รายละเอียดโครงการ

ในปี พ.ศ. 2563 ได้มีการจัดโครงการเรื่อง “โครงการการถ่ายทอดองค์ความรู้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากเศษพลาสติก” ให้แก่ชาวชุมชนเทศบาลตำบลป่าไผ่ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับเศษวัสดุจากชุมชนโดยใช้กระบวนการ “รีไซเคิล” เพื่อทำให้ชุมชนสามารถลดปริมาณเศษพลาสติกที่จะทิ้งให้กลายเป็นขยะซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมมาเพิ่มมูลค่าและคืนความสวยงามให้กับสิ่งแวดล้อม โดยนำมาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ต้นแบบที่มาจากเศษวัสดุจากชุมชนและมีการถ่ายทอดองค์ความรู้จากระดับห้องปฏิบัติการสู่ชุมชน ในการจัดอบรมมีการให้ความรู้ในเชิงวิชาการทั้งความรู้เบื้องต้นของพลาสติก ปัญหาขยะพลาสติกและการจัดการ และกระบวนการในการขึ้นรูปผลิตภัณฑ์จากขยะพลาสติก อีกทั้งมีการจัดกิจกรรมให้ผู้เข้ารับการอบรมจากชุมชนกลุ่มเป้าหมายได้มีโอกาสลงมือปฏิบัติเองในทุกขั้นตอน จนสามารถนำองค์ความรู้ไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน รวมทั้งสามารถสร้างผลิตภัณฑ์จากขยะพลาสติกได้เองโดยอาศัยเครื่องมือหรือวัสดุอุปกรณ์ที่มีอยู่แล้วในครัวเรือนหรือในชุมชนมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการผลิตได้ โดยผลลัพธ์ในการดำเนินงานของโครงการดังกล่าวบรรลุผลตามเป้าหมาย รวมทั้งผลการประเมินความพึงพอใจของผู้เข้ารับบริการอยู่ในระดับดีมาก ดังนั้นคณะผู้จัดทำโครงการจึงเห็นสมควรที่จะต่อยอดโครงการให้มีความต่อเนื่องเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น และทำการขยายผลโดยถ่ายทอดองค์ความรู้ให้แก่ชุมชนเป้าหมายใหม่ที่อยู่ใกล้เคียงมหาวิทยาลัย จำนวน 1 ชุมชน คือ ชุมชนเทศบาลตำบลแม่แฝก อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โดยโครงการในปี พ.ศ. 2565 ยังคงมีเป้าหมายในการนำเศษพลาสติกมาเป็นวัตถุดิบในการเพิ่มมูลค่า โดยเลือกใช้พลาสติกชนิดเทอร์โมพลาสติก (Thermoplastics) ซึ่งเป็นพลาสติกที่หลอมตัวด้วยความร้อนและสามารถกลับมาแข็งตัวเมื่ออุณหภูมิลดต่ำลง พลาสติกชนิดนี้จัดเป็นวัสดุประเภท “รีไซเคิลได้” มีการใช้งานอย่างแพร่หลายและส่วนใหญ่เป็นพลาสติกประเภทใช้ครั้งเดียว (Single-use plastics) จึงทำให้มีการทิ้งเป็นขยะจำนวนมากด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะเทอร์โมพลาสติกประเภทพอลิเอทิลีน (Polyethylene; PE) และพอลิพรอพิลีน (Polypropylene; PP) ซึ่งเป็นพลาสติกที่มีความเหนียว ยืดหยุ่นได้ดี ขึ้นรูปง่าย ทนความร้อนได้ไม่มากนัก (น้อยกว่า 120 องศาเซลเซียส) แต่ทนต่อการกัดกร่อนของสารเคมี เป็นฉนวนไฟฟ้าได้ดีมาก ใส่สีผสมได้ง่าย นิยมนำไปใช้ทำถุง ฟิล์ม ขวดบรรจุภัณฑ์ ฝาขวด หลอด เป็นต้น ซึ่งการรีไซเคิลพลาสติกประเภทนี้สามารถทำได้ทั้งในระดับอุตสาหกรรมและในระดับชุมชนหรือครัวเรือน จากปัญหาของเทคโนโลยีเดิมที่ใช้ในโครงการปี พ.ศ. 2563 ซึ่งเน้นการใช้เครื่องมือหรือวัสดุอุปกรณ์ที่มีอยู่แล้วในครัวเรือนหรือในชุมชนนั้นพบว่า กระบวนการผลิตแบบเดิมมีกำลังการผลิตที่ค่อนข้างต่ำและการควบคุมคุณภาพของชิ้นงานทำได้ไม่ดีนัก ดังนั้น โครงการนี้จึงมีเป้าหมายเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้นทั้งด้านกำลังการผลิตและการควบคุมคุณภาพของชิ้นงาน เพื่อให้สามารถนำไปต่อยอดขยายการผลิตในเชิงพาณิชย์ได้ นอกจากนี้ โครงการยังออกแบบให้มีความสอดคล้องกับการพัฒนาตามยุทธศาสตร์ GO. Eco. University ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ เพื่อให้มหาวิทยาลัยมุ่งสู่การเป็นมหาวิทยาลัยเกษตรอินทรีย์ มหาวิทยาลัยสีเขียวและมหาวิทยาลัยเชิงนิเวศ โดยโครงการนี้มุ่งเน้นสนับสนุนยุทธศาสตร์การพัฒนาสู่การเป็นมหาวิทยาลัยสีเขียว เพื่อให้มหาวิทยาลัยแม่โจ้ก้าวสู่การเป็นผู้นำด้านการรักษาสิ่งแวดล้อม เป็นมหาวิทยาลัยสีเขียวชั้นนำของประเทศ (Green university ranking) เพื่อสร้างความ “อยู่ดี” ให้กับประเทศ ซึ่งมีกลยุทธ์การดำเนินงานโดยการรักษาสภาพแวดล้อมของมหาวิทยาลัยและชุมชนให้มีความสมดุลกับธรรมชาติ รวมทั้งการพัฒนาศาสตร์และองค์ความรู้เพื่อความยั่งยืนของชุมชน ประเทศชาติและโลก กล่าวได้ว่า โครงการนี้สามารถสนับสนุนมหาวิทยาลัยในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ดังกล่าวมาข้างต้นได้โดยนำแนวทางการดำเนินกิจกรรมของโครงการไปใช้ประโยชน์ในส่วนของการจัดการขยะพลาสติกที่รีไซเคิลได้ โดยเริ่มตั้งแต่การคัดแยกขยะไปจนถึงการพัฒนาองค์ความรู้และเทคโนโลยีเพื่อนำทรัพยากรหมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่ในรูปแบบของผลิตภัณฑ์จากเศษพลาสติกได้อย่างเหมาะสมและผสมผสานกับแนวคิดที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม รวมถึงการถ่ายทอดองค์ความรู้สู่ชุมชนเพื่อส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืน อีกทั้ง โครงการนี้ยังน้อมนำพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ด้านสิ่งแวดล้อมที่ว่า “...ปัญหาเรื่องสิ่งแวดล้อมเป็นปัญหาที่มีความสำคัญควบคู่กับการพัฒนาความเจริญก้าวหน้าซึ่งเป็นปัญหาร่วมกันของทุกประเทศ กล่าวคือการพัฒนายิ่งรุดหน้า ปัญหาคุณภาพสิ่งแวดล้อมและภาวะมลพิษก็ยิ่งก่อตัวและทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น ประเทศไทยก็เป็นประเทศหนึ่งที่กำลังประสบกับปัญหาดังกล่าวอยู่ในขณะนี้...- ๔ กรกฎาคม ๒๕๔๕” มาเป็นแนวคิดของโครงการที่ตะหนักถึงความสำคัญของปัญหาสิ่งแวดล้อม และน้อมนำหลักการดำเนินงานของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งได้เรียนรู้จากประสบการณ์ตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ที่ว่า “การพัฒนาแบบองค์รวม โดยผ่านกระบวนการเรียนรู้ โดยเน้นการพัฒนาในทุกๆ ด้าน ไปพร้อมๆ กัน โดยกลุ่มเป้าหมายจะต้องได้รับความรู้จากกิจกรรมที่ทำและสามารถนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในการดำรงชีวิตต่อไปได้ - บทนำในหนังสือสัจธรรมแห่งแนวพระราชดำริสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน” มาเป็นแนวทางการดำเนินโครงการในรูปแบบบริการวิชาการตามนโยบายของมหาวิทยาลัยโดยมีการถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีทั้งความรู้เบื้องต้นของพลาสติก ปัญหาขยะพลาสติกและการจัดการ และกระบวนการในการผลิตผลิตภัณฑ์จากเศษพลาสติกให้แก่ชุมชนผ่านกิจกรรมทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ โดยมุ่งหวังให้ชุมชนตระหนักถึงปัญหาขยะพลาสติกและส่งเสริมให้มีการนำเศษพลาสติกที่มีอยู่ในชุมชนจำนวนมากมาสร้างรายได้เพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนในชุมชน