โครงการเศรษฐศาสตร์อาสารักษ์ป่ารักษ์น้ำนี้ เกิดจากแนวคิดที่ว่า “ฝายชะลอน้ำ” เป็นเครื่องมือที่ช่วย ลดความสูญเสียจากปัญหาน้ำท่วม และเพิ่มความชุ่มชื่นให้ผืนป่า กอปรกับจากได้ทำงานวิจัยร่วมกับโครงการขยายผลโครงการหลวงแม่สลอง อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย ว่าในเขตพื้นที่รับผิดชอบของโครงการขยายผลฯ นั้นมีพื้นที่ขนาดใหญ่และมี "ฝายชะลอน้ำ" จำนวนมากที่ต้องการการซ่อมแซมปรับปรุงให้สามารถใช้งานได้ดีเพื่อ เพิ่มแหล่งกักเก็บน้ำ ให้ผืนป่า เพิ่มความชุ่มชื้นให้ผืนป่ามากขึ้น “ฝายชะลอน้ำ” หรือฝายแม้ว เป็นแนวคิดการพื้นฟูผืนป่าตามแนวพระราชดำริในการจัดการฟื้นฟูผืนป่าโดยการ เพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผืนป่า และชะลอการไหลของน้ำ ให้ไหลช้าลง ลดการสูญเสีย เพื่อให้ชุมชนมีการอนุรักษ์ ฟื่นฟูและเสริมประสิทธิภาพในการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมและพัฒนาการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติของชุมชนระหว่างนักศึกษาและประชาชนในพื้นที่ อันจะเป็นประโยชน์ทั้งต่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวไทยภูเขา การปลูกฝังแนวคิดอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตลอดจนจิตสำนึกสาธารณะ อันจะเป็นพื้นฐานที่ดีของการผลิตบัณฑิตที่มีคุณธรรม จริยธรรม ต่อไป