รายละเอียดโครงการ

ในวัฒนธรรมล้านนานั้น ดอกเอื้อง ถือเป็นดอกไม้ที่มีความสำคัญ เพราะเป็นดอกไม้ที่เบ่งบานตามฤดูกาล ซึ่งดอกเอื้องบางชนิดสามารถใช้เป็นตัวกำหนดการจัดพิธีกรรมในล้านนาได้อีกด้วย เช่นพิธีกรรมฟ้อนผี จะต้องอยู่ในช่วงฤดูร้อน ในช่วงที่ดอกเอื้องผึ้งกำลังเบ่งบานและก็ต้องใช้ดอกเอื้องผึ้งในพิธีกรรมนี้ด้วย หรือการทำเครื่องสักการะล้านนาในงานพิธีสำคัญๆ พิธีกรรมอบรมสมโภชน์ จะนิยมทำเครื่องสักการะซึ่งหนึ่งในนั้นจะเป็นต้นผึ้ง และใช้ขี้ผึ้งปั้นเป็นดอกเอื้องผึ้ง เป็นต้น ซึ่งทำให้เราเห็นว่าพิธีกรรมต่างๆ ในวัฒนธรรมล้านนานั้น ถ้ามองและศึกษาในเชิงลึก จะพบว่าดอกเอื้องล้านนามีบทบาทและมีความสำคัญที่มีความเกี่ยวเนื่องกับพิธีกรรมล้านนา นอกจากนั้นยังเป็นรูปแบบที่ทำให้ก่อเกิดงานศิลปะและศิลปกรรมในพุทธศาสนามากมาย ทั้งในส่วนของลวดลาย ในส่วนของงานหัตถกรรมที่รองรับกับการฟ้อนรำ และในส่วนของบทเทศน์มหาชาติสำนวนล้านนา องค์ความรู้และสิ่งต่างๆเหล่านี้ ถือได้ว่ามีความน่าสนใจมากในด้านของความหมาย ที่มาที่ไปของวัฒนธรรม ความสำคัญที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อและรูปแบบที่ก่อให้เกิดงานศิลปกรรมประยุกต์ โดยทั้งหมดนี้ถูกซ่อนและยังไม่ได้ถูกนำมาศึกษาและเผยแพร่ให้เห็นอย่างชัดเจน ซึ่งองค์ความรู้บางอย่างอาจจะเลือนหายไปตามกาลเวลา การใช้ดอกเอื้องในพิธีกรรมนั้นอาจคงกลายเป็นเพียงแค่หนึ่งองค์ประกอบที่มีไว้ แต่ไร้ซึ่งที่มาและความหมายในพิธีกรรมนั้นๆ ซึ่งน่าเสียดายเป็นอย่างมากถ้าองค์ความรู้ที่จะได้รับจากการบอกเล่าของปราชญ์ชาวบ้านเหล่านั้น กำลังจะหมดหายไป ดังนั้นการศึกษารวบรวมองค์ความรู้ด้านภูมิปัญญาดอกกล้วยไม้(ดอกเอื้อง) ที่ปรากฏในพิธีกรรม ความเชื่อในวัฒนธรรมล้านนา จึงเป็นเรื่องหนึ่งที่มีความสำคัญ ที่น่าจะได้รับการศึกษาอย่างเร่งด่วน ซึ่งจะได้เป็นการจัดเก็บรวบรวมองค์ความรู้ด้านความเชื่อและพิธีกรรมล้านนา ที่ดอกกล้วยไม้หรือดอกเอื้องล้านนาเป็นสัญลักษณ์ที่สื่อความหมาย ซึ่งองค์ความรู้ดังกล่าวถือเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เราเข้าใจสังคมและวัฒนธรรมล้านนา ที่ใช้ธรรมชาติเป็นตัวกำหนดกฎเกณฑ์ในหลายๆเรื่อง ทั้งจะเป็นประโยชน์ในหลายๆด้าน ทั้งทางด้านงานศิลปกรรม ประเพณีความเชื่อ พิธีกรรม นาฏศิลป์ วรรณกรรมในพุทธศาสนา และด้านสังคมและวัฒนธรรม ซึ่งองค์ความรู้เหล่านี้ ถือเป็นความเชื่อที่เกิดขึ้นในสังคมล้านนา และสามารถพัฒนาองค์ความรู้ด้านภูมิปัญญาดังกล่าวออกมาในรูปแบบมรดกทางวัฒนธรรมล้านนาในอนาคตต่อไป