รายละเอียดโครงการ

ภูมิปัญญาของท้องถิ่นในแต่ละพื้นที่นั้น มีเอกลักษณ์และวัฒนธรรมที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งเป็นสิ่งที่สามารถบ่งบอกถึงความรู้ภูมิปัญญาของคนท้องถิ่น ซึ่งไม่ถือเป็นสิ่งที่ล้าสมัยทั้งนี้ในทางตรงกันข้ามเอกลักษณ์และวัฒนธรรมเหล่านั้น เป็นเครื่องบ่งชี้ตัวตนและคุณค่าแบบที่ใครไม่สามารถนำไปเป็นเจ้าของได้ (ศิริขวัญ หวันจิและคณะ ,2563) ในแต่ละพื้นถิ่นมีทรัพยากรบางชนิดสามารถนำมาทำประโยชน์ให้กับชุมชนมาอย่างช้านานจนกลายเป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่นนั้นๆโดยใช้ความรู้ความสามารถที่มีนำมาพัฒนา ดัดแปลง ต่อยอด จากรุ่นสู่รุ่นสู่การสรรค์สร้างเป็นผลิตภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์ขึ้นมา ในปัจจุบันผลิตภัณฑ์ตามท้องถิ่นที่มาจากภูมิปัญญาได้รับความสนใจจากผู้บริโภคและตลาดมากขึ้น โดยจะมุ่งเน้นไปในทิศทางของการพัฒนาตัวผลิตภัณฑ์ของท้องถิ่นให้มีคุณภาพสามารถตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคภายใต้เทคโนโลยีและนวัตกรรมภายในชุมชน น้ำพริกเครื่องแกง เป็นอาหารพื้นบ้านที่เกิดจากภูมิปัญญาของคนในชุมชนที่อยู่คู่กับวิถีชีวิตของคนไทยมาช้านาน เนื่องจากมีรสชาติถูกปากมีส่วนผสมของเครื่องปรุงที่เป็นเอกลักษณ์ มีรสชาติจัดจ้าน สี กลิ่นรส ต้องตาน่าชิมจึงทำให้น้ำพริกเครื่องแกงเป็นผลิตภัณฑ์หนึ่งที่มีการผลิตเพื่อจำหน่ายเป็นจำนวนมากในทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ มีส่วนประกอบหลักๆ หลากหลายชนิดที่มีคุณประโยชน์ทางโภชนาการและป้องกันโรคภัยต่างๆ ในปัจจุบันน้ำพริกเครื่องแกงผู้บริโภคจึงมองว่าเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ ด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดไวรัสโควิด-19 อีกทั้งในปัจจุบัน ทำให้ผู้บริโภคหันมาใส่ใจอาหารสุขภาพกันมากขึ้น น้ำพริกเครื่องแกงประกอบไปด้วยวัตถุดิบหลัก ได้แก่ พริก กระเทียม ขิง ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูดและหอมแดง เป็นต้น ในพื้นที่อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่มีกลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตน้ำพริกเครื่องแกงที่มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่อง ประเภทน้ำพริกเครื่องแกงที่กลุ่มสตรีฯ ผลิตขึ้น ได้แก่ น้ำพริกน้ำเงี้ยว น้ำพริกแกงอ่อม น้ำพริกแกงเผ็ด น้ำพริกแกงเหลือง น้ำพริกแกงส้ม น้ำพริกแกงฮังเล เป็นต้น มีการส่งจำหน่ายให้กับร้านหมูอินเตอร์จำนวน 61 สาขาทั่วประเทศ (อ้างอิง,www.moointer.com สืบค้นเมื่อ 1 กรกฎาคม 2564) โดยปัญหาที่ผ่านมาพบว่า เกษตรกรมีปัญหาเกี่ยวกับกระบวนการผลิต วิธีการเก็บวัตถุดิบปัจจัยการผลิตที่ยังไม่ถูกสุขลักษณะ และวิธีบรรจุผลิตภัณฑ์ ผลิตภัณฑ์มีอายุสั้น รวมทั้งการวางจำหน่ายตามท้องตลาดง่ายต่อการปนเปื้อนจากสิ่งสกปรก ฝุ่นละออง หรือแมลงต่างๆ ซึ่งเป็นวิธีการดูแลผลิตภัณฑ์หลังการผลิตที่ไม่ถูกสุขลักษณะ หากนำไปบริโภคอาจเกิดผลเสียต่อร่างกายได้ จากการบริการวิชาการในอดีตที่ผ่านมาโครงการเสริมสร้างความเข้มแข็งของกลุ่มผู้ผลิตผลิตภัณฑ์แปรรูปในพื้นที่อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ภายใต้โครงการขับเคลื่อนงานบริการวิชาการสู่ชุมชน (Sansai Development Model) ตามภารกิจหลักของมหาวิทยาลัยแม่โจ้และเป็นแผนยุทธศาสตร์ที่สำคัญของมหาวิทยาลัยตามยุทธศาสตร์ที่ 1 ด้านการยกระดับขีดความรู้ ความสามารถด้านการเกษตรให้แก่ชุมชน สังคม ท้องถิ่น สู่ความยั่งยืน และยุทธศาสตร์ที่ 3 การบูรณาการองค์ความรู้ ผลการวิจัย ที่มีอยู่ในมหาวิทยาลัยไปต่อยอดสู่การสร้างนวัตกรรม เทคโนโลยี และการสร้างผู้ประกอบการ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการพัฒนามหาวิทยาลัยให้เป็น University of Life ภายใต้กรอบการพัฒนาด้าน Organic University มุ่งเน้นการส่งเสริมอาชีพพัฒนาทักษะให้เกิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning) และการบริการวิชาการแก่ชุมชน และสังคมอย่างต่อเนื่องในการเผยแพร่องค์ความรู้สู่การประยุกต์เพื่อการเรียนรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีแก่สังคม จากผลการดำเนินงานจากโครงการบริการวิชาการที่ผ่านมาจัดกิจกรรมอบรมแก่สมาชิกกลุ่มเกษตรกรกลุ่มผู้ผลิตผลิตภัณฑ์แปรรูปในพื้นที่อำเภอสันทรายมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการการสร้างอำนาจในการต่อรองปัจจัยการผลิตต่างๆ วิธีการรวมซื้อปัจจัยการผลิต และวิธีการรวมขายผลผลิตภัณฑ์ เป็นต้น ทั้งนี้ยังพบปัญหาในพื้นที่จากกลุ่มผู้ผลิตผลิตภัณฑ์แปรรูปในอำเภอสันทราย พบว่า กลุ่มผลิตน้ำพริกแกงในพื้นที่เกี่ยวกับวิธีการเก็บวัตถุดิบ ปัจจัยการผลิต และบรรจุภัณฑ์ที่มีลักษณะไม่ได้มาตรฐานจึงมีสารปนเปื้อน ไม่สามารถเก็บรักษาผลิตภัณฑ์แปรรูปได้ในระยะยาว อีกทั้งตราผลิตภัณฑ์ไม่สร้างความน่าสนใจแก่ผู้บริโภค รวมทั้งกลุ่มเกษตรกรไม่มีการวางแผนด้านการใช้ปัจจัยการผลิต การวางแผนธุรกิจของกลุ่มฯ โครงสร้างกระบวนการบริหารจัดการกลุ่ม การจัดสรรผลประโยชน์แก่สมาชิกกลุ่ม อีกทั้งมีการทำด้านการตลาดที่ล่าสมัย สมาชิกไม่เคยได้รับการพัฒนาส่งเสริมทักษะด้านการผลิต และด้านขายการจัดจำหน่าย ทำให้ไม่สามารถเข้าถึงการรับรู้ของผู้บริโภคจึงส่งผลทำให้เกิดการขาดทุนอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นโครงการบริการวิชาการครั้งนี้ทางมหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้ให้ความสำคัญในการพัฒนาส่งเสริมอาชีพและการบริการวิชาการแก่ชุมชน สังคม ด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยแม่โจ้มีความรู้ความเชี่ยวชาญ อาทิ ทีมผู้ร่วมโครงการบริการวิชาการจากคณะวิศวกรรมและอุตสาหกรรมเกษตรมีความรู้ความเชี่ยวชาญผลิตเครื่องพาสเจอร์ไรซ์ระดับอุตสาหกรรมครัวเรือนที่มีต้นทุนต่ำสู่กระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปที่ถูกสุขอนามัยผ่านการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา(อย.) ทีมผู้ร่วมโครงการบริการวิชาการจากคณะเศรษฐศาสตร์ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญด้านการสร้างแผนธุรกิจ การวิเคราะห์ความคุ้มค่าของธุรกิจชุมชน กระบวนการบริหารจัดการในกลุ่ม รวมทั้งแนวทางการจัดสรรผลประโยชน์ของสมาชิกกลุ่ม และความร่วมมือจากหัวหน้ากลุ่มผู้ผลิตแปรรูปผลิตภัณฑ์ชุมชนอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 12 กลุ่ม ซึ่งมีความรู้ความเข้าใจในบริบทของชุมชนตนเองอย่างลึกซึ้ง เพื่อนำมาถ่ายทอดผลิตภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์ที่มีความแตกต่างในรูปแบบที่ไม่ซ้ำใคร จากข้อมูลที่กล่าวมานั้นโครงการบริการวิชาการครั้งนี้ มีเป้าประสงค์ในการส่งเสริมอาชีพด้วยทุนชุมชนและพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์สู่การเป็นธุรกิจชุมชนต้นแบบเกิดจากการได้รับความร่วมมือจากคนในชุมชนรวมถึงหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน อาทิ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เทศบาลเมืองแม่โจ้ เทศบาลตำบลสันทรายหลวง สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอสันทราย สำนักงานเกษตรอำเภอสันทราย สหกรณ์นิคมสันทราย จำกัด และเอ็ม ดี ดี ดี กรุ๊ป จำกัด เป็นต้น โครงการบริการวิชาการครั้งนี้เรื่อง การส่งเสริมอาชีพด้วยทุนชุมชนและพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์สู่การสร้างรายได้เชิงพาณิชย์ภายใต้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของกลุ่มน้ำพริกเครื่องแกงอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่เกิดจากการสำรวจความต้องการของคนที่อาศัยในพื้นที่ชุมชนเป้าหมายที่มหาวิทยาลัยกำหนดภายใต้รูปแบบนวัตกรรมเกษตร อาหารและสุขภาพ เพื่อให้เกิดชุมชนต้นแบบการพัฒนาอย่างยั่งยืนตามแนวทางหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economic) นำมาสู่ปรับตัวมองโลกเชิงระบบที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มุ่งเน้นการรอดพ้นจากภัยและวิกฤต อาทิ สถานการณ์การแพร่ระบาดไวรัสโควิด-19 เพื่อความมั่นคงทางอาหาร ความมั่นคงในชีวิตและความยั่งยืน โดยคำนึงถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว ตลอดจนใช้ความรู้ความรอบคอบและคุณธรรมประกอบการวางแผน การตัดสินใจและการกระทำสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการปฏิบัติตนได้ในทุกระดับทุกด้าน ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม อีกทั้งยังสอดคล้องกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) และโมเดลเศรษฐกิจสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน (Bio-Circular – Green Economy: BCG) เพื่อให้เกิดองค์การความรู้และการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีนำมาซึ่งการพัฒนาทักษะส่งเสริมอาชีพ สร้างรายได้ในชุมชนเพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม อีกทั้งสร้างความเข้มแข็งเกิดสามัคคีในชุมชนได้อย่างยั่งยืน โครงการบริการวิชาการครั้งนี้ได้นำองค์ความรู้/ผลงานวิจัยเรื่องใดมาบริการวิชาการ (โปรดระบุชื่อองค์ความรู้/ผลงานวิจัย) ดังนี้ 1. องค์ความรู้การพัฒนาผลิตภัณฑ์ดอกเก๊กฮวยอบแห้ง ภายใต้โครงการวิจัย เรื่องพัฒนาผลิตภัณฑ์ดอกเก๊กฮวยอบแห้งของศูนย์พัฒนาศูนย์พัฒนาโครงการหลวงสะโงะระยะที่ 1-2 2. องค์ความรู้การพัฒนาเครื่องต้นแบบสำหรับการอบแห้งกากมะพร้าวสด ภายใต้โครงการวิจัย เรื่องพัฒนาเครื่องต้นแบบสำหรับการอบแห้งกากมะพร้าวสด 3. องค์ความรู้การพัฒนาเตาอบแห้งอนามัย ภายใต้โครงการวิจัย เรื่องพัฒนาเตาอบแห้งอนามัยเพื่อปรับปรุงกระบวนการแปรรูปเนื้อลำไยอบแห้งสีทองของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปลำไยอบแห้งเนื้อสีทองบ้านสันป่าเหียง 4. องค์ความรู้กระบวนการอบแห้งสมุนไพรและชาดอกไม้ ภายใต้โครงการวิจัย เรื่องพัฒนากระบวนการอบแห้งสมุนไพร ชาดอกไม้: กรณีศึกษาศูนย์พัฒนาโครงการหลวงสะโงะ จังหวัดเชียงราย 5. องค์ความรู้กระบวนการยกระดับความเข็มแข็งการบริหารจัดการระหว่างเครือข่ายของเกษตรกร ภายใต้โครงการวิจัย เรื่องการยกระดับความเข็มแข็งการบริหารจัดการระหว่างเครือข่ายของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวระบบเกษตรนาแปลงใหญ่ 6. องค์ความรู้กระบวนพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการกลุ่ม ด้านการผลิต ด้านกระบวนการแปรรูป ด้านการตลาดและการจัดสรรผลประโยชน์ของสมาชิก ภายใต้โครงการวิจัย เรื่องการพัฒนาศักยภาพการบริหารจัดการกลุ่มจากเศษวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรสู่วิสาหกิจชุมชน 7. องค์ความรู้การทำเกษตรพอเพียงภายใต้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ภายใต้โครงการวิจัย เรื่องการยกระดับความเข็มแข็งการบริหารจัดการระหว่างเครือข่ายของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวระบบเกษตรนาแปลงใหญ่ เป็นต้น โครงการบริการวิชาการครั้งนี้เรื่อง การส่งเสริมอาชีพด้วยทุนชุมชนและพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์สู่การสร้างรายได้เชิงพาณิชย์ภายใต้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของกลุ่มน้ำพริกเครื่องแกงอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ สอดคล้องกับ SDGs : เป้าหมายที่ 10 ลดความเหลื่อมล้ำ และ เป้าหมายที่ 12 แผนการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน ในการจัดการกับปัญหาความเหลื่อมล้ำที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจึงจำเป็นต้องมีนโยบายที่เหมาะสมเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กับประชากรกลุ่มที่มีรายได้ต่ำ และส่งเสริมความครอบคลุมทางเศรษฐกิจให้กับทุก ส่งเสริมการให้ความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาส่งเสริมอาชีพด้วยทุนชุมชนและพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์สู่การสร้างรายได้เชิงพาณิชย์ภายใต้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง อีกทั้งลดการเคลื่อนย้ายแรงงานซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่สำคัญในการลดความเหลื่อมล้ำทางรายได้ และสังคมที่เพิ่มขึ้น 6. ความต้องการของชุมชน หรือพื้นที่ที่รับผิดชอบ: ความต้องการของชุมชนกลุ่มผู้ผลิตน้ำพริกแกงสำเร็จรูปอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ดังนี้ 6.1 วิธีการเก็บวัตถุดิบ ปัจจัยการผลิต และบรรจุภัณฑ์ที่มีมาตรฐาน สามารถเก็บรักษาผลิตภัณฑ์แปรรูปได้ในระยะยาว ที่ถูกสุขอนามัยผ่านการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) 6.2 การพัฒนาตราผลิตภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์น่าสนใจแก่ผู้บริโภค สามารถเข้าถึงผู้บริโภคได้โดยง่าย 6.3 แนวทางการวางแผนด้านการใช้ปัจจัยการผลิต การวางแผนธุรกิจ และโครงสร้างกระบวนการบริหารจัดการกลุ่ม รวมทั้งการจัดสรรผลประโยชน์ และการการตลาดที่ทันสมัย ในรูปแบบตลาดออนไลน์แก่กลุ่มกลุ่มผู้ผลิตน้ำพริกแกงสำเร็จรูปในพื้นที่บริการวิชาการครั้งนี้