รายละเอียดโครงการ

ที่มา ปัจจุบันกระแสการบริโภคผักปลอดสารพิษและผักอินทรีย์ กำลังเป็นที่นิยมในกลุ่มคนรักสุขภาพ ซึ่งส่งผลทำให้ความต้องการในท้องตลาดเพิ่มสูงขึ้นตามไปด้วย ในขณะที่ภาคการผลิตในดินปกติไม่สามารถตอบสนองความต้องการที่เกิดขึ้นได้ อาจเนื่องมาจากการที่พื้นที่บางแห่งมีสภาพของดินที่ไม่เหมาะสมต่อการปลูกพืช หรือมีพื้นที่จำกัดเนื่องจากอยู่ในบริเวณที่เป็นชุมชนเมือง การปลูกพืชแบบไฮโดรโพนิคส์หรือการปลูกพืชไร้ดิน จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ถูกนำมาใช้ในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวนี้ โดยพืชสามารถเจริญเติบโตได้โดยอาศัยธาตุอาหารต่างๆ ที่ละลายลงในน้ำเพื่อทดแทนธาตุอาหารจากดิน สามารถควบคุมปริมาณธาตุอาหารและสภาพแวดล้อมต่างๆ ให้เหมาะสมกับพืชได้ ทำให้ได้ผลผลิตสม่ำเสมอ และสามารถปลูกได้ทุกฤดูกาล เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมเพราะมีการหมุนเวียนน้ำกลับมาใช้ใหม่ นอกจากนี้ยังลดปัญหาเรื่องโรคและแมลงที่มากับดินได้อีกด้วย และการปลูกพืชในระบบไฮโดรโพนิคส์ มีข้อได้เปรียบกว่าการปลูกพืชในดินทั่วไป คือ สามารถควบคุมการผลิตได้ทั้งในด้านปริมาณ คุณภาพ ระยะเวลา และได้ผลผลิตที่สะอาด ปลอดภัย รสชาติดี และได้ราคาต่อหน่วยสูงกว่าผักทั่วไปหลายเท่า ทำรายได้ที่ดีให้กับเกษตรกรมากกว่าการปลูกผักในระบบดั้งเดิม ซึ่งเกษตรกรบางรายที่ปลูกผักสลัด พริกหวาน มะเขือเทศ และแตงเมลอนโดยระบบการปลูกพืชไฮโดรโพนิคส์ มีรายได้มากกว่าล้านบาท/ปี แต่ปัญหาที่พบในปัจจุบัน คือ เกษตรกร หน่วยงาน หรือผู้ที่สนใจยังขาดความรู้ความเข้าใจในเทคนิคการผลิต และต้องลงทุนสูง จึงทำให้ระบบการปลูกพืชแบบไฮโดรโพนิคส์ไม่เป็นที่แพร่หลายเท่าที่ควร ดังนั้นเพื่อเป็นการเพิ่มปริมาณการผลิตผักปลอดสารพิษและผักอินทรีย์ออกสู่ตลาดอย่างครบวงจร การปลูกผักในระบบไฮโดรโพนิคส์และปลูกผักไฮโดรโพนิคส์อินทรีย์ จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของเกษตรกรและผู้ที่สนใจ โดยเฉพาะในสังคมเมืองใหญ่ในปัจจุบัน สภาพปัญหา / ความต้องการ ปัญหาที่พบในปัจจุบันคือ เกษตรกรและหน่วยงานต่างๆ มีความสนใจปลูกพืชในระบบไม่ใช้ดิน แต่เจ้าหน้าที่และเกษตรกรยังขาดความรู้ความเข้าใจในเทคนิคการผลิต และต้องลงทุนสูง จึงทำให้การปลูกพืชในระบบไม่ใช้ดินไม่แพร่หลาย ซึ่งปัญหานี้ทางฐานเรียนรู้ฯ ได้ทำการวิจัยและคิดค้นธาตุอาหารพืช รวมถึงระบบการปลูกพืชในระบบไม่ใช้ดิน(ไฮโดรโพนิคส์) ที่ใช้ต้นทุนต่ำ การจัดการไม่ยุ่งยาก และมุ่งเน้นให้บุคคลทั่วไปที่ถึงแม้ว่าไม่มีความรู้พื้นฐานการปลูกผักไฮโดรโพนิคส์ ก็สามารถปลูกผักไว้รับประทานภายในบ้านได้ ซึ่งนอกจากโรงเรือนปลูกผักไฮโดรโพนิคส์ขนาดใหญ่แล้ว ทางฐานเรียนรู้ฯ ยังได้ออกแบบและจัดเตรียมชุดปลูกผักไฮโดรโพนิคส์หลังบ้านที่ดัดแปลงใช้วัสดุทั่วไปที่มีราคาถูกมาจัดทำระบบปลูก ทำให้การปลูกผักในระบบไฮโดรโพนิคส์ไม่เป็นเรื่องยาก และใช้ต้นทุนที่ต่ำกว่า เจ้าหน้าที่ เกษตรกร หรือผู้ที่สนใจสามารถเข้ามาศึกษาดูงาน และฝึกปฏิบัติภายในมหาวิทยาลัยแม่โจ้ 1 วัน ก็สามารถนำความรู้และเทคนิคที่ได้กลับไปปฏิบัติที่บ้าน หรือหน่วยงานของตนได้ ความเร่งด่วน สภาวการณ์เพิ่มขึ้นของประชากรโลก การขยายเขตพื้นที่เมือง และโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะขาดแคลนขาดแคลนพื้นที่เพาะปลูกที่ปลอดภัยจากสารพิษเป็นสำคัญ แนวทางการดำเนินงาน ระบบการปลูกพืชแบบไม่ใช้ดิน (ไฮโดรโพนิคส์) มีการให้สารละลายธาตุอาหารพืชที่ปลูก โดยมุ้งเน้นการใช้ สารละลายธาตุอาหารพืชอินทรีย์เข้ามาใช้ทดแทนสารละลายธาตุอาหารพืชเคมีให้กับพืช โดยสามารถควบคุมในด้านปริมาณและคุณภาพของผลผลิต สามารถผลิตผักปลอดสารพิษได้แม้ในพื้นที่ที่ไม่มีความอุดมสมบูรณ์หรือมีพื้นที่จำกัด โดยมีการพัฒนาระบบการปลูกพืชไม่ใช้ดินที่มีต้นทุนต่ำ การจัดการไม่ยุ่งยาก ผู้ประกอบการหรือผู้ที่สนใจสามารถเข้าศึกษาเรียนรู้และนำไปเป็นเทคโนโลยีต้นแบบสำหรับการประยุกต์ใช้ต่อไป