รายละเอียดโครงการ

สมุนไพรพื้นบ้านแต่ละท้องถิ่น ล้วนมีความหลากหลายทางชนิดพันธุ์ และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการใช้ สมุนไพรพื้นบ้านของล้านนา เป็นอีกตำหรับหนึ่งที่มีการรวบรวมไว้อย่างชัดเจน มีวิธีการใช้ที่เฉพาะเจาะจง ซึ่งพบว่ามีหลายชนิดได้ถูกนำมาพัฒนาเป็นยารักษาโรคสมัยใหม่ไปบ้าง อย่างไรก็ตาม ยังมีสมุนไพรอีกหลายชนิดที่เป็นพืชท้องถิ่นของล้านนา พบในป่าธรรมชาติ มีการนำมาใช้ประโยชน์ตามภูมิปัญญา แต่ปัจจุบันอาจมีการสืบทอดการใช้งานน้อย ทำให้คนรู้จักพืชสมุนไพรชนิดนั้นๆ น้อยลง และเมื่อสภาพป่าและระบบนิเวศน์เปลี่ยนไป สมุนไพรบางชนิดก็ค่อยๆ หายไปจากพื้นที่ป่า ด้วยผู้คนไม่ทราบว่ามีประโยชน์ และเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ไปกับการเปลี่ยนแปลงสภาพป่าหรือมีการเกิดไฟไหม้ ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีแนวคิดเพื่อการอนุรักษ์และแนวทางการขยายพันธุ์เพื่อเก็บรักษาพันธุ์พืชสมุนไพรที่มีประโยชน์ แต่อยู่สภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ในพื้นที่ธรรมชาติ ด้วยการต่อยอดจากโครงการเก็บรวบรวมพืชสมุนไพรในพื้นที่ป่าบ้านโปง ซึ่งเป็นชุมชนในอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ที่มีการใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพรป่าและมีการบันทึกภูมิปัญญาท้องถิ่นในเรื่องการใช้ไว้ แต่พบว่ามีสมุนไพรหลายชนิดมีสรรพคุณที่น่าสนใจแต่การขยายพันธุ์ค่อนข้างยาก จึงเป็นคำถามว่าทำอย่างไรจึงจะสามารถอนุรักษ์สมุนไพรเหล่านั้นไว้เพื่อใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืนและไม่สูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติ ตัวอย่าง เช่น กำลังไก่แจ้ ขางหัวเหล็ก เฒ่าลืมเต๊า มะเขือแจ้เครือ หญ้าข้าวก่ำ หญ้าเลือดไน่ เป็นต้น เนื่องจากโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ เป็นโครงการที่มุ่งเน้นการบูรณาการการวิจัยและบริการวิชาการ ดังนั้นในโครงการนี้นอกจากการวิจัยด้านพืชสมุนไพรหายากแล้ว องค์ความรู้ที่ได้รับจาการศึกษายังจะได้รับการต่อยอดเพื่อถ่ายทอดให้กับผู้สนใจ นักเรียนนักศึกษาและชุมชนต่อไป