รายละเอียดโครงการ

ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม ทำให้มีพื้นที่เพาะปลูกจำนวนมาก การเพาะปลูกโดยทั่วไปนั้นมีการใช้สารเคมีอย่างแพร่หลาย เกิดการปนเปื้อนสู่แหล่งน้ำและสิ่งแวดล้อม เข้าสู่ห่วงโซ่อาหารอย่างไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ หนทางที่ดีที่สุดในการลดความเสี่ยงต่อยาฆ่าแมลงในอาหารของคุณคือการบริโภคสินค้าอินทรีย์ อาหารอินทรีย์ที่ได้รับการตรวจรับรองทั้งผัก ผลไม้ อาหารแปรรูป ผลิตภัณฑ์นมและเนื้อสัตว์ มีความเสี่ยงที่จะปนเปื้อนยาฆ่าแมลงน้อยกว่า การใช้ยาฆ่าแมลงนั้นไม่ได้ส่งผลต่อแมลงเป้าหมายเท่านั้น แต่มันส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ในธรรมชาติและสภาพแวดล้อมที่ได้รับพิษจากมันโดยตรง ทั้งปนเปื้อนในแหล่งน้ำ หรือแม้กระทั่งทำลายระบบนิเวศน์ หลายคนอาจไม่ตระหนักว่า ยาฆ่าแมลงกว่า 300 ชนิดได้ถูกใช้ในการทำเกษตรทั่วไป และปนเปื้อนอยู่ในอาหารที่เรากินเข้าไปแม้จะผ่านการล้างทำความสะอาดและผ่านการปรุงสุกแล้ว มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ไม่อนุญาตให้ใช้สารกำจัดแมลงสังเคราะห์ และห้ามโดยสิ้นเชิงไม่ให้ใช้สารกำจัดวัชพืช เช่น ไกลโคเสต แต่อนุญาตให้ใช้สารกำจัดแมลง 20 ชนิดที่ได้จากส่วนประกอบธรรมชาติ แต่ต้องใช้อย่างระมัดระวัง ฟาร์มเกษตรอินทรีย์ลดการแทรกแซงธรรมชาติ โดยการปลูกพืชหมุนเวียนและสร้างความหลากหลายโดยเลือกพืชที่ต้านทานโรคและแมลงศัตรูพืช เกษตรกรอินทรีย์จึงสามารถจะลดปัญหาโรคพืช และลดความจำเป็นที่จะต้องใช้สารเคมีลง อย่างไรก็ตามการผลิตผลิตภัณฑ์สินค้าเกษตรอินทรีย์และสินค้าเกษตรปลอดภัยในปัจจุบันมีการปนเปื้อนสารเคมีต่าง ๆ มากมายทั้งทางตรงซึ่งเกิดจากการใช้สารเคมีเอง หรือทางอ้อมจากการปนเปื้อนในแหล่งน้ำ หรือการไหลบ่า เป็นสาเหตุทำให้สินค้าเกษตรอินทรีย์และสินค้าเกษตรปลอดภัยขาดความน่าเชื่อมั่นจากผู้บริโภคและไม่สามารถทำการตลาดได้อย่างที่ควรจะเป็น กระแสการบริโภคอาหารปลอดภัย อาหารกรีน อาคารคลีน อาหารอินทรีย์จึงเริ่มเข้ามามีบทบาทมากขึ้น แต่การผลิตอาหารดังกล่าวต้องใช้ทั้งความเชี่ยวชาญ และความใส่ใจเป็นอย่างสูง ทำให้เกษตรกรจำนวนมากยังคงไม่สามารถเปลี่ยนแปลงการผลิตแบบเดิม ๆ มาเป็นการผลิตอาหารปลอดภัยได้ การยกระบบการเพาะปลูกพืชเพื่อผลิตสินค้าเกษตรอินทรีย์และสินค้าเกษตรปลอดภัย ครอบคลุมทุกกระบวนการในห่วงโซ่อุปทาน (Supply Chain) เริ่มตั้งแต่จากขั้นตอนการเตรียมพื้นที่ การบริหารจัดการปัจจัยการเพาะปลูก การอารักขาพืช การเก็บเกี่ยว ระบบมาตรฐาน และระบบตรวจสอบย้อนกลับ ตลอดจนถึงการจำหน่ายและการศึกษาผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม หลักการเกษตรอินทรีย์ สหพันธ์การเกษตรอินทรีย์ระหว่างประเทศ ได้นิยามหลักการของการทำเกษตรอินทรีย์ไว้ 4 ด้าน ได้แก่ 1. ด้านสุขภาพ (health) เกษตรอินทรีย์ มีดินที่อุดมสมบูรณ์ที่ส่งเสริมต่อการเติบโตของพืชสำหรับใช้เป็นอาหารของสัตว์ และมนุษย์ ดินที่ปราศจากสารพิษก็ย่อมไม่มีสารพิษในพืช พืชที่ไม่มีสารพิษทั้งที่มาจากดินหรือการฉีดพ่นของมนุษย์ ก็ย่อมทำก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของสัตว์หรือมนุษย์ที่รับประทานเข้าไป 2. ด้านนิเวศวิทยา (ecology) เกษตรอินทรีย์ เป็นรูปแบบการเกษตรที่เกื้อหนุนให้ทรัพยากรในระบบนิเวศวิทยาดำเนินตามวัฏจักรที่เป็นไปตามธรรมชาติ และเกิดการต่อเนื่องสมดุลกัน ทรัพยากรแต่ละอย่างทำหน้าที่ของตัวเองได้อย่างสมบูรณ์ ไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงที่เพิ่มขึ้นหรือลดน้อยจนทำให้ระบบนิเวศขาดความสมดุล ทั้งทรัพยากรดิน น้ำ จุลินทรีย์ และสัตว์ ดังนั้น การทำการเกษตรใดๆจะต้องเกี่ยวข้องกับระบบนิเวศ ทั้งระบบนิเวศในแปลงเกษตร 3. ด้านความเป็นธรรม (fairness) เกษตรอินทรีย์ ช่วยส่งเสริมในด้านความเป็นธรรมของทรัพยากร อันหมายถึง การส่งเสริมความเป็นธรรมในสิทธิของชนิดทรัพยากร สิทธิของมนุษย์ต่อการกระทำ และการใช้ทรัพยากร และสิทธิของมนุษย์ต่อมนุษย์ด้วยกันเองในการบริโภคทรัพยากรนั้นๆ 4. ด้านการดูแลเอาใจใส่ (cares) การทำเกษตรอินทรีย์ มิใช่จะปล่อยให้ธรรมชาติจัดการเองในทุกเรื่อง แต่เกษตรกรหรือผู้ทำเกษตรอินทรีย์เองจะคอยร่วมจัดการ และส่งเสริมให้เกิดความสมดุล เกษตรอินทรีย์ เป็นวิธีที่ใช้ในกระบวนการผลิต ที่มักใช้ร่วมกับรูปแบบการเกษตรอื่นๆ อาทิ เกษตรแบบผสมผสาน และเกษตรทฤษฎีใหม่ ซึ่ง 2 รูปแบบนี้ ถือเป็นการเกษตรในเชิงแบบแผนหรือการวางโครงสร้าง ส่วนเกษตรอินทรีย์จะเป็นเกษตรในเชิงวิธีการผลิต ซึ่งจะนำไปใช้ร่วมกันเพื่อให้เกิดความเป็นเอกลักษณ์ในด้านการไม่พึ่งสารเคมีสังเคราะห์ ด้วยการใช้วัสดุอินทรีย์ที่หาได้ในท้องถิ่นนั้นๆเป็นหลัก นโยบาย Thailand 4.0 ของรัฐบาลที่มีต่อภาคการผลิตทางด้านการเกษตร เป็นการขับเคลื่อนภาคเกษตรกรรมด้วยนวัตกรรมเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากการทำการเกษตรแบบดั้งเดิมไปสู่การเกษตรสมัยใหม่ ที่เน้นการบริหารจัดการและเทคโนโลยี ในโครงการนี้จะดำเนินการให้ความรู้กับเกษตรกรในการปรับเปลี่ยนระบบการผลิตด้วยเทคโนโลยีที่เหมาะสม เพื่อทำเกษตรยั่งยืน เกษตรปลอดภัยและเกษตรอินทรีย์ และสนับสนุนการรวมกลุ่มเพื่อเป็นเครือข่ายเกษตรกร โดยแบ่งเป็น 5 ด้าน 1. ดิน ปุ๋ยและวัสดุปลูก o แนวทางการปรับปรุงดินด้วยวัสดุอินทรีย์และถ่านชีวภาพ เช่น เศษใบไม้ ซังและเปลือกข้าวโพด แกลบ เศษวัสดุทางการเกษตรที่มีในพื้นที่เกษตรกร เป็นต้น o การเลือกใช้ปุ๋ยหมักจากปุ๋ยคอก จากมูลโค จากพืช ซังข้าวโพด ใบไม้ แกลบ น้ำหมักชีวภาพและจุลินทรีย์ชีวภาพ เป็นต้น o การใช้วัสดุปลูกใช้จากเศษวัสดุทางการเกษตรและพืชสดสำหรับปรับปรุงดิน 2. น้ำ o แนวทางการเลือกใช้แหล่งน้ำ และการบริหารจัดการน้ำ ให้เพียงพอ เช่น น้ำจากโครงการชลประทาน และน้ำจากบ่อที่ขุดเอง การวางผังแปลงเกษตรเพื่อเก็บน้ำ หลีกเลี่ยงการใช้น้ำที่มาจากแหล่งชุมชน หรือแหล่งอุตสาหกรรมมารดพืชในแปลงเกษตร ซึ่งอาจทำให้พืชผักเกิดปนเปื้อนสารเคมีได้ 3. พืช วัชพืชและโรค/แมลง o แนวทางการจัดการวัชพืชและศัตรูพืช ที่ใช้สารจากธรรมชาติ เช่นจากสมุนไพร อาทิ สะเดา ดาวเรือง บอระเพ็ด ตะไคร้หอม เป็นต้น สำหรับฉีดพ่นป้องกันโรค และแมลง รวมถึงการใช้สารชีวภาพ น้ำหมักชีวภาพ o การส่งเสริมการปลูกพืชแบบสลับหมุนเวียน o การใช้เชื้อราในการฉีดพ่นเพื่อกำจัดแมลงศัตรูพืช โรคพืช อาทิ เชื้อราเบอร์บิวเรีย เป็นต้น 4. การจัดการการปลูกและเก็บเกี่ยวผลผลิต o ข้อควรระวังและอันตรายจากการใช้สารเคมี เพื่อเคลือบผิว เร่งการสุก ป้องกันแมลง รวมถึงการฟอกขาว o แนวทางการปลูกในโรงเรือนแบบปิดขนาดเล็ก และขนาดกลาง รวมถึงขนาดใหญ่ 5. การจัดการเศษวัสดุทางการเกษตรเพื่อนำมาใช้ประโยชน์และสร้างมูลค่าเพิ่ม o ด้วยการจัดการแบบ zero waste เพื่อนำไปใช้อย่างครบวงจรเพื่อลดของเสียและนำไปใช้ประโยชน์ทั้งทางด้านการเกษตร เช่นปุ๋ยอินทรีย์ ถ่านชีวภาพ วัสดุปลูกและทางด้านพลังงาน เช่น ความร้อน o ทำให้เกิดมูลค่าเพิ่มขึ้น และทำให้เกิด BCG economic model ที่เป็นทั้ง Bio economy circular economy และทำให้เกิด green economy อีกทั้งเป็นแนวทางไปสู่ SDGs o ช่วยทางด้านสิ่งแวดล้อม ลดการเผาทิ้งในที่โล่งทำให้หมอกควันและแก๊สเรือนกระจกได้อีกด้วย