รายละเอียดโครงการ

ยุคปัจจุบันมีการแข่งขันค่อนข้างสูงเพื่อให้ได้มาซึ่งโอกาสในการดำรงชีวิตอย่างมีความสุข และตอบสนองความต้องการของตัวเองในทุกๆด้าน ภาวะดังกล่าวไม่ได้มีขีดจำกัดเฉพาะในสังคมเมืองเท่านั้น แต่ยังขยายวงกว้างสู่สังคมภายรอบนอกซึ่งก็คือสังคมที่ประกอบอาชีพทำการเกษตรเป็นอาชีพหลักนั่นเอง ภาวะเช่นนี้ส่งผลให้การดำเนินชีวิตเปลี่ยนไป จากที่เคยทำการเกษตรเพื่อบริโภคภายในครอบครัวหรือมีผลผลิตเหลือจากการบริโภคค่อยนำมาจำหน่าย กลับกลายมาเป็นทำเพื่อให้ได้ปริมาณผลผลิตที่มากขึ้นเนื่องจากมีภาระค่าใช้จ่ายของครอบครัวเป็นตัวกำหนด จากเหตุผลดังกล่าวส่งผลให้มีพื้นที่การผลิตพืชผลทางการเกษตรเพิ่มขึ้น ความหลากหลายของชนิดพืชที่ปลูกมากขึ้น และมีระยะการปลูกพืชถี่ขึ้น ตามลำดับ เมื่อเป็นเช่นนี้ธาตุอาหารพืชที่อยู่ในดินก็ถูกใช้มากขึ้นตาม พื้นที่เพาะปลูกที่ไม่มีการพักดิน พักการสะสมอาหาร ก็ส่งผลให้ดินเป็นแหล่งสะสมของโรคพืช และแมลง รวมถึงวงจรการผลิตที่ไม่มีการเว้นช่วงก็เป็นการเปิดโอกาสให้แมลงศัตรูพืชขยายพันธุ์อย่างรวดเร็ว ผลที่ตามมาก็คือเกษตรกรต้องหันมาพึ่งปัจจัยการผลิตที่เป็นสารเคมีเพื่อเพิ่มความสมบูรณ์ให้กับพืช และป้องกันความเสียหายของพืชจากโรคและแมลง และมีแนวโน้มที่จะมีปริมาณการใช้ที่มากขึ้นในทุกๆปี โดยเปรียบเทียบจากปริมาณและมูลค่าการนำเข้าปัจจัยการผลิตสินค้าเกษตรของสำนักงานเศรษฐกิจแห่งชาติพบว่า ปี 2552 มีการนำเข้าปุ๋ยเคมี 3,833.072 ตัน มูลค่า 42,666 ล้านบาท และต่อมาในปี 2556 มีการนำเข้าปุ๋ยเพิ่มขึ้นเป็น 5,638.891 ตัน มูลค่า 72,259 ล้านบาท และในส่วนของสารกำจัดวัชพืช,โรค-แมลง พบว่า ปี 2551/2555 นำเข้า 109,969/134,480 ตัน (www.oae.go.th) ค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2557 จากข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าการผลิตพืชของไทยในปัจจุบันยังต้องพึ่งพาปัจจัยการผลิตจากต่างประเทศ และมีแนวโน้มการนำเข้าเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จากสภาวะดังกล่าวส่งผลให้ประชากรของประเทศเสี่ยงต่อการบริโภคอาหารที่มีสารปนเปื้อนค่อนข้างสูง โดยในรอบ 5 ปีที่ผ่านมาพบอัตราการป่วยจากโรคติดเชื้อที่เกิดจากน้ำและอาหารที่ไม่สะอาดปีละประมาณ 2 ล้านราย ขณะเดียวกันการป่วยและเสียชีวิตจากโรคมะเร็งในปี 2549 พบผู้เสียชีวิตจากโรคดังกล่าวถึง 60,000 ราย (www.thailabonline.com) ค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2557 จากสถิติดังกล่าวถ้ามองในแง่ของการช่วยให้ปริมาณผลผลิตเพิ่มขึ้นและมีคุณภาพตรงกับความต้องการของตลาด ก็ถือว่ายังไม่มีสิ่งใดมาตอบสนองความต้องการของเกษตรกรในจุดนี้ได้ แต่ถ้ามองในแง่ของผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงานตลอดจนผู้บริโภคแล้วก็ไม่มีใครปฏิเสธได้ถึงผลกระทบดังกล่าว แต่ปัญหาอยู่ที่เกษตรกรเองยังมีความเชื่อมั่นต่อปัจจัยการผลิตดังกล่าวประกอบกับสภาพชีวิตความเป็นอยู่ในปัจจุบันที่เงินเป็นปัจจัยที่ 5 ในการดำรงชีวิตทำให้เกษตรกรต้องพึ่งพาสิ่งที่สามารถตอบสนองต่อความต้องการได้อย่างรวดเร็ว จนทำให้ลืมนึกถึงผลกระทบที่จะตามมาในระยะยาว ดังนั้นเหตุผลดังกล่าว สำนักฟาร์มมหาวิทยาลัยแม่โจ้ จึงจัดทำโครงการฐานเรียนรู้การผลิตพืชในรูปแบบเกษตรอินทรีย์สำนักฟาร์มมหาวิทยาลัย จากต้นน้ำสู่ปลายน้ำ ซึ่งเป็นแนวทางการผลิตที่ปลอดภัยจากสารพิษตกค้าง โดยผลผลิตจากการทำเกษตรอินทรีย์สามารถเพิ่มมูลค่าได้มากกว่า 1 เท่าตัวของราคาตลาด สำนักฟาร์มมหาวิทยาลัยแม่โจ้ มีพื้นที่สำหรับการผลิตพืชแบบเกษตรอินทรีย์ที่ฟาร์มบ้านโปงกว่า 100 ไร่ โดยแบ่งเป็น พื้นที่ปลูกลำไยอินทรีย์ จำนวน 20 ไร่ มะม่วงน้ำดอกไม้สีทองอินทรีย์ จำนวน 20 ไร่ ยางพาราอินทรีย์ จำนวน 30 ไร่ และพืชผักอินทรีย์ จำนวน 1.5 ไร่ ซึ่งได้รับการรับรองแปลงพื้นที่เกษตรอินทรีย์ จากกรมวิชาการเกษตร และระบบมาตรฐาน IQSแม่โจ้ แล้วนั้น และมีโครงการปลูกไม้ผลอินทรีย์ อีกจำนวน 40 ไร่ อาทิเช่น เงาะ ทุเรียน เมล่อน องุ่น มะนาว แก้วมังกร ฯ และพื้นที่ปลูกมะม่วงอินทรีย์อำเภอพร้าว ทั้งนี้เพื่อสนองนโยบายของมหาวิทยาลัยเพื่อก้าวเข้าสู่การเป็นมหาวิทยาลัยสีเขียว ประกอบกับสำนักฟาร์มฯมีหน้าที่หลักในการให้บริการวิชาการแก่เกษตรกรและผู้ที่สนใจ รวมทั้งในแต่ละปีได้รับนักศึกษาจากหลายสถาบันเพื่อเข้ารับการฝึกงาน การที่ทางสำนักฟาร์มจะจัดตั้งฐานเรียนรู้เพื่อสาธิตการผลิตพืชอินทรีย์ จึงเป็นแนวทางและต้นแบบที่ควรผลักดัน เพราะเมื่อนับรวมผู้เข้าศึกษาดูงานและนักศึกษาที่เข้ารับการฝึกงานในแต่ละปี ก็จะสามารถนำแนวคิดและความรู้ที่ได้รับไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตัวเองจนขยายผลไปสู่การเผยแพร่ต่อระดับชุมชนต่อไป