รายละเอียดโครงการ

โรคติดเชื้อพยาธิในเลือดเป็นโรคที่พบบ่อยในโคพื้นเมืองและสุนัขในประเทศไทยและประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นโรคที่นำโดยเห็บที่ติดเชื้อริกเกตเซียและโปรโตซัว โรคนี้เกิดจากการที่เห็บที่มีเชื้อดังกล่าวกัดโคและสุนัขและปล่อยเชื้อเข้ากระแสเลือดสัตว์ ทำให้เม็ดเลือดแดงแตก เกล็ดเลือดต่ำ ซีด หากไม่ได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสมและทันเวลา สัตว์มักจะตาย ในโคที่กำลังป่วยจะให้ผลผลิตเนื้อและนมลดลงมาก โคที่กำลังตั้งท้องจะแท้งลูก บางรายฉี่เป็นเลือด ลุกเดินไม่ได้ ต้องคัดทิ้ง โคมักทยอยเป็นในฟาร์มเดียวกัน ในสุนัขมักพบตั้งแต่อาการที่ไม่เด่นชัด มีเพียงอาการซึม กินอาหารน้อยลงหรือไม่กินอาหาร จนถึงอาการที่เด่นชัด ได้แก่ อาการเลือดกำเดาออกจมูก หรือขาหลังเป็นอัมพาตฉับพลัน หรือดีซ่าน หรือซีดจัดจนไตวายเฉียบพลัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อก่อโรค การตรวจพบเจอโรคนี้ในช่วงเริ่มต้นของอาการป่วยและให้การรักษามักจะให้ผลการรักษาที่ดี การวินิจฉัยโรคติดเชื้อพยาธิในเลือดของโคพื้นเมืองและสุนัขในปัจจุบันทำโดยการย้อมฟิล์มเลือดบางด้วยสี Wright’s giemsa ซึ่งมีราคาถูก ทำได้รวดเร็ว แต่มีโอกาสเจอเชื้อน้อย (ประมาณร้อยละ 13) และต้องทำโดยผู้ชำนาญการเท่านั้น ในปัจจุบันห้องปฏิบัติการวิจัยเพื่อส่งเสริมภูมิต้านทานในมนุษย์และสัตว์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้พัฒนาเทคนิค multiplex polymerase chain reaction (PCR) ที่สามารถตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อก่อโรคพยาธิในเลือดโคหลายชนิดได้พร้อมกันในปฏิกิริยาเดียว ได้แก่เชื้อ Anaplasma marginale, Anaplasma centrale, Babesia bigemina, Babesia bovis, Theileria sp. และ Trypanosoma sp. และเชื้อก่อโรคพยาธิในเลือดสุนัข ได้แก่เชื้อ Anaplasma phagocytophilum, Ehrlichia canis, Babesia sp. และ Hepatozoon sp. ซึ่งเทคนิคที่พัฒนาขึ้นนี้มีความไวสูง ประหยัดเวลาและประหยัดค่าใช้จ่าย สามารถตรวจได้หลายตัวอย่างพร้อมกัน สามารถให้บริการตรวจตัวอย่างเลือดให้แก่สหกรณ์โคนมและโคเนื้อในทุกอำเภอของจังหวัดเชียงใหม่ และสามารถรายงานผลกลับให้สหกรณ์และเกษตรกรได้ภายใน 3 วันทำการหลังจากที่ได้รับตัวอย่าง ในปัจจุบันให้บริการเพียงฟาร์มโคเนื้อของมหาวิทยาลัยแม่ โจ้เท่านั้น สำหรับสุนัข โครงการนี้จะให้บริการตรวจเลือดแก่สุนัขที่มาทำหมันในโครงการสัตว์ปลอดโรค คนปลอดภัยจากโรคพิษสุนัขบ้า ตามพระปณิธานฯ และจะให้บริการการรักษาแก่สุนัขพร้อมกันไปด้วย โครงการนี้ส่งเสริมการบูรณาการความรู้ร่วมกันของนักศึกษาในคณะวิทยาศาสตร์ สาขาเทคโนโลยีชีวภาพ ซึ่งศึกษาเกี่ยวกับการสกัดและการเพิ่มปริมาณสารพันธุกรรมด้วยเทคนิค multiplex PCR และนักศึกษาในคณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยี ที่ต้องฝึกปฏิบัติการจับบังคับสัตว์และการเจาะเก็บตัวอย่างเลือดสัตว์ ซึ่งนักศึกษาทั้งสองคณะจะได้มีโอกาสฝึกปฏิบัติงานร่วมกันในภาคสนามและในห้องปฏิบัติการ