รายละเอียดโครงการ

มหาวิทยาลัยแม่โจ้เป็นสถาบันระดับอุดมศึกษาที่มีชื่อเสียงทางด้านการเกษตรและเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ ได้ขยายวิทยาเขตมายังจังหวัดแพร่เพื่อเพิ่มโอกาสทางการศึกษาให้กับชุมชนแถบล้านนาตะวันออกมาเป็นระยะเวลากว่า 20 ปี จึงตระหนักในบทบาทสำคัญอีกประการหนึ่งคือการอนุรักษ์ความหลากหลายทางพันธุกรรมโดยชุมชนมีส่วนร่วม ในขณะเดียวกันเพื่อเป็นฐานการเรียนรู้ตามธรรมชาติ การทดลองและวิจัยแก่นักศึกษา บุคลากรของมหาวิทยาลัย และคนในชุมชนที่มีความสนใจ พื้นที่ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติแม่คำมี จังหวัดแพร่ ได้รับอนุญาต ให้ใช้ประโยชน์พื้นที่ป่าไม้ตามกฎหมายการใช้ประโยชน์ที่ดินป่าไม้จากกรมป่าไม้แล้ว มีพื้นที่ป่าอนุรักษ์เป็นแหล่งเก็บหาของป่าที่สำคัญ ของชาวบ้านชุมชนในเขตรอบๆ ป่าปัจจุบันพื้นที่ป่าเหล่านี้ ใช้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาในสาขาวิชาเกษตรป่าไม้เท่านั้น ยังไม่ครอบคลุมรวมถึงชุมชนรอบๆ หากไม่มีนโยบาย หรือโครงการใดๆ เกี่ยวกับการอนุรักษ์ความหลากหลายในพื้นที่ป่าเหล่านี้ไว้ อีกทั้งในพื้นที่บางส่วนมีการบุกรุกตัดไม้และเข้ามาทำการเกษตรเกิดเป็นลักษณะพื้นที่เสื่อมโทรม ซึ่งถ้าหากไม่มีการแก้ไขปัญหาดังกล่าว ไม่ช้าคงมีพืชพรรณบางอย่างสูญหายไปแน่ ดังนั้น เพื่อให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ เพื่อการบูรณาการองค์ความรู้ที่เพิ่มศักยภาพ และขีดสมรรถนะของชุมชน การอนุรักษ์พันธุกรรมพืชในเขตป่าอนุรักษ์ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ - แพร่ เฉลิมพระเกียรติ และฟื้นฟูแหล่งต้นน้ำ โครงการการอนุรักษ์ความหลากหลายพืชท้องถิ่นจึงเป็นโครงการหนึ่งที่สมควรปฏิบัติ เพื่อเป็นการสนองพระราชดำริ และตอบสนองยุทธศาสตร์การพัฒนาของประเทศ ตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 ในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพในท้องถิ่น จึงได้จัดทำโครงการอนุรักษ์ความหลากหลายพืชท้องถิ่น ในมหาวิทยาแม่โจ้ - แพร่ เฉลิมพระเกียรติขึ้น และที่สำคัญอย่างยิ่งนั้นก็เพื่อเป็นการถวายความจงรักภักดีในพระมหากรุณาธิคุณขององค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และพระบรมวงศานุวงศ์ที่มีต่อปวงชนชาวไทย นักวิจัยได้เห็นปัญหาที่สำคัญในพื้นที่อนุรักษ์แห่งนี้ และได้จัดทำโครงการอนุรักษ์ความหลากหลายพืชท้องถิ่น ในมหาวิทยาแม่โจ้ - แพร่ เฉลิมพระเกียรติ มีโครงการย่อยจำนวน 8 โครงการ ดังต่อไปนี้ โครงการย่อยที่ 1 โครงการศึกษาชีพลักษณ์แม่ไม้เด่นในป่าเต็งรัง พื้นที่อนุรักษ์มหาวิทยาลัยแม่โจ้- แพร่ เฉลิมพระเกียรติ โครงการย่อยที่ 2 การเพาะชำกล้าไม้ท้องถิ่น เพื่อการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช โครงการย่อยที่ 3 โครงการจัดการแปลงปลูกต้นฝางในพื้นที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ฯ โครงการย่อยที่ 4 โครงการบำรุงรักษาแปลงปลูกฟื้นฟูป่าในพื้นที่ป่าเต็งรังเสื่อมโทรม จำนวน 3 ไร่ ในพื้นที่อนุรักษ์มหาวิทยาลัยแม่โจ้- แพร่ฯ โครงการย่อยที่ 5 โครงการจัดการแปลงทดสอบไม้โตเร็วท้องถิ่น (งิ้วป่า, สะเดา และ สมอภิเพก) จำนวน 3 ไร่ โครงการย่อยที่ 6 การจัดการแปลงปลูกป่าถวายพ่อของแผ่นดิน เนื่องในวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ เมื่อปี 2554 จำนวน 9 ชนิด 3 ไร่ โครงการย่อยที่ 7 โครงการการจัดการแปลงทดสอบไม้โตเร็วท้องถิ่น (เสี้ยว, ขี้เหล็ก และ มะค่าแต้) จำนวน 3 ไร่ โครงการย่อยที่ 8 โครงการจัดการแปลงสาธิตสวนหลังบ้าน เพื่อการรวบรวมพืชสมุนไพร อาหาร ประดับ พลังงาน และไม้ผล จำนวน 10 ไร่ ซึ่งโครงการทั้งหมดที่กล่าวมายังเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์ความหลากหลายพืชท้องถิ่น นอกจากนี้ยังเป็นฐานการเรียนรู้และถ่ายทอดงานวิชาการด้านอนุรักษ์พันธุกรรมพืชสู่ชุมชน ในปี 2561 ทีมวิจัยได้รับงบประมาณเพื่อทำกิจกรรม 4 กิจกรรมดังต่อไปนี้ 1) ศึกษาชีพลักษณ์แม่ไม้เด่นในป่าเต็งรัง พื้นที่อนุรักษ์มหาวิทยาลัยแม่โจ้- แพร่ เฉลิมพระเกียรติ 2) เพาะชำกล้าไม้ท้องถิ่น เพื่อการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช 3) การจัดการแปลงปลูกต้นฝางในพื้นที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ฯ 4) บำรุงรักษาแปลงปลูกฟื้นฟูป่าในพื้นที่ป่าเต็งรังเสื่อมโทรม จำนวน 3 ไร่ ในพื้นที่อนุรักษ์มหาวิทยาลัยแม่โจ้- แพร่ฯ เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องและยั่งยืนในปี 2562 จึงได้จัดทำโครงการย่อยทั้งหมดจำนวน 4 โครงการ ในโครงการต่อไปนี้โครงการ 1 โครงการจัดการแปลงทดสอบไม้โตเร็วท้องถิ่น (งิ้วป่า, สะเดา และ สมอภิเพก) จำนวน 3 ไร่ โครงการ 2 การจัดการแปลงปลูกป่าถวายพ่อของแผ่นดิน เนื่องในวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ เมื่อปี 2554 จำนวน 9 ชนิด 3 ไร่ โครงการที่ 3 โครงการการจัดการแปลงทดสอบไม้โตเร็วท้องถิ่น (เสี้ยว, ขี้เหล็ก และ มะค่าแต้) จำนวน 3 ไร่ และโครงการที่ 4 โครงการจัดการแปลงสาธิตสวนหลังบ้าน เพื่อการรวบรวมพืชสมุนไพร อาหาร ประดับ พลังงาน และไม้ผล จำนวน 10 ไร่ ซึ่งโครงการทั้งหมดที่กล่าวมายังเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์ความหลากหลายพืชท้องถิ่น นอกจากนี้ยังเป็นฐานการเรียนรู้และถ่ายทอดงานวิชาการด้านอนุรักษ์พันธุกรรมพืชสู่ชุมชน เพื่อการต่อยอดจากปี 2561และ 2562 ทีมวิจัยได้รับงบประมาณเพื่อทำกิจกรรม 3 กิจกรรมดังต่อไปนี้ 1) เพาะชำกล้าไม้ท้องถิ่น เพื่อการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช 2) การจัดการแปลงปลูกต้นฝางในพื้นที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ฯ และ 3) บำรุงรักษาแปลงปลูกฟื้นฟูป่าในพื้นที่ป่าเต็งรังเสื่อมโทรม จำนวน 3 ไร่ ในพื้นที่อนุรักษ์มหาวิทยาลัยแม่โจ้- แพร่ฯ เพื่อให้เกิด และโครงการทั้งหมดอยู่ในแผนกิจกรรมโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ