รายละเอียดโครงการ

แผนพัฒนาประเทศปี พ.ศ.2560-2564 รัฐได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาการเกษตรสู่ความเป็นเลิศด้านอาหาร ที่ครอบคลุมประเด็นปริมาณการผลิตสินค้าเกษตรและอาหารเพียงพอและความหลากหลายต่อความต้องการในการบริโภค มีคุณภาพมาตรฐานเทียบเท่าระดับสากลและมีความปลอดภัยอย่างต่อเนื่อง พื้นที่เกษตรอินทรีย์ที่ได้รับการรับรองมาตรฐานเพิ่มขึ้นเป็น 500,000 ไร่ในปี 2564 โดยการเร่งพัฒนาและขับเคลื่อนการผลิตเกษตรอินทรีย์อย่างจริงจัง เกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเองทางด้านอาหาร มีหลักประกันมั่นคงด้านอาชีพและมีคุณภาพชีวิตที่ดี รวมทั้งเกษตรรุ่นใหม่เข้าสู่ภาคเกษตรอย่างต่อเนื่อง โดยให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมเพื่อสนับสนุนฐานการผลิตการเกษตรที่เข็มแข็งและยั่งยืน ซึ่งจังหวัดเชียงใหม่ และประเทศไทย เป็นเมืองท่องเที่ยวและเป็นประเทศที่สามารถผลิตอาหารเป็นครัวของโลกได้ มีผู้ต้องการบริโภคสัตว์น้ำจากการเพาะเลี้ยงเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก เนื่องจากเป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพกับทุกเพพศทุกวัย ปัจจุบันสัตว์น้ำที่จับจากธรรมชาติลดลง เนื่องมีสาเหตุหลายประการ เช่น มลภวะของแหล่งน้ำ ดังนั้นการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำนับวันจะมีความสำคัญเพิ่มมากขึ้น และด้วยในปัจจุบันประชาชนนิยมผู้บริโภคเนื้อสัตว์น้ำที่ปลอดภัยและสัตว์น้ำอินทรีย์มากขึ้น โดยเฉพาะกุ้งก้ามกรามเป็นที่นิยมของผู้บริโภคทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ กุ้งน้ำจืด (freshwater prawns) เป็นสัตว์น้ำที่มีความสำคัญด้านอาหารและด้านเศรษฐกิจของวิถีชีวิตคนไทยมีระยะเวลามายาวนาน จึงจัดเป็นทรัพยากรสัตว์น้ำที่ความสำคัญ ซึ่งมีความหลากหลายตลอดจนมีการแพร่กระจายในทุกทั่วภูมิภาคของประเทศไทยกุ้งน้ำจืดจัดเป็นแหล่งอาหารโปรตีนประเภทหนึ่งที่ประชาชนคนไทยสามารถเก็บผลผลิตจากแหล่งน้ำธรรมชาติและนำไปประกอบอาหารเพื่อบริโภคกันอย่างแพร่หลายและหลากหลายรูปแบบ และนำไปแปรรูป โดยเฉพาะกุ้งน้ำจืดขนาดเล็กมีการนำไปแปรรูปเป็นกุ้งแห้งและกะปิ อย่างไรก็ตามประชาชนทั่วไปที่บริโภคกุ้งน้ำจืดรู้จักแต่เพียงกุ้งแม่น้ำหรือกุ้งนางหรือกุ้งก้ามกราม และกุ้งฝอยเท่านั้น ส่วนกุ้งน้ำจืดขนาดเล็กอื่นมีประชาชนรู้จักกันน้อยมาก ตามรายงานการศึกษากุ้งน้ำจืดสกุล Macrobrachium ที่พบในประเทศไทยมีจำนวน 25 ชนิด (Cai et. al., 2004) และในระยะเวลาต่อมา (Cai และ Vidthayanon, 2016) รายงานว่าพบกุ้งน้ำจืดสกุล Macrobrachuim เพิ่มอีก 1 ชนิดคือ Macrobrachuim spelaeus แม้มีรายงานการการศึกษาข้อมูลชนิดกุ้งน้ำจืดออกมาเป็นระยะ แต่ข้อมูลการศึกษาดังกล่าวยังอยู่ในวงแวดกลุ่มที่จำกัดและการศึกษาการนำไปใช้ประโยชน์ยังมีน้อย ในอดีตที่ผ่านพบว่ากุ้งน้ำจืดขนาดเล็กที่ประชาชนทั่วไปเรียกรวมว่ากุ้งฝอยนั้น มีการแพร่ขยายพันธุ์ในแห่งน้ำธรรมชาติจำนวนมาก แต่ปัจจุบันพบว่ามีจำนวนลดน้อยลงเหมือนกับสัตว์น้ำชนิดอื่นๆเนื่องจากสภาพแวดล้อมตามแหล่งน้ำธรรมชาติมีการเปลี่ยนแปลงเสื่อมโทรมลงจนไม่เหมาะสมกับการแพร่ขยายพันธุ์ กุ้งก้ามกรามมีชื่อสามัญว่า Giant Freshwater Prawn เป็นกุ้งน้ำจืดขนาดใหญ่ชนิดหนึ่งที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจที่ได้รับความนิยมบริโภคทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ (ประจวบ, 2557) กุ้งก้ามกรามมีการเลี้ยงกันอย่างแพร่หลายในประเทศไทย มีการจัดแบ่งออกตามภาค ดังนี้ คือ ภาคตะวันตก เป็นแหล่งเลี้ยงกุ้งก้ามกรามที่สำคัญของประเทศ ได้แก่ จังหวัดสุพรรณบุรี จังหวัดนครปฐม จังหวัดราชบุรี รองลงมาได้แก่ ภาคกลาง คือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดกาฬสินธุ์ ภาคตะวันออก จังหวัดนครนายก จังหวัดปราจีนบุรี และภาคเหนือ จังหวัดเชียงราย (เวียง,2543) โดยส่วนใหญ่เป็นการเลี้ยงเพื่อบริโภคภายในประเทศประมาณ 80 เปอร์เซ็นต์ (ชลอและพรเลิศ, ๒๕๕๗) อุตสาหกรรมการเพาะเลี้ยงกุ้ง ก้ามกรามจัดว่ามีความสำคัญต่อเศรษฐกิจการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำของไทย จากสถิติการประมงปริมาณผลผลิต กุ้งก้ามกรามจากการเพาะเลี้ยงและจับจากธรรมชาติ มีจำนวน 23,100 ตัน คิดเป็น มูลค่า 3626.8 ล้านบาท (กรมประมง, 2559) กุ้งก้ามกรามนิยมบริโภคกันมากทั้งภายในและต่างประเทศ เนื่องจากสามารถไปนำประกอบอาหารได้หลายชนิด เนื้อมีรสชาติอร่อยและคุณค่าทางโภชนาการสูง การศึกษาของอำนวย (2542) รายงานองค์ประกอบของเนื้อกุ้งก้ามกราม (Macrobrachium rosenbergii) ปริมาณโปรตีน 18.20 เปอร์เซ็นต์ ไขมัน 0.96 เปอร์เซ็นต์ คาร์โบไฮเดรต 0.2 เปอร์เซ็นต์ความชื้น 77.85 เปอร์เซ็นต์ เถ้า 3.18 เปอร์เซ็นต์ และพลังงาน 89 แคลลอรี่ต่อเนื้อกุ้ง 100 กรัม การศึกษาของชาตรีและคณะ (2558) พบว่ามีองค์ประกอบโปรตีน 21.20 เปอร์เซ็นต์ ไขมัน 0.91 - 1.19 เปอร์เซ็นต์ ลักษณะการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามมีหลายรูปแบบ ทั้งนี้แล้วแต่ความเหมาะสมของพื้นที่เลี้ยง การเลี้ยงในบ่อดินมีการขุดบ่อคล้ายกับบ่อเลี้ยงปลาน้ำจืด และพบว่านิยมเลี้ยงกันมาก การเลี้ยงกุ้งก้ามกรามในบ่อดินแม้นเป็นที่นิยมแพร่หลาย แต่ยังข้อจำกัดในบางประการ เช่นการควบคุมคุณภาพน้ำในบ่อเลี้ยง และในบางฤดูกาลปริมาณน้ำไม่เพียงพอ ทำให้กุ้งเจริญเติบโตช้า และไม่เจริญเติบโต จากปัญหาดังกล่าวอาจนำไปพัฒนาการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามขนาดใหญ่ โดยวิธีการจัดการเลี้ยงกุ้งก้ามกรามแบบแยกเพศ (Mono- Sex) เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่ากุ้งก้ามกราม ตลอดจนโดยใช้แนวทางการจัดการ Smart Farming ซึ่งเป็นการพัฒนาให้เกษตรกรชุมชนสันทรายโมเดล มีความพร้อมและความรู้มีความเชี่ยวชาญในการประกอบอาชีพการเลี้ยงกุ้งก้ามกราม เนื่องจากเป็นสัตว์น้ำเศรษฐกิจที่มูลค่าสูงกว่าสัตวน้ำจืดชนิดอื่น