รายละเอียดโครงการ

ต้นเสม็ดขาว หรือ Cajuput tree (Melaleuca cajeputi) และเสม็ดแดง (Syzygium gratum) พืชในวงศ์ (Myrtaceace) พืชทั้ง 2 ชนิดพบได้ทั่วไปในพื้นที่ภาคใต้และภาคตะวันออกของประเทศไทย จากการสำรวจพื้นที่ใกล้เคียงป่าอนุรักษ์พันธุกรรมพืชของมหาวิทยาลัยแม่โจ้-ชุมพร พบว่ามีพืชทั้ง 2 ชนิดนี้ในปริมาณมากพอสมควร เนื่องจากเป็นไม้พื้นเมือง หรือจะเรียกอีกอย่างว่าสมุนไพรป่าชายหาด ที่มีการนำมาใช้ประโยชน์หลากหลาย ตัวอย่างเช่นการใช้ประโยชน์ใบเสม็ดขาว ส่วนของน้ำมันเขียวหรือ cajuputi oil ที่ได้จากการนำใบสดของต้นเสม็ดขาวมากลั่นน้ำมันหอมระเหยด้วยน้ำ นำมาใช้ประโยชน์ทางยาและเครื่องสำอาง เนื่องจากน้ำมันหอมระเหยจากใบของต้นเสม็ดขาวมีสรรพคุณ เช่น ยาทารักษาโรคทางผิวหนัง รักษาสิว แก้ไอ แก้หวัด ออกฤทธิ์ฆ่าแบคทีเรียได้ เมื่อใช้กับผิวไม่ก่อให้เกิดการระคายเคือง และจากการศึกษาทดสอบผลของใบเสม็ดขาวเมื่อปี 2559 พบว่าสารสำคัญในใบเสม็ดขาวมีประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อ Streptococcus mutans และเชื้อ Candida albicans โดยวิธี MIC จึงนำมาสู่การพัฒนาเป็นน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของสารสกัดใบเสม็ดขาว ภายใต้โครงการสมบัติการต้านอนุมูลอิสระและพัฒนาการใช้ประโยชน์จากใบเสม็ดเพื่อเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ ซึ่งได้รับงบประมาณสนับสนุนจากโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ ประจำปีงบประมาณ 2563 และจากการศึกษาในโครงการนี้ ได้ศึกษาทดสอบคุณสมบัติการต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH ของสารสกัด 95% เอทานอลของใบเสม็ดขาวและใบเสม็ดแดง พบว่าสารสกัดจากใบเสม็ดทั้ง 2 ชนิดมีฤทธิ์ในการต้านออกซิเดชั่น สารสกัดสมุนไพรที่มีการนำมาใช้เพื่อเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง ที่น่าสนใจเช่นสารสกัดใบย่านางและสารสกัดจากใบบัวบก เนื่องจากมีส่วนช่วยในการ ฟื้นฟูผิว ลดเลือนริ้วรอย ลดผื่นคัน เสริมสร้างและกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอีลาสติน มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยต่อต้านการเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ และช่วยระงับการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดหนอง สารสกัดจากสมุนไพรประกอบด้วยสารสำคัญซึ่งอาจจะเหมือนหรือคล้ายกับสารเคมีสังเคราะห์ที่เติมลงในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง การนำสมุนไพรมาใช้ในเครื่องสำอางอาจจะอยู่ในรูปแบบของสารสกัด พืชสด บดแห้ง หรือน้ำมันหอมระเหย แต่ไม่ควรก่อให้เกิดอันตรายต่อผิวหนัง จากการศึกษาข้อมูลการใช้สมุนไพรในเครื่องสำอาง ตามพระราชบัญญัติเครื่องสำอาง พ.ศ. 2535 มาตรา 4 พืชเสม็ดแดง เสม็ดขาว ใบย่างนาง และใบบัวบก เป็นพืชในวงศ์ที่ไม่กระตุ้นให้เกิดการแพ้ต่อผิวหนัง จึงเป็นสารสกัดสมุนไพรที่น่าสนใจในการนำมาเป็นส่วนผสมในครีมสมุนไพรร่วมกับสารสกัดจากใบเสม็ด ดังนั้นในงานนี้จึงมุ่งเน้นการนำสารสกัดจากใบเสม็ดซึ่งสกัดด้วยกรรมวิธีทางด้านเคมีและสารสกัดสมุนไพรไทยที่มีสรรพคุณในการถนอมและบำรุงผิวมาใช้ในการพัฒนาสมุนไพรที่มีส่วนผสมของสารสกัดจากสมุนไพรเสม็ดและสมุนไพรไทยบางชนิด ที่ไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง เพื่อเป็นการต่อยอดการนำสกัดจากพืชสมุนไพรมาใช้ในการพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ให้มีความหลากหลาย และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สมุนไพรในท้องถิ่นให้คงอยู่ยาวนานต่อไป