รายละเอียดโครงการ

แตงไทย (Oriental pickling melon) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cucumis melo var. conomon อยู่ในตระกูล Cucurbitaceae จัดเป็นพืชพื้นเมืองที่มีปลูกกระจัดกระจายอยู่เกือบทั่วประเทศไทยมาเป็นเวลานาน โดยจากมูลค่าทางเศรษฐกิจของการผลิตแตงไทย ในปีการผลิต 2559 พื้นที่ปลูกทั้งหมด 20 จังหวัด ผลผลิตจำนวน 3,418,110 กิโลกรัม คิดเป็นมูลค่า 26,045,160 บาท (พวงทิพย์ บุญช่วย, 2560) นอกจากนี้แตงไทยยังมีความหลากหลายของลักษณะรูปร่างผล สีผล ลวดลายบนผล ขนาด และสีเนื้อเป็นอย่างมาก แตงไทยจัดอยู่ในกลุ่ม Cucumis melo L. เช่นเดียวกันกับแตงเมลอน (Nhi et al., 2010) มีความหวานค่อนข้างต่ำ (Tanaka et al., 2007) แต่มีข้อเด่นคือเป็นแหล่งพันธุกรรมที่มีความต้านทานโรคสูง โดยเฉพาะโรคทางดิน ได้แก่โรคเหี่ยว (Fusarium wilt) เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อ Fusarium oxysporum f. sp. melonism ที่อยู่ในดิน จึงถูกนำไปใช้ในงานปรับปรุงพันธุ์แตงเมลอน (Akashi et al., 2002) ซึ่งสอดคล้องกับรายงานของ Thomas et al., (1962) ว่าแตงกลุ่ม Cucumis melo var. conomon เป็นกลุ่มแตงที่มีระดับความต้านทานต่อโรคอยู่ในระดับสูง แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นกับแตงไทยในปัจจุบันคือ ได้ถูกลดความนิยมในการนำไปบริโภคลงในกลุ่มคนรุ่นใหม่เนื่องจากมีการนำเข้าแตงเมลอนจากประเทศ ทั้งในรูปผลผลิตสดและเมล็ดพันธุ์เพื่อให้เกษตรกรในประเทศนำไปปลูก โดยปัจจุบันพบว่าแตงเมลอนมีปลูกอยู่แถบทั่วประเทศของไทยเช่นเดียวกันกับแตงไทย และที่สำคัญได้รับการยอมรับจากตลาดผู้ผลิตและผู้บริโภคค่อนข้างสูง ดังนั้นหากไม่มีการรวบรวมรักษาและศึกษาพันธุกรรมของแตงไทยซึ่งเป็นพืชพื้นถิ่นนี้ไว้ ในอนาคตแตงไทยพันธุ์พื้นเมืองดังเดิมอาจมีโอกาสหายไปจากประเทศไทยได้ค่อนข้างสูง เพราะตลาดแตงไทยในปัจจุบันพบว่าส่วนมากเป็นแตงไทยที่ผ่านการปรับปรุงพันธุ์และคัดพันธุ์ขึ้นมาใหม่และอาจมีการผสมข้ามสายพันธุ์ระหว่างแตงไทยกับแตงเมลอน ซึ่งหากมีการละเลยปล่อยทิ้งไว้เช่นนี้อาจส่งผลทำให้ลักษณะของแตงไทยดั้งเดิมอาจสูญหายไปได้อย่างแน่นอน ดังนั้นจึงควรมีการศึกษาลักษณะปรากฏของพันธุกรรมและลักษณะทางกายภาพของแตงไทยพันธุ์พื้นเมืองไว้เพื่อเป็นฐานข้อมูลทางพันธุกรรมและจะทำให้ทราบว่าปัจจุบันลักษณะแตงไทยพันธุ์ดังเดิมยังคงมีอยู่หรือได้ถูกทำการปรับปรุงพันธุ์จนเป็นพันธุ์การค้าหมดแล้ว ซึ่งหากเกิดเหตุการณ์ดังกล่าวก็จะทำให้ประเทศไทยต้องสูญเสียทรัพยากรทางชีวภาพไปอย่างน่าเสียดาย แต่ถ้ามีการรวบรวมพันธุ์และศึกษาลักษณะทั้งทางกายภาพและทางพันธุกรรมไว้ก็จะเป็นแนวทางในการช่วยอนุรักษ์พันธุกรรมพืชพื้นถิ่นของประเทศไทยไว้ให้รุ่นลูกหลานไว้ศึกษาต่อไปได้