รายละเอียดโครงการ

จังหวัดชุมพร มีหน่วยงานที่รับผิดชอบร่วมสนองงานภายใต้โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ (อพ.สธ.) มีอยู่ด้วยกันหลายพื้นที่ เช่น องค์การบริหารส่วนตำบลสลุย และ องค์การบริหารส่วนตำบลสองพี่น้อง อำเภอ ท่าแซะ จังหวัดชุมพร นอกจากนี้ยังมี องค์การบริหารส่วนตำบลบางน้ำจืด อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร และมหาวิทยาลัยแม่โจ้ – ชุมพร ซึ่งพื้นที่ดังกล่าวมีความหลากหลายทางพันธุกรรมพืชและสัตว์ เหมาะเป็นแหล่งเรียนรู้ของคนทุกช่วงวัย ชันโรง (Stingless bee) ผึ้งที่ไม่มีเหล็กในเป็นแมลงที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศป่าและชุมชนเป็นอย่างมาก ชันโรงเป็นผึ้งขนาดเล็ก หรือเรียกอีกชื่อว่า “ผึ้งจิ๋ว” ลักษณะเด่นของชันโรงคือการเก็บเกสร (เก็บเกสรร้อยละ 80 เก็บน้ำหวานเพียงร้อยละ 20) จึงสามารถเรียกได้ว่าชันโรงเป็นสัตว์ช่วยผสมเกสร เป็นแมลงผสมเกสรประจำถิ่น (ผสมเกสร ทุเรียน มะม่วง มะพร้าว ส้มโอ แตงโม และพืชตระกูลแตง) และหากินประจำที่ และไม่มีนิสัยเลือกชอบมักเก็บเล็กผสมน้อย ไม่รังเกียจ ดอกไม้ที่ผึ้งชนิดอื่นลงตอมแล้ว ชันโรงมีรัศมีหากินคงที่ บินหาอาหารในระยะไม่เกิน 300 เมตร จากรัง มีหนวดไว้ค้นหาแหล่งอาหารได้อย่างแม่นยำ และใช้หนวดวัดสภาพอากาศได้ เช่น อุณหภูมิ ความชื้น กลิ่นของสารเคมีในระดับอะตอม ชันโรงมีพฤติกรรมการออกเรือนเข้าไปอาศัยในโพรงเทียมที่มนุษย์สร้างขึ้น จึงเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกับมนุษย์ และดำรงอยู่ในระบบนิเวศเกษตร สอดคล้องกับวิถีชีวิตของมนุษย์ อนึ่งชันโรงเป็นดัชนีชีวัดความเป็นเกษตรอินทรีย์ได้อย่างยอดเยี่ยม เพราะหากบริเวณรอบๆ ใช้สารเคมีในการทำการเกษตร ชันโรงไม่สามารถอยู่รอดได้ อย่างไรก็ดีน้ำผึ้งชันโรงมีน้ำตาลมอลโทสซึ่งไม่มีในผึ้งโพรงและผึ้งพันธุ์ น้ำผึ้งชันโรงมีราคาสูงกว่าน้ำผึ้งทั่วไปถึง 10 เท่า “ชัน” สามารถนำไปประกอบตำรับยาพื้นบ้าน หรือเลี้ยงเพื่อจำหน่าย หรือการแปรรูปน้ำผึ้งเป็นผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายต่อไป อย่างไรก็ตามที่ผ่านมามหาวิทยาลัยแม่โจ้ – ชุมพร ได้ริเริ่มเลี้ยงชันโรงพันธุ์ขนเงิน และพันธุ์หลังลาย (ซึ่งทั้งสองชนิดสามารถผสมพันธุ์กันได้เพราะเป็นสปีชีส์ (Species) เดียวกัน T. fuscobalteata var. pagdeni ) ชันโรงในพื้นที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ ได้รับผลดีอย่างมาก ชันโรงสามารถเติบโตและขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็ว เพราะมีพันธุ์พืชหลากหลายชนิด เช่น เสม็ดขาว เสม็ดแดง กระถินเทพา ต้นชะเมา ฯลฯ ดังนั้นจึงเห็นว่าควรมีการถ่ายทอดความรู้สู่เกษตรกรและผู้สนใจภายใต้โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ (อพ.สธ.) จังหวัดชุมพร เพื่อเป็นการต่อยอดงานเดิมและบูรณาการองค์ความรู้เกี่ยวกับชันโรงให้มีความก้าวหน้า ยั่งยืน เป็นประโยชน์ต่อระบบนิเวศ และเป็นประโยชน์ต่อเกษตรกรสืบไป