รายละเอียดโครงการ

การตระหนักถึงการบริโภคอาหารปลอดภัยในปัจจุบันนั้นถือว่ามีความสำคัญมาก เนื่องด้วยโดยสถานการณ์ในปัจจุบันซึ่งอยู่ในยุคข้าวยากหมากแพง เข้าสู่ยุคการรัดเข็มขัดใช้จ่ายอย่างประหยัดและ ประชากรของประเทศต้องเผชิญสถานการณ์โรคติดต่อ เช่น โควิด 19 ซึ่งเป็นผลทำให้เกิดการว่างงาน ตกลงาน ย้ายถิ่นฐานกลับคืนสู่มาตุภูมิบ้านเกิด อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ และการเผชิญมีผลทำให้การเปลี่ยนแปลงไม่ว่าจะเป็นการดำรงชีพ การจ้างงาน และการดูแลสุขภาพของตนเอง ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มบุคคล หรือประชากร ชุมชน หรือเกษตรกรทุกคนจะต้องมีการปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ซึ่งจะต้องดำรงชีพด้วยหลักการที่ต้องคำนึงถึงความปลอดภัย ในขณะเดียวกันการใช้ชีวิตหรือการปรับเปลี่ยนวิถีการดำรงชีพให้อยู่อย่างพอเพียงตามหลักการแนวทางพระราชดำริของพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9 ก็ยังสามารถนำมาปรับใช้ในวิถีปัจจุบันได้ เพื่อให้สามารถดำรงชีพด้วยความปลอดภัย และการคำนึงถึงความเป็นอยู่อย่างพอเพียง ดังนั้นการที่จะพัฒนาศักยภาพของเอง จึงเป็นส่วนที่ควรส่งเสริมและสนับสนุนให้ชุมชนยกระดับความเป็นอยู่ของชุมชนให้ดีขึ้น ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ซึ่งมีนโยบายการถ่ายทอดองค์ความรู้ทางการเกษตรสู่ชุมชน เพื่อให้ชุมชนดำรงอยู่อย่างยั่งยืน สร้างวิชาชีพและสร้างรายได้ เพื่อเป็นการพัฒนาอาชีพและผลิตอาหารปลอดภัยมากยิ่งขึ้น และอาชีพการเพาะงอกต้นกล้าอ่อนก็ถือว่าเป็นอาชีพที่สามารถพัฒนานำไปสู่กระบวนการผลิตและบริโภคอาหารปลอดภัยได้ อีกทั้งยังเป็นการส่งเสริมและให้องค์ความรู้แก่ชุมชนเพื่อการพัฒนาอาชีพ สร้างรายได้ และสามารถทำให้เกิดการเรียนรู้ในกระบวนการผลิตให้แก่ชุมชน จึงเป็นแนวทางที่จะสามารถส่งเสริมและชี้แนะแนวทางในการประกอบอาชีพเพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชนและผู้ที่สนใจได้ในอนาคต ดังนั้นการส่งเสริมให้ชุมชนที่สนใจจึงเป็นอีกแนวทางหนึ่งที่จะช่วยสนับสนุนให้ชุมชนหรือกลุ่มเกษตรกรผู้สนใจได้เข้ามาได้รับการถ่ายทอดและร่วมเรียนรู้เพื่อให้เกิดประโยชน์ในการนำไปเป็นอาชีพเสริม และอาชีพหลักต่อไปได้ในอนาคต และสืบเนื่องจากงานบริการวิชาการประจำปี 2564 ที่ผ่านมา ทางผู้จัดได้รับการจัดสรรงบประมาณให้จัดทำโครงการบริการเรื่องไมโครกรีนพืชจิ๋วแต่แจ๋วมาแล้ว และพบว่า ยังมีผู้ที่ให้ความสนใจที่จะฝึกอบรมเพื่อเพิ่มทักษะความรู้การผลิตพืชไมโครกรีนเพิ่มอีกเป็นจำนวนมาก ดังนั้น ในปี 2566 ทางผู้จัดจึงมีความคาดหวังว่าจะจัดตั้งโครงการดังกล่าวให้เป็นฐานการเรียนรู้ของมหาวิทยาลัยเพื่อที่จะสามารถรองรับและสามารถให้ความรู้กับผู้สนใจได้หลากหลายเพิ่มมากขึ้นกว่าเดิม ดังนั้นจึงเป็นที่มาของการขอเสนอโครงการนี้เพื่อเป็นการสอนต่อ ต่อยอด ให้เป็นแหล่งเรียนรู้แบบครบวงจร ให้กับ นักเรียน นักศึกษา เกษตร และผู้สนใจในการผลิตพืชไมโครกรีนเพื่อการค้าต่อไป การผลิตต้นกล้าอ่อน ไมโครกรีน (Sprout / Microgreen) เพื่อการบริโภค ถือได้ว่าเป็นพืชอินทรีย์ที่ปลอดภัยจากสารเคมีตกค้างในผลผลิต เนื่องจากศัตรูพืชยังไม่มาทำลายเพราะใช้ระยะเวลาสั้นในการผลิต อีกทั้งผู้ผลิตดูแลอย่างใกล้ชิด ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของผู้บริโภค โดยมีกรรมวิธีการผลิตที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อน สามารถเรียนรู้ได้เข้าใจง่ายอย่างรวดเร็ว ต้นอ่อน หรือ ผักงอก คืออะไร ผักงอกก็คือต้นอ่อนของพืช หรือ ภาษาอังกฤษว่า sprout หรือ Microgreen พืชที่นิยมนำต้นอ่อนมาบริโภคได้แก่ ถั่วเขียว ถั่วดำถั่วเหลือง ถั่วลันเตา ทานตะวัน ข้าว ข้าวสาลี ผักกาด คะน้า และผักกาดหัว เป็นต้น พืชต่าง ๆ เหล่านี้มีทั้งที่เป็นผักและไม่ใช่ผัก แต่เมื่อนำ ต้นอ่อนมาบริโภคในลักษณะผัก เช่น สลัด ผัด จึงเรียกรวม ๆ ว่า ผักงอกหรือต้นอ่อน ต้นอ่อน หรือต้นกล้าเพาะงอกเริ่มมีการนิยมบริโภคในประเทศไทยเมื่อไม่กี่ปีมานี้ยกเว้น ถั่วงอก แต่ในต่างประเทศมีการบริโภคผักงอกมานานแล้ว เนื่องจากกระแสเรื่องสุขภาพ ที่มีความเชื่อว่า ผักงอกปลอดสารพิษ และมีประโยชน์ ต่อร่างกาย ช่วยบำรุงสุขภาพ ในเรื่องปลอดภัย จากสารพิษนั้น ในที่นี้ก็คือสารเคมีป้องกัน กำจัดศัตรูพืช เพราะผักงอกจะมีอายุ ตั้งแต่เพาะจนถึงเก็บเกี่ยวไม่เกิน 15 วัน และไม่มีการใช้สารเคมีเนื่องจากในการผลิต ไม่ใช่การผลิตในแปลงใหญ่ๆ แบบพืชทั่วไปหลายคนคงได้ยินคำว่า “ต้นอ่อน หรือผักงอก” และคงเคยเห็นในท้องตลาด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในซุปเปอร์มาร์เก็ต ตลาดออนไลน์และบางส่วนในตลาดเกษตรกร นอกจากนี้แล้วในกระบวนการงอกของเมล็ดพืช จะมีกระบวนการเพื่อให้ได้สารอาหารและพลังงานต่าง ๆ จำนวนมากอย่างรวดเร็ว กระตุ้นให้พืชงอก และเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว เพื่อการแข่งขันและโน้มหาแสงเพื่อสังเคราะห์อาหาร ซึ่งในกระบวนการนี้จะมีเอนไซม์ เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา เอนไซม์ในต้นงอกมีหลากหลาย ชนิดด้วยกัน ในผักงอกช่วงหลังจากปลูกแล้วประมาณ 2-7 วัน มีเอนไซม์และ ปริมาณสารอาหารสูงที่สุด เอนไซม์ที่มีความสำคัญในต้นงอก และมีประโยชน์ ต่อร่างกายของมนุษย์คือ ซุปเปอร์ออกไซด์ดิสมิวเทส (Superoxide dismutase =S.O.D.) ซึ่งเป็นเอนไซม์ในระบบภูมิคุ้มกันที่เป็นตัวทำลายอนุมูลอิสระ และ โคเอนไซม์คิวเทน ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำหน้าที่ในการต้านอนุมูลอิสระ ดังนั้น การบริโภคผักงอกที่มีเอนไซม์ทั้งสองนี้จึงเป็นประโยชน์กับสุขภาพ แต่มีข้อควรคำนึงคือ ความร้อนในการปรุงอาหารให้สุกจะทำลายเอนไซม์ที่มีอยู่ ในอาหาร โดยเอนไซม์จะถูกทำลายได้เมื่อความร้อนเกิน 45 องศาเซลเซียส นอกจากนี้เอนไซม์ยังอาจถูกทำลายหรือลดปริมาณลงได้ในสภาพความเย็น ผักงอก นอกจากจะมีเอนไซน์ที่มีประโยชน์แล้ว ยังมีการศึกษาว่ามีวิตามินและสารอาหาร สูงกว่าพืชชนิดเดียวกันที่เจริญเต็มที่แล้ว เช่น ต้นอ่อนข้าวสาลีมีวิตามินบี12 เพิ่มขึ้น 4 เท่า วิตามินบีอื่น ๆ เพิ่มขึ้น 3-12 เท่า วิตามินอีเพิ่มขึ้น 3 เท่า ถั่วงอก มีวิตามินเอมากกว่าเมล็ดถั่วแห้ง 2.5 เท่า (การเพาะผักงอก,กรมส่งเสริมการเกษตร,2559) และเมื่อเป็นการผลิตพืชที่น่าสนใจในปัจจุบัน ดังนั้นการจัดทำฐานเรียนรู้การผลิตพืชจิ๋วไมโครกรีน จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของการพัฒนาศักยภาพและเป็นการส่งเสริมการพัฒนาอาชีพเพื่อการผลิตพืชปลอดภัยตามวิถีเศรษฐกิจพอพียง ให้แก่บุคคลที่ให้ความสนใจในยุคปัจจุบัน สอดคล้องกับโครงการพระราชดำริ (โปรดระบุชื่อโครงการพระราชดำริ/ประเภทของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ) โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในด้านการพัฒนาการเกษตรที่กระจายอยู่ทั่วประเทศ ได้ส่งผลโดยตรงต่อความกินดีอยู่ดีของเกษตรกรเป็นอย่างมาก เนื่องจากเป็นโครงการที่มุ่งแก้ปัญหาหลักด้านการพัฒนาการเกษตร โดยเฉพาะอย่างยิ่งทำให้เกษตรกรได้มีโอกาสเช่นนี้มาก่อน รวมทั้งยังได้มีโอกาสเรียนรู้และเห็นตัวอย่างของความสำเร็จของการผลิตในพื้นที่ต่างๆ และสามารถนำไปปรับใช้ในการเพาะปลูกของตนเองอย่างได้ผล ความเจริญของภาคเศรษฐกิจแขนงอื่น และของประเทศชาติโดยส่วนรวมด้วยการผลิตพืชตามแบบเศรษฐกิจพอเพียง การมุ่งใช้ประโยชน์จากธรรมชาติ ยังมีลักษณะสอดคล้องกับวิธีการที่สำคัญของพระองค์อีกประการหนึ่ง คือ การประหยัด ทรงเน้นความจำเป็นที่จะลดค่าใช้จ่ายในการทำมาหากินของเกษตรกรลงให้เหลือน้อยที่สุด โดยอาศัยพึ่งพิงธรรมชาติเป็นปัจจัยสำคัญ