รายละเอียดโครงการ

แหล่งรวบรวมอนุรักษ์พืชสมุนไพรท้องถิ่นบ้านแม่โจ้ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ อยู่ในพื้นที่สวนสมุนไพรในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มหาวิทยาลัยแม่โจ้ มีขอบเขตพื้นที่เดิมซึ่งมีเนื้อที่ประมาณ 10 ไร่ และมีบริเวณพื้นที่ใกล้เคียงที่สามารถนำมาพัฒนาให้เอื้อประโยชน์กับสวนสมุนไพร เช่น พื้นที่จัดทำโรงเรือนเพื่ออนุบาลพันธุ์พืช พื้นที่สำหรับกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับสมุนไพร ในการออกแบบวางผังของพื้นที่สวนสมุนไพร มีแนวคิดหลักของการจัดแบ่งขอบเขต คือ การแบ่งตามส่วนประกอบของร่างกาย ซึ่งสามารถจัดแบ่งพื้นที่ออกเป็น 5 ส่วนหลัก ๆ คือ ส่วน A เป็นส่วนที่แทนอวัยวะส่วนศีรษะของมนุษย์ ส่วน B เป็นส่วนร่างกายส่วนอกและอวัยะภายใน ส่วน C เป็นส่วนที่ยื่นยาวออกไป คือแขนขา ส่วน D เป็นส่วนร่างกายท่อนล่างอันประกอบไปด้วยระบบย่อยอาหารและระบบสืบพันธุ์ และส่วน E เป็นส่วนลานปริศนา ซึ่งจะมีแนวคิดการจัดวางสมุนไพรที่น่าสนใจ ในการวางผังพืชพรรณแต่ละส่วนของพื้นที่ จะยึดตามการแบ่งส่วนอวัยวะ กล่าวคือ พืชสมุนไพรชนิดใด ช่วยในการรักษาโรคกลุ่มใด ก็จะนำมาจัดปลูกในส่วนนั้น ๆ เพื่อให้ผู้เข้าเยี่ยมชม เข้าศึกษาเรียนรู้ได้เห็นความสำคัญและรู้จักคุณค่าของพืชผักสมุนไพรพื้นบ้าน สามารถนำไปใช้ได้ในชีวิตประจำวัน และเป็นการสร้างอุปนิสัยที่ดีและรู้จักสาธารณสุขขั้นพื้นฐาน ไม่จำเป็นต้องพึ่งยารักษาโรคเพียงอย่างเดียว ปัจจุบันสวนสมุนไพรดังกล่าว มีพื้นที่และโครงสร้างบางส่วนที่ต้องได้รับการฟื้นฟูและปรับปรุง เพื่อให้มีความเหมาะสมกับสภาพภูมิสังคม ทรัพยากร การบริหารจัดการ และกลุ่มเป้าหมายที่จะเข้าไปศึกษาเรียนรู้ จึงได้พัฒนาขึ้นเป็น “ศูนย์รวบรวมอนุรักษ์เรียนรู้ภูมิปัญญาพืชสมุนไพรพื้นบ้านแม่โจ้” เพื่อพัฒนาทรัพยากรที่มีอยู่ให้เหมาะสมกับการเป็นแหล่งเรียนรู้ทางด้านสมุนไพร สรรพคุณและภูมิปัญญาพื้นบ้าน อันเป็นทรัพยากรที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง ในปีที่ผ่านมา (2564) ด้านกิจกรรมการพัฒนาศูนย์รวบรวมอนุรักษ์เรียนรู้ภูมิปัญญาพืชสมุนไพรพื้นบ้านแม่โจ้ ประกอบด้วยการสำรวจพื้นที่ ตรวจสอบเรื่องป้ายสื่อความหมาย เส้นทางศึกษาสมุนไพร และทำการปรับปรุง นอกจากนี้ได้ดำเนินการด้านการดูแลงานดูแลรักษา รดน้ำ เพาะขยายพันธุ์พืช พรวนดิน กำจัดวัชพืช ในแปลงสมุนไพร ปรับปรุงข้อมูลพืชสมุนไพร ในระบบฐานข้อมูล ทำการคัดเลือกพืชสมุนไพรมารวบรวมเพื่อการเพาะขยายพันธุ์พืชสมุนไพร 10 ชนิด ได้แก่ เกล็ดปลาช่อน (Mecopus nidulans Benn.) กำลังไก่แจ้ (Barleria strigosa Willd.) ขางคันนา (Desmodium heterocarpon var. strigosum Meeuwen) เขืองแข้งม้า (Leea indica (Burm.f.) Merr.) เจตมูลเพลิงขาว (Plumbago zeylanica L.) โด่ไม่รู้ล้ม (Elephantopus scaber L.) ลูกลีบต้น (Phyllodium longipes (Craib) Schindl.) ลูกลึบน้อย (Phyllodium pulchellum (L.) Desv.) หญ้ารากเหลือง (Desmodium oblongum Benth.) และ ฮ่อมเกี่ยว (Strobilanthes sp.) และนำความรู้บูรณาการกับการเรียนการสอนใน 2 รายวิชา