือเพื่ออบแห้งสมุนไพรโดยการประยุกต์ใช้พลังงานจากแสงอาทิตย์เป็นตัวสำคัญพร้อมทั้งวิธีและขั้นตอนในการสกัด และมีนำการทักษะในด้านการออกแบบพัฒนาตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์เพื่อที่จะเพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์สมุนไพร สมุนไพรเป็นพืชสำคัญที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์และสามารถนำมาเป็นสินค้าและผลิตภัณฑ์ที่สามารถเพิ่มรายได้เป็นอาชีพหลัก และอาชีพเสริมแก่ผู้สนใจหรือแก่ชุมชนที่มีสมุนไพรในท้องถิ่นโดยเฉพาะในเขตพื้นที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช มหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร นั้นพบว่ามีสมุนไพรที่ควรค่าต่อการนำมาใช้ประโยชน์ อาทิเช่นสมุนไพรปลาไหลเผือก พื้นที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ – ชุมพรเป็นพื้นที่อุดมด้วยพืชสมุนไพรโดยเฉพาะสมุนไพรปลาไหลเผือกจากปี 2562 โดยมีโครงการศึกษาองค์ความรู้ทางพันธุกรรมจำเพาะของพืชสมุนไพรปลาไหลเผือกเพื่อการอนุรักษ์สมุนไพรปลาไหลเผือกในบริเวณเขตอนุรักษ์พันธุกรรม มหาวิทยาลัยแม่โจ้ – ชุมพรโดยโครงการนี้ได้ทำการสำรวจสมุนไพรปลาไหลเผือกพบว่าส่วนใหญ่ในพื้นที่แม่โจ้-ชุมพรจะพบชนิด Eurycoma longifolia Jack อยู่เป็นจำนวนมากและมีทั้งต้นโดยมีความสูง ˃390 เซนติเมตร และในปีเดียวกันมีการทำการเก็บรวบรวมพืชสมุนไพรท้องถิ่นในรูปเมล็ด ผล กิ่ง หัว รากเพื่อนำมาเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อไว้ศึกษาโดยสมุนไพรปลาไหลเผือกเป็นหนึ่งชนิดที่ได้นำส่วนเมล็ด ผล กิ่ง หัว รากเพื่อนำมาเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ และต่อเนื่องมาสู่ปี 2564 ได้รับโครงการโครงการศึกษาเปรียบเทียบสารที่พบในราก ใบ ยอด และเปลือกไม้ของพืชสมุนไพรปลาไหลเผือกเพื่อการอนุรักษ์สมุนไพรปลาไหลเผือกในบริเวณ และโครงการศึกษาและพัฒนาการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อปลาไหลเผือก โดยโครงการทั้งสองในปี 2564 จะทำงานร่วมกันเพื่อตรวจสอบและเปรียบเทียบสาระสำคัญในราก ใบ ยอด และเปลือกไม้ทั้งที่เป็นต้นที่ได้จากส่วนพื้นที่และต้นที่ได้จากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อเพื่อตรวจสอบสารสำคัญในส่วนต่างๆจากรายงานฉบับสมบูรณ์ของ นิจศิรและคณะ (ม.ป.ป) การศึกษาวิจัยสมุนไพร ปลาไหลเผือก เพื่อประเมินคุณค่าและความสำคัญประกอบการพิจารณาในการประกาศให้เป็นสมุนไพรควบคุมตามพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ได้กล่าวถึงสาระสำคัญในส่วนต่างๆของสมุนไพรปลาไหลเผือกดังนี้ ในลำต้นปลาไหลเผือก พบสารกลุ่ม quassinoids และสารกลุ่ม triterpenoids ซึ่ได้แก่สารกลุ่ม triterpene polyether และสารกลุ่ม biphenylneolignans จากส่วนเนื้อไม้ของปลาไหลเผือก ส่วนในรากปลาไหลเผือก พบสารกลุ่ม quassinoids ได้แก่ eurycomalactone eurycolactone และสาร phenylpropanoids ในใบของปลาไหลเผือก พบสาร longilactone และได้มีการทดสอบฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาพบว่ามีฤทธิ์ต้านมาลาเรียและปรสิต ผลต่อสมรรถภาพทางเพศและฮอร์โมน และมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ (anti-inflammatory activity) และสารสกัดเมทานอลจากรากปลาไหลเผือกมีสาร eurycomanone ซึ่งมีผลต่อปริมาณของ spermatocyte และปริมาณของ spermatid ระยะที่ 7 ในกระบวนการสร้างตัวอสุจิ (spermatogenesis cycle) เพิ่มมากขึ้น