รายละเอียดโครงการ

จากการศึกษาการใช้ประโยชน์จากต้นเสม็ดขาว ซึ่งเป็นสมุนไพรชายหาดที่พบมากในพื้นที่ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร ด้วยต้นเสม็ดขาวเป็นพืชที่ใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วนของต้น ชาวบ้านส่วนใหญ่นิยมนำเห็ดมารับประทาน นำยอดอ่อนมาเป็นผักเหนาะ ใบนำมาทำเป็นน้ำชาดื่ม น้ำต้มจากใบนำมาย้อมแหเพราะสีของน้ำต้มเป็นสีน้ำตาล เปลือกและลำต้นเอามาทำเสาบ้าน เป็นต้น จากที่กล่าวมาเกษตรกร ชาวบ้านบางคนยังไม่ทราบถึงการสกัดสารสำคัญจากพืชสมุนไพร และนำเอาสารสกัดที่ได้มาใช้ประโยชน์ และจากที่ได้ทำการศึกษาการนำใบเสม็ดขาวมาใช้ประโยชน์ ในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปีงบประมาณ 2559, 2560, 2563 และ 2565 นั้น โดยได้มีการนำสารสกัดและน้ำมันหอมระเหยจากใบเสม็ดขาวมาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ ได้แก่ ยาหม่อง, น้ำมันเขียวสมุนไพรเสม็ดขาว (จดอนุสิทธิบัตร), สบู่สมุนไพรเสม็ดขาว, สมุนไพรกำจัดและ/หรือไล่แมลงจากสารสกัดใบแห้งเสม็ดขาวที่สกัดด้วยตัวทำละลายเอทานอล, ผลิตภัณฑ์น้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมสารสกัดจากเสม็ดขาว, ครีมเจลเสม็ดขาว และได้พัฒนาน้ำมันหอมระเหยมาใช้สลบสัตว์น้ำ ซึ่งจากการทำงานบริการวิชาการที่สนองต่อโครงการในพระราชดำริอย่างต่อเนื่อง โดยมุ่งเน้นการอนุรักษ์และการนำสมุนไพรในท้องถิ่นมาพัฒนาการใช้ประโยชน์เพื่อให้เกิดการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนนั้น ในปีที่ผ่านมาจากการทำงานโครงการบริการวิชาการได้มีการถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับการสกัดสารจากสมุนไพรในท้องถิ่นและการนำสารสกัดสมุนไพรในท้องถิ่นมาใช้ประโยชน์เป็นสมุนไพรไล่แมลง และนำสารสกัดจากสมุนไพรมาทำผลิตภัณฑ์อเนกประสงค์ใช้ในครัวเรือนนั้น ชุมชนเป้าหมายเป็นเกษตรกรในพื้นที่ อำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฎร์ธานี เพื่อให้คนในชุมชนมีสุขภาวะที่ดีขึ้นสอบถามพบปะพูดคุยกับผู้เข้าร่วมกิจกรรม ดังนั้นในโครงการครั้งนี้จะมุ่งเน้นถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการนำสารสกัดสมุนไพรในท้องถิ่น จากโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ มาใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน เพื่อกระจายองค์ความรู้ให้กับเกษตรกร ชาวประมง ชุมชนกลุ่มเป้าหมายกลุ่มใหม่ และเป็นการนำสารสกัดจากสมุนไพรในท้องถิ่นสมุนไพรไทยมาใช้ประโยชน์กับสัตว์น้ำเพื่อการเพิ่มมูลค่า และการผลิตสัตว์น้ำปลอดภัย รวมทั้งบูรณาการโดยนำฐานการเรียนรู้สวมสมุนไพรในมหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร ที่คณะได้เคยรับการสนับสนุนจากโครงการบริการวิชาการ งบประมาณแผ่นดิน มาเชื่อมโยงเพื่อให้มีความต่อเนื่องในด้านการดูแลฐานการเรียนรู้ เพื่อให้นักศึกษาได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ของโครงการ โดยได้ระบุได้ในชั่วโมงกิจกรรมของมหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร และรายวิชาที่มีความเกี่ยวข้องตามที่ได้ระบุไว้ใน มคอ.3 ประจำปีการศึกษา 2564 ด้วย สอดคล้องกับโครงการพระราชดำริ 1. โครงการเสม็ดขาว (Melaleuca cajuputi Powell) กับการใช้ประโยชน์เพื่อพัฒนาสู่ผลิตภัณฑ์ จากโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปีงบประมาณ 2559 2. โครงการ การพัฒนาผลิตภัณฑ์กำจัดแมลงจากเสม็ดขาว จากโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปีงบประมาณ 2560 3. โครงการ สมบัติการต้านอนุมูลอิสระและพัฒนาการใช้ประโยชน์จากใบเสม็ดเพื่อเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ ภายใต้ชุดโครงการ การอนุรักษ์และพัฒนาต้นเสม็ดอย่างยั่งยืน จากโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปีงบประมาณ 2563 4. โครงการ การพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรเสม็ดเพื่อใช้ประโยชน์ในการสลบสัตว์น้ำและเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ จากโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปีงบประมาณ 2565 แนวทางการขับเคลื่อนผลงานบริการวิชาการไปสู่ผลลัพธ์และผลกระทบ การเชื่อมโยงหรือความร่วมมือกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และผู้ใช้ประโยชน์จากงานบริการวิชาการ (Stakeholder and User Engagement) โดยระบุชื่อหน่วยงานภาครัฐ เอกชน ประชาสังคมและชุมชน โดยอธิบายกระบวนการดำเนินงานร่วมกันและการเชื่อมโยงการขับเคลื่อนผลการบริการวิชาการไปสู่การใช้ประโยชน์อย่างชัดเจน (โปรดอธิบาย) โครงการนี้จึงเชื่อมโยงกับชุมชนเขาชวาลาหมู่ 7 ตำบลคันธุลี อำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฎร์ธานี เนื่องจากการที่เคยจัดกิจกรรมอบรมโครงการบริการ ประจำปี 2565 ได้มีการแลกเปลี่ยนและเสนอแนะจากผู้นำชุมชนปาล์มแปลงใหญ่ (นายนิพนธ์ ศรีสว่าง) ได้ให้ความสนใจการนำสารสกัดจากเสม็ดขาวมาใช้ประโยชน์กับผักสวนครัว ผักในครัวเรือน ดังนั้นในปี 2566 กระบวนการดำเนินการร่วมกับชุมชนเน้นการนำสารสกัดมาใช้ประโยชน์ตามเดิม และจัดกิจกรรมทำผลิตภัณฑ์เพื่อใช้ในชุมชนในปริมาณที่เหมาะสมกับการดำเนินงานของโครงการในครั้งนี้ เพื่อให้การใช้ประโยชน์สมุนไพรเสม็ดขาวในชุมชนเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยมีการติดตามประเมินผลจากการเข้าพบประพูดคุยเกี่ยวกับประสิทธิภาพและการใช้ประโยชน์เป็นช่วงๆ กับเกษตรกรในชุมชนผู้ใช้สารสกัด