รายละเอียดโครงการ

ปัจจุบันโลกกำลังประสบปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะทางการเกษตร มีการใช้สารเคมีปริมาณมากในการป้องกันกำจัดศัตรูพืช ทำให้เกิดปัญหาสารพิษตกค้างในธรรมชาติ และมีผลทางอ้อมต่อสุขภาพของมนุษย์ ทั่วโลกจึงได้ตื่นตัวในการศึกษาวิจัยเพื่อนำสารสกัดจากธรรมชาติมาใช้ทดแทนสารเคมีทางการเกษตรเพื่อให้มีความปลอดภัยต่อระบบนิเวศน์ มีการศึกษาเกี่ยวกับการใช้พืชสมุนไพรหลายชนิดมาใช้ในการยับยั้งและป้องกันกำจัดศัตรูพืชได้เช่นเดียวกับสารเคมี ซึ่งเสม็ดขาว(Melaleuca cajuputi Powell) เป็นพืชที่น่าสนใจชนิดหนึ่ง เนื่องจากเป็นไม้พื้นเมือง และพบมากในบริเวณป่าชายเลนและป่าพรุ ได้มีรายงานการค้นพบสาร cineole (นิจศิริและพยอม, 2534) และในน้ำมันหอมระเหยจากใบเสม็ดขาวมีสาร cineole, beta-pinene, alpha-terpineol ซึ่งมีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ได้หลายชนิด เช่น Proteus vugaris, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli เชื้อรา Penicillium notatum และ Aspergillus niger เชื้อราก่อโรคผิวหนัง Epidermophyton floccosum และ Trichophyton rubrum เชื้อยีสต์ Candida albican (Christop และคณะ , 2000) จากข้อมูลข้างต้นพบว่า สารสกัดและน้ำมันหอมระเหยจากใบเสม็ดขาวสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ แบคทีเรียและเชื้อราได้หลายชนิด การวิจัยนี้จึงได้นำมาทดลองยับยั้งโรครากเน่าและโคนเน่า (root rot and stem rot) ที่เกิดจากเชื้อ Phytophthora palmivora. ในทุเรียน การปลูกทุเรียนตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันเกษตรกรมักประสบปัญหากับโรคพืชที่สำคัญ ได้แก่ โรครากเน่าและโคนเน่า (root rot and stem rot) ที่เกิดจากเชื้อ Phytophthora palmivora (Butler.) Butler (เชษฐา, 2541; ปัญจมาและสมศิริ, 2545) โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝนที่มีฝนตกชุก การแพร่ระบาดของ เชื้อโรคจะรุนแรง ส่งผลให้ต้นทุเรียนได้รับความเสียหายถึงร้อยละ 72.8 (ปัญจมา, 2546) สามารถเกิดได้ตั้งแต่ทุเรียนเป็นต้นกล้าจนถึงต้นโต สามารถเกิดได้กับทุกส่วนของต้นทุเรียน ตั้งแต่ ราก ลำต้น ใบและผล พื้นที่ปลูกที่เหมาะแก่การแพร่ระบาดของโรค คือ สภาพที่มีฝนตกชุกตลอดเวลา ความชื้นในดินและอากาศสูง ลมพายุพัดผ่าน เหมาะกับการเจริญของเชื้อราสาเหตุของโรค ทำให้การแพร่ระบาดของโรคเป็นไปอย่างรุนแรง เชื้อไฟทอฟธอรา เป็นจุลินทรีย์ขนาดเล็กจนมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า อาศัยอยู่ในดิน เชื้อไฟทอฟธอรา อาจมีหลายชนิดที่เข้าทำลายทุเรียนมีชื่อว่า Phytophthora palmivora (ไฟทอฟธอรา ปาล์มมิโวลา) เชื้อจะสามารถสร้างสปอร์พิเศษมีผนังหนา (chlamydospores) ที่ทนสภาพแวดล้อมได้ดี มีชีวิตอยู่ในดินได้นานภายใต้สภาวะที่ไม่เหมาะกับการเจริญเติบโตของเชื้อไฟทอฟธอรา เช่น อากาศแห้งแล้ง ดินขาดน้ำ เมื่อดินได้น้ำในหน้าฝน เชื้อก็จะเจริญเติบได้ต่อไป ดังนั้น ในช่วงหน้าแล้ง โรคจะไม่ระบาด ไม่มีโรคไฟทอฟธอราบนต้นทุเรียน แต่เมื่อเข้าหน้าฝน โรคจะระบาดรุนแรงมากขึ้น (จากงานวิจัยวิทยานิพนธ์ ปริญญาโท มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์) ดังนั้นจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเก็บรวบรวมโรครากเน่าและโคนเน่า ในการศึกษาข้อมูลเชื้อ Phytophthora palmivora สาเหตุโรครากเน่าและโคนเน่า จากแหล่งปลูกทุเรียนจริง เพื่อใช้เป็นแหล่งพันธุกรรมและการประยุกต์ใช้ในงานวิจัย เพื่อเป็นข้อมูลต่อยอดงานวิจัยและนำไปใช้ได้จริงในอนาคตต่อไป